Giriş
İshale ne iyi gelir, ishale evde çözüm yöntemleri nelerdir?
İshal, her yaşta sıkça görülen bir hastalıktır. Zaman zaman başka şikayetlerle birlikte görülebilen bu hastalıkta sıvı kaybının önlenmesi çok önemlidir. İshale ne iyi gelir, ishale evde çözüm yöntemleri oldukça önemlidir. İshale karşı önlem alınmazsa beraberinde ciddi sağlık sorunlarını meydana getirebilir. İshale ne iyi gelir, ishale evde çözüm yöntemleri nelerdir gibi soruların cevaplarını Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Wassim Bekraki açıkladı.
Posta.com.tr
İshal; kişinin günlük dışkılama sayısının artması ve kıvamının sulu olması ile kendini gösteren bir sağlık problemidir. Bazı bakteriyel ve paraziter (Shigellasp, Campylobactersp, EHEC, E. histolytica vb.) etkenlere bağlı enfeksiyonlarda kanlı ve/veya sümüksü ishal görülebilir. Ağrısız olabildiği gibi, yine etkenlere bağlı olarak mide krampları, bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş de ishale eşlik edebilir. 10 günden uzun süren ishallerde daha çok paraziter etkenler akla gelmelidir. İshalli hastalıkta en ciddi tehdit sıvı kaybı olarak da bilinen dehidratasyondur. Aşırı dışkılama ve kusma ile su ve elektrolitlerin (sodyum, klor, potasyum ve bikarbonat) önemli düzeyde kaybına bağlı olarak ciddi elektrolit dengesizliği meydana gelir ve zamanında yerine konmadığında ne yazık ki ölüme kadar uzanabilen bir tabloyla karşılaşmak mümkündür.
İshal tedbir alınmadığında ve tedavi de geç kalındığında beraberinde ciddi sağlık sorunlarını getirebilmektedir. Bu nedenle doktora başvurulmadan önce evde çözüm yöntemleri de bulunmaktadır. ishale ne iyi gelir, ishale evde çözüm yöntemleri nelerdir gibi soruların cevaplarını Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Wassim Bekraki açıkladı.
İshal belirtileri nelerdir?
Kusma, ishal ve ateş şikayetleri ile görülen gastroenteritler her mevsimde görüldüğü gibi yaz aylarında daha sık görülmektedir. 0-5 yaş grubunda daha sık görülmekte ve özellikle ilk 2 yaş ölüm nedenlerinin başında gelen bir hastalıktır.
İshal, peristaltik olarak adlandırılan bağırsak hareketlerinin artması, buna eşlik eden emilimin azalması ve/veya sekresyonun artması sonucu dışkı miktarının fazlalaşması, günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanabilir.
Yetişkin ve adolesans döneminde sadece ishal şeklinde görülebildiği gibi yenidoğan ve süt çocuklarında her daima ishal ile birlikte kusma eşlik etmekte ve bu yüzden daha ağır sıvı kaybına neden olmaktadır. Sıvı kaybı ve ağızdan beslenememe nedeniyle dehidratasyon riski artar. Küçük bebeklerde su ve tuz dengesi iyi korunamaz, aşırı kayıpla akut dehidratasyon hızla gelişir.
İshallerin oluşma nedenlerine baktığımızda 0-2 yaş arası çocuklarda akut gastroenteritlerin yaklaşık %50’si virüsler (rotavirüs ve adenovirüs gibi), %25’i E. coli, %10’u Salmonella ve %5’i Shigella enfeksiyonları sonucu oluşmaktadır.
Viral kökenli ishallerde antibiotik kullanımı yersiz olduğu gibi, E. coli, salmonella, shigella ve diğer bakterilerle oluşan ishaller grubuna girmektedir. Parazitler ise en çok Giardia intestinalis, Cryptosporidium, Entamoeba histolytica, Dientamoeba fragilis gibi parazitler görülmektedir. Metabolik bozukluklar, inek sütü protein alerjisi ve antibiyotik kullanımına bağlı olarak farklı ishal türleri de görülebilmektedir.
