AVM hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? AVM hastalığı neden olur?

Damar yumağı olarak bilinen arteriovenöz malformasyon (AVM) hastalığı damar hastalıklarından biridir. Peki, AVM hastalığı nedir? AVM hastalığı belirtileri nelerdir? AVM hastalığı neden olur?

DAMAR YUMAĞI NEDİR?

Damar yumağı olarak bilinen arteriovenöz malformasyon (AVM) hastalığı damar hastalıklarından biridir. Akciğerlerde temizlenen kan, kalpten atardamarlarla içindeki oksijeni ve besini hücrelere kılcal damarlar aracılığıyla iletir. Hücrelerdeki atıkları ise toplardamarlara yine kılcal damarlar vasıtasıyla iletir. Yani atardamarlar ile toplardamarları bu kılcal damar ağı birbirine bağlar. Hücrelerin beslenmesi ve atıkların uzaklaştırılması bu yapı sayesinde mümkündür. AVM hastalığı, iç organların atardamarlar ile toplardamarlar arasında, bilinmeyen bir nedenden ötürü kılcal damar ağı gelişemediğinde, atardamarların ve toplardamarların direkt bağlantılı hale gelmesiyle oluşan lezyonlardır. Damar yumağı olarak tanımlanan bu lezyonlar, vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir ve tüm vücudu etkilemez. Sinir sisteminde (beyin ve omurilik) olabilir.

AVM HASTALIĞI NEDEN OLUR?

Arteriovenöz malformasyonlar anne karnında oluşabildiği gibi erişkinlikte de gelişebilir. Kalıtsal değildir ve bu hastalığın nedeni tam olarak bilinmez. Arteriovenöz malformasyonlar kanamış olup olmamasına veya beyindeki yerleşim yerine göre gruplandırılabildiği gibi, büyüklüğü ve yerleşim yeri ile birlikte toplardamar ağının yapısına göre de sınıflandırılabilirler.

AVM HASTALIĞI BELİRTİLERİ

Sinir sistemi AVM’lerinin çoğu belirti vermez. Başka bir nedenle MR veya bilgisayarlı tomografi çekildiğinde tesadüfen tespit edilir. Belirti vermeye başladığında kişiden kişiye oldukça farklı şikayetler gelişir. Beyindeki kan akımını etkileyen lezyonlar olduğu için baş ağrısı gibi yaygın şikayetlere neden olabilecekleri gibi yerleşim yeri ve etkilediği beyin bölgesine bağlı olarak bulgular (vücudun bir tarafında kuvvetsizlik, uyuşma, dengesizlik, konuşma bozukluğu, bunama, çocuklarda zeka geriliği vb) ya da epileptik (sara) nöbet oluşturabilirler. Omurilik AVM’leri ise sırt ve bel ağrısı, bacaklarda uyuşma, kuvvetsizlik, idrar kaçırma ve ani kanama durumunda felce neden olabilir.

AVM BEYİN VE OMURİLİĞE NASIL ZARAR VERİR?

Genellikle AVM’ler zamanla büyüme eğilimindedir, damar dayanıklılığı ve yapısı oldukça zayıftır ve kan bu yumağın içinde çok hızlı yol alır. Bu sebeple AVM’ler yeterli oksijen iletmeyip sinir dokusunun beslenmesini bozarak, kanayıp ya da büyüyüp dokulara baskı yaparak şikayet yaratırlar.

BEYİN KANAMASI RİSKİ

Arteriovenöz malformasyonlarda yer alan damarların yapısı diğer damar yapısına göre bozuk, içinden geçen kan hacmi fazla ve kan akım hızı yüksek olduğu için her AVM hastasının kanama geçirme riski vardır. Araştırmalar her yıl AVM’lerin yüzde 2-4’ ünde kanama meydana geldiğini ortaya koymuştur. Kimi kişilerde fark edilmeden çok az kanama olabileceği gibi kimi hastada ölüme neden olacak kadar çok miktarda kanama olabilir.

AVM TEHŞİSİ İÇİN...

AVM tanısı beyin ya da omuriliğe yönelik MR görüntülemeyle yapılır. Ardından tedaviyi planlamak için anjiyografi yapılır ve detaylar belirlenir.

AVM HASTALIĞI TEDAVİSİ

Arteriovenöz malformasyonların öncelikli tedavisi cerrahidir. Damar yumağının tamamı çıkarılarak beyin kan akım dinamiğinin normale getirilmesi amaçlanır. Bir diğer tedavi seçeneği ise Gamma Knife yöntemidir. Cerrahi tedavi için yüksek riskli görülen lezyonlarda kullanılır. Bu tedavi uygulandıktan ortalama 2 sene sonra yumak damarlar kapanır. Endovasküler embolizasyon (anjiyo ile girip yumağı kapatma) ise cerrahi tedavi öncesi yardımcı olabilecek bir yöntemdir. Çünkü yumak tam kapatılamadığı zaman kanama riski artar.

KALICI HASAR BIRAKIR MI?

Yumağın tamamen çıkarılması riskleri ortadan kaldırır. Ancak birden fazla yumak varlığı, yumağın büyüklüğü, beyinde kritik bölgelere yerleşmiş olması, yumakta beynin derinlerine giden toplardamarların varlığı çıkarma zorluğunu oluşturan etkenlerdir. Kalıcı hasar bu parametrelere bağlıdır.

AVM HASTALIĞI TEDAVİ EDİLMEZSE...

AVM hastalığı tedavi edilmediğinde oluşturacağı beyin kanaması nedeniyle ileri derecede hayati risk oluşturur. Bu nedenle tanının konulmasından itibaren en kısa sürede tedavisi yapılmalıdır.