Giriş
İmmün plazma nedir? Plazma tedavisi ne demek? Corona virüste plazma tedavisi nasıl yapılır?
Corona virüs salgının tedavisinde kullanılan immün plazma tedavisi herkesin merak konusu oldu. İyileşen covid-19 hastalarından alınan plazma, diğer corona virüs hastaları için umut ışığı oldu. İmmün plazma veya plazma tedavisi ile corona virüs hastalarının iyileşme oranları her geçen gün daha da artıyor. Ülkemizdeki corona virüsü vakaları üzerinde de kullanılmaya başlanan immun plazma tedavisi nedir, nasıl uygulanır? İmmüne plazma veya plazma tedavisi için corona virüsü yenen kişilerin plazma bağışı yapması gerekiyor. Plazma tedavisi ve immün plazma hakkında merak edilenler haberimizde.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, corona virüsünden etkilenenler arasında uygun görülenlerin tedavisinde kullanılacak ‘immün plazma temini’ne ilişkin kriterleri belirlediği ifade edildi. Buna göre, hastalığı geçirip iyileşenlerin bağışçı olabilmesi için, enfeksiyonu geçirmiş olduğuna dair laboratuvar testi sonucu gerekecek. Ayrıca, ‘immün plazma’nın tedarik ve uygulama işleminde Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) belirlemiş olduğu ücret dışında hiçbir ek ücret alınamayacak. Peki immün plazma nedir? Plazma tedavisi nasıl yapılır? Plazma bağışı nasıl yapılmalı? COVID-19 virüs enfeksiyonuna yakalanmış ve sonrasında iyileşmiş bireylerin bağışçı olabilmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan kriterler şöyle:
- Bu kişilerin enfeksiyonu geçirmiş olduğuna dair laboratuvar test sonucu gereklidir.
- Bağıştan 14 gün öncesinde bu kişilerin klinik semptomları tamamıyla ortadan kalkmış olmalıdır.
- Bir ya da daha fazla kez olmak kaydıyla nazofarengeal sürüntü örneği ile yapılan test sonucunun ya da kan numunesinden çalışılan moleküler test sonucunun “NEGATİF” olması gerekmektedir.
- İyileşmiş bireylerin, mevcut yasal mevzuata uygun olarak kan bağışçısı olabilmesi için gerekli sorgulamanın yapılması (Kısa Fizik Muayene, Aferez Bağışçısı Bilgilendirmiş Onam Formu'nun Doldurulması, Kan Bağışçısı Sorgulama Formu'nun Doldurulması ve Değerlendirilmesi)
- Plazma bağışı yapması uygun olarak değerlendirilen bağışçılardan alınacak serum örneklerine Ulusal mevzuata uygun olarak mikrobiyolojik tarama testlerinin çalışılması. (Serolojik olarak HBsAg, anti-HCV, anti-HIV 1-2 ve anti-sifiliz Ab testleri)
- Plazma bileşeninin aferez yöntemi ile toplanması.
- Aferez yöntemiyle bağışçılardan en az 48 saat ara vermek kaydıyla haftada en çok 2 kez bağış kabul edilmesi.
- Bileşenin izlenebilirliği amacıyla immün plazma için Kızılay'dan ISBT 128 kodu alınması.
- İmmün plazma tedarik ve uygulamasında Sosyal Güvenlik Kurumunun belirlemiş olduğu ücret dışında hiçbir ek ücret alınamaz.
İmmün plazma tedavisi nedir?
İmmün plazma, iyileşen hastanın kanıyla oluşturulan serumun hastaya uygulanması olarak biliniyor; ancak bu tedavinin uygulanabilmesi için tedavisi tamamlanan hastanın bağıştan 14 gün önceye kadar tüm semptomlarının ortadan kalkmış olması ve yasal mevzuatlara uygun şekilde kan bağışçısı olma niteliklerini taşıması gerekiyor.
Plazma tedavisi coronadan kurtulup da iyileşenlerden diğer hastaları iyileştirmek için kanlarından immün plazmaları alınarak uygulanıyor. Hastalığı atlatmış kişilerin kanında oluşan antikorların Corona ile mücadele eden kişilerin tedavisine yardımcı olması umut ediliyor. Covid-19’u atlatmış kişilerin bağışıklık sistemi corona virüse saldıracak antikorlar geliştiriyor, gelişen antikorlar kanın "plazma" adı verilen sıvısında yer ediniyor.
Plazma tedavisi nasıl yapılıyor?
Plazma immün tedavisi uygulanmasına hastayı tedavi eden ekip karar veriyor. Tedavi ekibi hastaya plazma gerektiğine karar verirse, Kızılay Kan Merkezi'ni arıyor. Kızılay da tüm Türkiye'yi kapsayan immün plazma bankasından hastanın kan grubuna uygun plazmayı tedarik ediyor ve hastaneye ulaştırıyor. Ancak buna rağmen sevdiklerinin hızla iyileşmesini uman hasta yakınları, sosyal medyadan ilanlarla bağışçı arıyor.
Plazma bağışı için "covid-19 tanısı alındıktan sonra uygulanan tedavi ile iyileşen ve taburcu olan 18-65 yaş aralığında olup kan verme özelliklerini taşıyan, kan vermeye engel teşkil eden hepatit, HIV, spilis gibi hastalıkları bulunmayan" kişi şartları aranırken süreç şu şekilde işleyecek:
- Kişinin corona virüsle enfekte olduğu yapılan testlerle belirlenecek.
- Hastaya tedavi süreçleri uygulanacak.
- Tedavi süreçleri sonrası iyileşen kişi kan bağışından önce 14 gün bekleme sürecine girecek.
- Plazma bağışından önce tekrar test yapılacak.
- Negatif sonucu gösteren raporla bağışçı Kızılay'ın aferez bağış noktalarına gidecek.
- Bağışçının kan vermesinde sakınca olup olmadığı tespiti yapılacak ve beyanı ile onam formu alınacak.
- Kan bağışçısının kanında bulunan ve hastanın ihtiyacı olan plazma, aferez cihazında ayrıştırılacak ve diğer bileşenler kan bağışçısına geri verilecek.
- Alınan plazma için standart testler uygulanacak.
- Testleri tamamlanan plazma, tedavi bekleyen uygun hastalar için ilgili hastanelere ulaştırılacak.
