Çok önemli uyarı: Kabuk ile meyve arasındaki beyaz kısmı da yiyin
Vitamin ve mineral bakımından oldukça zengin olan sebze ve meyveler, özellikle mevsiminde tüketildiğinde vücudun ihtiyacı olan desteği almasında önemli bir rol oynuyor. Ancak besinleri yıkarken, doğrarken ve pişirirken bazı kurallara uymak meyve ve sebzelerden en yüksek faydayı sağlamak açısından büyük önem taşıyor. İşte o püf noktalar...
Dyt. Aslıhan Altuntaş, "16 Ekim Dünya Gıda Günü" öncesinde kış meyve ve sebzelerinden en yüksek faydayı sağlamak açısından yapılması gerekenleri sıraladı:
Sebze ve meyveler mevsiminde tüketilmeli: İlk dikkat edilmesi gereken, sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmektir. Hatta bu noktada ekim, kasım ayı sebzeleriyle aralık, ocak ayı sebzeleri bile farklılık gösterir. Erken kış dönemi yani ekim, kasım ayı sebzeleri lahana, pazı, pırasa, ıspanak, karnabahar, havuç ve turptur.
2 litrelik yıkama suyuna 1 yemek kaşığı sirke: Sebze tüketiminde en çok dikkat edilmesi gereken nokta, yıkama esnasında üzerinde toprak ya da ilaç kalmaması. Kısa bir sudan geçirme işleminden sonra bir kabın içerisinde suda 15 dakika bekleterek toprağın dibe çökmesini sağlamak faydalı olur. Bu suya sirke de eklenebilir. Sebzeler ortalama 2 litrelik bir kapta yıkanıyorsa içerisine 1 yemek kaşığı sirke koymak yeterli. Önemli olan içerisinde topraktan gelebilecek bakterilere karşı koruma sağlayan fermantasyon bakterilerinin olması. Bu bakteriler üzüm ve elma sirkelerinde mevcuttur. Bu nedenle sirkenin çeşidi fark etmez.
SEBZELERİ KÜÇÜK KÜÇÜK DOĞRAMAYIN
Çok küçük parçalara ayırmayın: Özellikle pırasa, karnabahar, ıspanak, kereviz ve lahana gibi sebzeler sülfürlü bileşiklerden zengindir ve bu sayede yüksek antioksidan özelliğine sahiptir. Aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirmeye de yardımcı olurlar. Bu bileşenlerin ve içerisinde bulunan C, D vitaminlerinin kaybının olmaması için sebzeleri doğrarken dikkat edilmeli. Bu nedenle sebzeler büyük parçalar halinde doğranmalı.
Zeytinyağını gereğinden fazla yakmayın: Kış sebzelerini pişirirken zeytinyağlı pişirilecekse ve soğan kavrulacaksa 1 kg sebzeye en fazla 2 yemek kaşığı yağ konmalıdır. Yağın gereğinden fazla ısıya maruz kalması da içerisindeki yararlı yağların yapısının değişmesine ve sağlıksız tüketime sebep olur. Bu nedenle az miktardaki yağın su ile birlikte ve soğanı az kavurarak yani tam pembeleşmeden pişirilmesi daha doğru.
İKİNCİ KEZ ISINAN SEBZE YEMEĞİ DEĞER KAYBEDİYOR
Düdüklü tencerede ya da kapağı açmadan pişirin: Suda çözünen mineral kayıplarını yaşamamak adına bu sebzelerin düdüklü tencerede pişirilmesi önerilir. Eğer normal tencerede pişirilecekse pişirme esnasında tencere kapağının 1-2 kereden fazla açılmaması gerekir. Bu yapılmadığı takdirde özellikle antioksidan etkili besin değeri kayıpları yüksek oranda yaşanır.
İkinci ısıtmada hem yağ hem sebzeler değer kaybediyor: Pişirildikten sonra sebzelerin 1 günden fazla bekletilmemesi önerilir. İkinci ısıtmaya maruz kalan yemek; hem zeytinyağı açısından hem de sebzeler açısından besin değerini kaybeder. Yine de saklanacaksa hava almayan kaplarda kapağı kapalı şekilde buzdolabında saklanmalıdır ve çok uzun süre ısıtılmamalı.
Sebze yemeklerini akşamları tüketin: Sebze yemeklerinin ağırlıklı olarak akşam yemeklerinde tüketilmesi tavsiye edilir. Hem uyurken mide çok dolu olmadığından daha rahat bir uyku sağlar hem de kilo alımını engeller. Kışın metabolizma yavaşlar ve uyku öncesindeki son yemeğin hafif olmasına ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda vücut dinlenme haline geldiği zaman daha konforlu bir dinlenme ve daha dinç bir yaşam sürdürülebilir.
Sebze yemeklerinin yanında mutlaka yoğurt tüketin: Sebze yemeklerinin yoğurtla servis edilmesi sağlıklı bir seçenektir. Yemeklerin yanına eklenecek bir kase yoğurt hem yemekten sonra çabuk acıkmaları önler hem de tokluk sağlar.
BEYAZ KISMI MUTLAKA YİYİN
Meyveleri de sirkeli su ile yıkayabilirsiniz: Kış meyveleri olan elma, armut, greyfurt, muz, mandalina, kivi de isteğe bağlı olarak sirkeli suda yıkanabilir. Sirke tercih edilmediğinde özellikle kabuklu meyveler bol suda yıkanmalı.
Kabuk ile meyve arasındaki beyaz kısmı da tüketin: Kabuğu ile tüketilebilen meyvelerin mutlaka kabuğu ile tüketilmesi önerilir. Greyfurt, mandalina, portakal gibi meyvelerin ise kabuğu soyulduktan sonra altında kalan beyaz kısımların soyulmaması, onlarla birlikte tüketilmesi önemli.
Bu beyaz kısım hem sindirime yardımcı oluyor hem de kan basıncını düşürüp kolesterolü azaltır. Lif aynı zamanda kan şekerinin hızla yükselerek açlık hissi duyulmasını da önler.
Şeker hastaları muz ve kiviye dikkat: Diyabet hastaları meyve seçiminde dikkatli olmalı. Özellikle muz ve kivi her gün tüketilmemeli. Ancak diğer kış meyveleri şeker hastaları tarafından da miktarlarına dikkat edilerek rahatlıkla tüketilebilir. Ancak bu konuda kişi mutlaka doktoruna danışmalı.
- Diyabeti olanlarda göz muayenesi şart!
- Üşümenizin nedeni D vitamini eksikliği olabilir
- Gözünüzün önünde aniden şimşek çakıyorsa dikkat! Sinsice ilerleyip körlüğe neden olabiliyor, eğer böyle gözüküyorsa soluğu hastanede alın!
- Tedavi edilmeyen anal fissür hastalığına dikkat!
- Rahim ağzı kanserinin belirtileri nelerdir?