Giriş
Rahim ağzı (serviks) kanserine karşı HPV aşısı hakkında bilmeniz gereken her şey
Kadınlarda rahim ağzı kanserine yol açabilen ve belirti vermeyen HPV enfeksiyonunun ilaçla tedavisi bulunmuyor. Ancak bu enfeksiyonu önlemek yine de mümkün. Yaklaşık 15 yıldır HPV enfeksiyonundan korunma amaçlı HPV aşıları kullanılıyor. Peki rahim ağzı (serviks) kanserine karşı HPV aşısının ne zaman yapılması gerekiyor? Aşı sadece kadınlara mı yapılıyor yoksa kansere neden olan enfeksiyonun taşınmasını önlemek için erkeklere de bu aşı yapılabiliyor mu? Kansere karşı koruyuculuk açısından yapılma yaşı çok önemli olan HPV aşısı hakkında bilmeniz gereken her şey bu haberimizde.
HPV ya da human papilloma virüsü, cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biri. HPV enfeksiyonları genellikle belirti vermiyor ve bu sebeple yakalanması güç. Düzenli muayene ve kontroller, erken tanı ve tedavi için aşıdan sonra en etkili yol. HPV tanısı, standart genital muayene ve pap smear testleri yoluyla konuyor.
HER HPV ENFEKSİYONU KANSER YAPAR MI?
HPV’nin kanser yapan (yüksek riskli) ve siğil yapan (düşük riskli) tipleri bulunuyor. Virüs bir defa alındığında büyük olasılıkla bağışıklık sistemimiz sayesinde vücuttan temizleniyor. Ancak bazen bu temizleme gerçekleşmiyor ve yıllarca vücudumuzda kalmaya ve hastalık yapmaya devam ediyor.
HPV enfeksiyonunun ilaçla tedavisi bulunmuor. Ancak bununla birlikte bu enfeksiyonu önlemek yine de mümkün. Yaklaşık 15 yıldır HPV enfeksiyonundan korunma amaçlı HPV aşıları kullanılıyor.
KİMLER HPV AŞISI YAPTIRABİLİR?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Behiye Pınar Göksedef, HPV'ye karşı aşının 11-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklarına önerildiğini ancak 9 yaşından itibaren aşılama yapılabileceğini ifade ediyor. Bu yaşlarda aşılama yapılsa da gelecekte HPV enfeksiyonu ile ilişkili kanserlere karşı koruyuculuk gösteriyor.
26 yaşına kadar olan genç erişkinler önerilen yaş aralığında aşılamaya başlamamışsa ya da başlayıp tamamlamışsa da aşılanabiliyorlar.
AŞILAMA ARALIKLARI NE OLMALIDIR, KAÇ DOZ AŞI YAPILMALIDIR?
- İlk dozun 11-12 yaşlarında olması gerekiyor.
- Aşılama 15 yaş altında başlandı ise 2 doz yeterli oluyor.
- Bu dozlar 5 ay aralıkla yapılıyor.
- Ancak 15 yaş üstündeki genç erişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, gereken koruyuculuğu sağlamak için 3 doz yapılması gerekiyor.
26 YAŞ ÜSTÜ KİŞİLER AŞILANABİLİR Mİ?
- 26 yaş üstündeki kişler muhtemelen HPV enfeksiyonu geçirmiş olduklarından aşıdan az fayda görüyor.
- Ancak 27-45 yaş arası yeni HPV enfeksiyonu geçirme ihtimali olan kişilerde aşılama düşünülebiliyor.
- Cinsel ilişkide bulunmuş ya da daha önce HPV enfeksiyonu geçirmiş kişilerde aşılama öncesinde HPV testi yapılmasına gerek olmuyor.
HPV AŞISI KİMLERE YAPILMAMALI?
Aşının içinde bulunan herhangi bir maddeye karşı, daha önceden hayati tehlike yaratmış allerjik reaksiyon olması halinde, mantar allerjisi varlığında ve gebelere aşı yapılması önerilmiyor. Aynı zamanda şiddetli ateş varlığında da aşılamanın ertelenmesi gerekiyor.
YAN ETKİLERİ VAR MI?
Aşıların da tüm ilaçlar gibi yan etki yapabilme özelliği mevcut. Bununla birlikte Prof. Dr. Göksedef, pek çok HPV aşısı olan kişide herhangi bir yan etkinin görülmediğini ifade ediyor ve ekliyor:
Yan etkiler genellilkle hafif şiddette olup, en sık görülen yan etki aşı yerinde ağrıdır. Özellikle genç erişkinlerde aşılama sonrası baygınlık hissi olabileceğinden aşılama sonrasında 15 dakika süreyle oturtulmalı ya da uzandırılmalıdır.
HPV AŞISI NE KADAR KORUYUCU?
Aşı HPV ilişkili kanserlere karşı %90’nın üstünde koruyuculuk gösteriyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Behiye Pınar Göksedef, aşı olanlarda genital siğil görülme olasılığı oldukça azaldığını belirtiyor.
AŞILAMA OLSA DA SERVİKS KANSERİ TARAMASINA DEVAM EDİLMELİ
Uzun sureli takiplerde aşının koruyuculuğunun zaman içerisinde azalmadığının gösterildiğini, hatırlatma dozuna ihtiyaç duyulmadığını da belirten Prof. Dr. Göksedef, aşılanmış bireylerde yine de rahim ağzı kanser taramasına devam edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
HPV AŞISINA NASIL ULAŞABİLİRİZ?
HPV aşısı henüz bakanlığın aşılama takviminde yer almıyor. Bu nedenle çocuklarının aşılanmasını isteyen ebeveynler, ya da kendisi aşılanmak isteyen bireyler aşıyı kendi imkanları ile karşılamak zorund. Doktorunuzla aşı ile ilgili danışma ve bilgilendirme sonrasında doktor reçetesi ile eczaneden elde edebilmek mümkün.