İleri yaştaki geriatrik sendromlara karşı bugünden dikkat!
Ülkemizde ve dünyada nüfusun yaş ortalaması yükseliyor, oplum içindeki yaşlı bireylerin oranı artıyor. Yaşlılık bir hastalık olmasa da yaşlanmayla birçok hastalığın sıklığı veya ağırlığı artıyor. Bireyler başkasına bağımlı oluyor, hastalıkların hayati riski yükseliyor. Yaşlanma hızının herkese göre farklı oluşu, bireylerin sahip olduğu sosyal destek ve mevcut kronik hastalıklarının çeşitliliği nedeniyle ileri yaştaki bireylerin kişiye özel değerlendirilmesi gerekiyor. Üstelik ileri yaşlarda görülen hastalıkları yaşam tarzı değişiklikleri ile önlemek mümkün. Ancak bazı temel tarama testlerini ihmal etmezsiniz! İşte geriatrik sendromlara karşı ileri yaşta yapılması gerekenler...
Yaşam sürelerinin uzamasıyla birlikte 60 yaş ve üzerinde kişisel sağlık taramalarının önemi her geçen gün daha çok artıyor. Düzenli check-up uygulamaları, kronik hastalıklardan kansere kadar birçok sağlık sorununun daha başlangıç evresindeyken fark edilmesini sağlayabiliyor. Böylece birçok hastalık daha başlamadan önlenebiliyor ya da pratik bir şekilde tedavi edilebiliyor. Geriatri (İleri Yaş Hastalıkları) Uzmanı Dr. Yıldıray Topçu, 60 ve üzeri yaştaki hastalar için check-up yaptırmanın önemi hakkında bilgi verdi.
Ülkemizde ve dünyada zaman ilerledikçe nüfusun yaş ortalaması ve toplum içindeki yaşlı bireylerin oranı artıyor. Yaşlılık bir hastalık değil ama yaşlanma ile birlikte birçok hastalığın sıklığı artıyor, rahatsızlıklar daha ağır seyrediyor, bireylerin başkasına bağımlı olma ve hastalıkların hayati riske yol açma ihtimali artıyor. Yaşlanma hızının herkese göre farklı oluşu, bireylerin sahip olduğu sosyal destek ve mevcut kronik hastalıklarının çeşitliliği ileri yaştaki bireylerin kişiye özel değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.
FİZİKSEL, RUHSAL VE SOSYAL AÇIDAN İYİ OLMAK İÇİN...
Check-up genel olarak kişisel sağlık taramalarının yapılarak genel sağlık durumunun korunmasını ifade etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sağlıklı olmak sadece rahatsızlıkların olmayışı değil, bir bütün olarak fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan iyi olma hali olarak açıklanır. Dolayısıyla kişilerin sağlık değerlendirmeleri bu açıdan ele alınmalıdır. Sağlıklı olmak uzun yaşamak anlamına gelmese de, genel olarak sağlıklı bireyler daha uzun ve daha kaliteli bir yaşam sürmektedir. Sigara içmek, gereğinden fazla kalori almak ve hareketsizlik gibi etkenlerin ön planda olduğu olumsuz bir hayat tarzı erken yaşta ölümlere ve sağlıksız yaşama sebep olabilmektedir.
YAŞAM TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HASTALIKLAR BAŞLAMADAN ÖNLENEBİLİYOR
Sağlık taramaları hastalık veya risk faktörlerini yakalayarak tedavi etmenin yanında hastalığın risk faktörlerinin de oluşmasını engelleyecek bir etkinlik içermelidir. Örneğin tansiyonu önerilen hedef değerlere ilaç tedavisi ile düşürülmüş bir hastanın olumsuz olay yaşama riski, tansiyonu kontrol altında olmayan bir hastadan oldukça düşüktür. Fakat yine de tansiyon hastalığına yakalanmış ve tansiyonu kontrol altında olan bu hastanın, hiç tansiyon hastası olmamış bir hastadan neredeyse 2 kat fazla olumsuz olay yaşama riski vardır. Sağlık taramalarında yaşam tarzı değişiklikleri önerileri, bazı olumsuz olayların daha başlamadan önüne geçilmesine yardımcı olabilecektir. Yine depresyon, kaygı, ekonomik durum ve sosyal destek sorunlarının taranması, sağlığın korunmasında belirleyici etmenlerdir. Yaşlanma ile bu sorunların ve hastalıkların görülme sıklığının artması ve sonuçlarının daha ciddi seyretmesi yaşlılarda sağlık taramalarının önemini daha da artırmaktadır.
