Kara Mantar hastalığı (Mukormikoz) nedir?

Mukotmikoz yani kara mantar hastalığı, insanda hastalık etkeni olan Mukormikoz (zigomikoz) Mucorales takımına ait küf mantarlarının neden olduğu bir infeksiyondur. Yüksek ölüm (mortalite) oranıyla seyrettiği bilinen hastalık bağışıklık sistemi zayıf olan kişileri etkiliyor. Kara Mantar, kanser hastaları veya HIV/AIDS'li kişiler gibi diyabetik veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde yaşamı tehdit ediyor. İnsanlara geçiş yolları solunum, sindirim ve deri yolu üzerinden olan hastalığın, insandan insana geçişi hakkında net veriler yoktur.

Bağırsak sistemine girerek, tüm vücudu kısa sürede saran kara mantar hastalığı öksürük. ateş ve nefes darlığı gibi semptomları da beraberinde getiriyor. Mukor cinsi mantar bitkisinin neden olduğu bilinen kara mantar hastalığı solunum yoluyla bulaşabiliyor.

Hindistan'dan sonra Mısır ve Irak'ta görüldü

Hindistan'da kısa sürede 12 binden fazla kişide görülen ve 200'den fazla kişinin yaşamını yitirmesine neden olan kara mantar hastalığı, Hindistan'ın ardından Mısır'da ve Irak'ta görüldü. Ülkede kaç vaka görüldüğü bilgisi paylaşılmadı ancak Mısırlı uzmanlar sayının şuan için oldukça az olduğunu belirtti. Uzmanlar hastalığın erken tedavisinin oldukça önemli olduğunu vurguluyor. Toprakta yetişen mantarlardan geçtiği bilinen hastalık, nemli ortamlarda, toprakta, gübrede yada kütük ve ağaç gibi çürümüş organikte bulunabiliyor.

Covid-19 ile kara mantar hastalığı bağlantısı araştırılıyor

Ciğerleri, sinüsleri ve beyni etkileyen kara mantar, özellikle şeker hastalığı olan kişileri etkilediği biliniyor. Hastalığın Covid-19 tedavisi ile yakından ilişki olduğu düşünülüyor. Covid-19 tedavisinde kullanılan ilaçların içinde yer alan bazı etken maddelerin, insanları bu mantar enfeksiyonuna karşı savunmasız bıraktığı düşünülüyor. Dünyanın en kalabalık nüfusuna sahip Hindistan bir yandan Covid-19 nedeniyle sıkıntılı günler geçirirken, Hintli doktorlar, coronavirüsü tedavi etmek için kullanılan ilaçlarda yer alan bir takım stereoidlerin hastalığı tetiklediği ihtimali üzerinde duruyorlar. Mumbai'de görevli göz doktoru Akşay Nair, geçtiğimiz günlerde BBC'ye yaptığı açıklamada, covid-19 tedavisi görmüş 40 hastada bu rahatsızlığa rastladığını belirtmişti.

Hindistan'ın Kerala eyaletinde koronavirüs geçiren kişilerde sıklıkla görülmeye başlayan mukormikoz vakalarının, solunum desteği için kullanılan oksijendeki kirlilikten kaynaklanıp kaynaklanmadığıyla ilgili inceleme başlatılmıştı.

Kara mantar hastalığı nasıl bulaşıyor?

Tedirginlik yaratan kara mantar hastalığı solunum yoluyla bulaşabildiği gibi vücuttaki kesik ya da çizik gibi alanlara temasla, mukoz bölgelerden ve gözden vücuda yerleşebiliyor.

Diyabet hastalığı, kronik rahatsızlıkları olan ve otoimmün sistemde sorunlar yaşayan kişilerde daha ölümcül olabilen hastalığın, görülme sıklığının nadir olmasına rağmen son derece yüksek bir ilerleme hızına sahip olduğu belirtiliyor. Bu nedenle fırsatçı mantar enfeksiyonları arasında yer alıyor.

Kara mantar hastalığında mantar sporları inhalasyon yoluyla vücuda girdiklerinde, vücudun ilk savunma mekanizmasını olan mononükleer fagositlerle karşılaşırlar ve fagosite edilirler ancak insan vücudunun bu savunma sisteminden kaçan mantar sporları hızla nekroz, orbita ve beyin dokularına ulaşıyorlar.

Kara mantar hastalığının belirtileri nelerdir?

Ateş, öksürük ve yüz ağrısı gibi korona virüs hastalığında da görülebilen semptomlarla başlayan hastalık, gözde şişme ve kızarıklık yaratabiliyor. Öte yandan birçok farklı hastalıkta da görülebilen bu semptomlar hastalığın tanısı için yeterli olmuyor. Kara mantar hastalığı yani Mukormikozun kesin tanısı kültür ve histopatoloji ile yapılabiliyor.

Öte yandan hastalığın diğer belirtileri arasında, kanlı öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, karın ağrısı, cilt enfeksiyonları ve şuur bulanıklığı gibi şikayetler de yer alıyor.

Kara mantar hastalığı tedavisi

Tıbbi adı mukormikoz olan hastalığın tedavisi erken tanı ile mümkün olabiliyor. Hızlı yayılan ölümcül bir hastalık olan Siyah Mantar hastalığının teşhisi hastane ortamında gerçekleşir. Kültür ve histopatoloji yani hastalıklı dokunun tanımlanması ile gerçekleşebiliyor. Gerektiğinde cerrahi işlemle enfeksiyonlu doku bölgeden alınabiliyor.

Türkiye'de kara mantar hastalığı görüldü mü?

Doktorlar, Kara Mantar hastalığının Covid-19 tedavisinde kullanılan stereoidlerle bağlantısı olduğunu söylüyor. Diyabet hastalarına daha kolay bulaştığı yönünde çok sayıda çalışma var. Öte yandan araştırmalar kara mantar hastalığında son dönemlere bir artış olduğunu gösteriyor. Uluslararası bazı onkoloji merkezlerinde son yıllarda mukormikoz olgularının insidansında artış olduğu bildirilmiştir.

Covid-19 salgınının ardından, Hindistan'da görülen bu hastalığın birçok kişiyi öldürmesiyle tedirginlik arttı ancak şuan için Türkiye'de bildirilmiş bir kara mantar hastası yok. Bulaşma hızı yüksek olan Kara Mantar hastalığı aslında yeni değil ancak yapılan araştırmalar son dönemde hastalığın artış gösterdiği yönünde bilgiler içeriyor.

Hindistan'ın batısındaki Maharashtra eyaletinin Sağlık Bakanı Rajesh Tope, Hindistan'da Covid-19 salgınının yanı sıra ortaya çıkan bu yeni durum için "Bir hastanın, kara mantar hastalığının seviyesine bağlı olarak 60 ila100 amfoterisin B enjeksiyonuna ihtiyacı var. Şuan ki duruma bakıldığında 150 binden fazla enjeksiyona ihtiyaç olduğu anlamına geliyor. Şimdiye kadar bin 500 mukormikoz vakası bildirildi ve bunlarda 850 hasta tedavi görüyor” ifadelerini kullandı.