İshalde neler dikkate alınmalı ve hangi durumlarda hekime başvurmalı?
• Günde 4 defadan az sulu ishal varsa, kusma yok ya da az ise, susuzluk hissi normal düzeyde hissediliyor, idrar miktarı normal, ateş hafif veya yoksa kilo kaybı görülmüyorsa hafif bir bağırsak enfeksiyonu söz konusudur. Bu yüzden korkmamalısınız, güvenilir bir probiyotik kullanabilirsiniz. Bu süreçte yağlı ve hazmı zor olan gıdalardan uzak durmakta fayda vardır.
• Günde 4-10 defa sulu ishal ve buna eşlik eden kusma varsa, susuzluk hissi belirgin, idrar miktarında azalma ve rengi koyulaşması oluyorsa bu hastalarda artık dehidratasyon başlamıştır. Solunum sayısı ve kalp atış hızları artmış, huzursuz davranışlar sergilemeye başlamışlardır. Genellikle gözyaşları yoktur ve deri elastikiyeti azalmıştır. Kilo kaybı artık daha belirgindir ve bazen %10’a kadar ulaşabilir. Bu durumda evde beklemeden hemen bir hastaneye başvurularak çocuğa sıvı desteği (serum) verilmesi sağlanmalıdır.
• Günde 10’dan fazla sulu ishal, kusma çok sık ve susuzluk belirginse, son 6 saat içerisinde hiç idrar çıkışı olmadıysa; artık hasta ağır dehidratedir. Bu yüzden genel durumu kötü, belirgin taşikardisi (hızlı kalp atımı) vardır, solunum sayısı çok hızlıdır, deri elastikiyeti çok azalmıştır, bıngıldağı henüz kapanmamış bir bebekse bıngıldağında çökme görülür. Böyle hastalarda kilo kaybı %10’dan fazladır. Şok tablosu gelişmesi en riskli olan bu ishal grubu olduğu için hiç zaman kaybetmeden hızlı bir şekilde sıvı desteği verilmeli ve düzelme sağlanana kadar hastanede yatırılmalıdır. Özetle çocuğunuzdaki ishal sayısı 4 defadan fazla, sulu bir şekildeyse, buna ek olarak kusma ve/veya ateş ve halsizlik eşlik ediyorsa evde beklemeyin, hiç zaman kaybetmeden çocuk doktorunuza gidin. Unutmayalım ki, uygun tedavi ile ishal daima tam şifa ile sonuçlanır. Ayrıca akut ishal genellikle 2-7 gün sürer, 7 günden uzun süren ishal “uzayan ishal”, süresi 14 günü aşan ishal “persistan ishal” olarak adlandırılır.
İshale ne iyi gelir, ishale evde çözüm yöntemleri
• Özel durumlar dışında ilaç kullanmayın.
• Su ve tuz kayıpları için oral sıvı alın.
• Antibiyotik genellikle etkisiz ve gereksizdir. Kan ve mukus olduğunda veya ishalin 7 günden fazla sürmesi durumunda hekiminiz dışkı kültürü alıp gerekirse antibiyotik verebilir.
• Orta düzey ishallerde mümkünse önce oral sıvı desteği verilmeli ve eğer kusma gibi sebeplerden dolayı bu sağlanamıyorsa bir sağlık kuruluşunda damar yoluyla sıvı desteği verilmelidir.
• Diyet olarak sulu gıdalar tüketin, yağlı ve hazmı zor olan gıdalardan uzak durun, muz ve haşlanmış patates gibi sindirimi kolay gıdalar tercih edin.
• İshallerin büyük bir yüzdesini teşkil eden viral ishallerin ağırlığını azaltmak adına bebeklik döneminde önerilen rotavirüs aşısını zamanında yaptırın.