CHECK-UP PROGRAMLARI KİŞİYE ÖZEL OLUŞTURULMALI
Sağlık taramalarına başvurmak için bireylerin herhangi bir hastalığının olması gerekmemektedir. Sağlık taraması yaptırmak isteyen kişinin ayrıntılı fizik muayenesi yapılmakta, hastalık geçmişi, önceden ve şimdi kullandığı ilaçlar gözden geçirilmektedir. Kişinin yaşı, beklenen yaşam süresi ve hayat şartlarına göre tarama programı oluşturulmaktadır. Check up taramasında tansiyon ölçümü gibi muayene bulguları ile diyabet (şeker hastalığı), kolesterol gibi kronik hastalıklar için yaşa uygun laboratuvar testleri yapılmaktadır. Bağırsak kanseri, meme kanseri, akciğer kanseri ve prostat kanseri taramaları yapılabilmektedir. Rahim ağzı kanseri taramalarında eksiklik olan bireyler, sağlık kontrollerinin tamamlanması için ilgili branşlara yönlendirilmektedir. Risk altındaki bireyler için aşılama programı oluşturulmaktadır. Bir hastalık olan veya riskini taşıyan kişiler için ilaçlar gözden geçirilmekte, gereksiz ilaçlar kesilmekte ve gerekirse yeni ilaçlar eklenebilmektedir. Risk ve yaş faktörleri göz önüne alınarak osteoporoz (kemik erimesi) ve aort anevrizması (ana atar damar baloncuklanması) taramaları yapılabilmektedir.
GERİATRİK SENDROMLAR YAŞAM KALİTESİNİ DÜŞÜRÜYOR
Geriatri bölümleri, koruyucu hekimliği benimsemiş ve normal rutin hasta değerlendirmelerine check-up uygulamalarını yerleştirmiş polikliniklerdir. Geriatri bölümlerinde başvuru nedenine yönelik gerekli tanı tedavi çalışmaları sonrasında koruyucu hekimlik hizmetleri verilmektedir. Fiziksel hastalıkların dışında hastalarda depresyon gibi psikolojik hastalıkların varlığı veya hastanın sosyal destek ihtiyacı da irdelenmektedir. Tam olarak hastalık şeklinde tanımlanmayan fakat kişilerin yaşam kalitesini bozan düşme, idrar kaçırma, uyku bozuklukları, beslenme bozuklukları, unutkanlık, işitme ve görme bozuklukları gibi geriatrik sendromların taraması da yapılmaktadır.
60 YAŞ VE ÜZERİ SAĞLIK TARAMALARI GERİATRİ BÖLÜMLERİNDE YAPILABİLİYOR
Tüm 60-65 yaş üstü bireylerin beklenen yaşam süresi ve kırılganlıkları göz önünde bulundurularak, gereksiz iş yükü ve kaygıya neden olabilecek, kişiye yarar yerine zarar getirebilecek testlerden uzak durularak sağlık taramaları için geriatri (ileri yaş hastalıkları) polikliniklerinde değerlendirilmeleri gerekmektedir. Geriatri poliklinikleri sağlık taramalarını içselleştirmiş, yaşlı bireylerin sağlık taramaları için uygun ve güvenilir birimlerdir.
- Diyabeti olanlarda göz muayenesi şart!
- Üşümenizin nedeni D vitamini eksikliği olabilir
- Gözünüzün önünde aniden şimşek çakıyorsa dikkat! Sinsice ilerleyip körlüğe neden olabiliyor, eğer böyle gözüküyorsa soluğu hastanede alın!
- Tedavi edilmeyen anal fissür hastalığına dikkat!
- Rahim ağzı kanserinin belirtileri nelerdir?