Karın ağrınızın nedeni kullandığınız krem olabilir (Çölyak belirtileri nelerdir?)

Karın ağrısı, şişkinlik, saç dökülmesi, ciltte kızarıklık ve kilo alamamak gibi şikâyetlerle kendini belli eden çölyak hastalığı genellikle farklı rahatsızlıklarla karıştırılıyor. Türkiye’de ortalama 750 bin çölyak hastası var ve hastalığın oluşumunda genetik faktörler etkili. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten proteininden uzak durarak beslenmek ise çölyak hastalığının tek tedavisi olarak biliniyor. Doç.Dr. İbrahim Ertuğrul, çölyakla ilgili merak edilenleri anlattı:

ÇÖLYAK BAŞKA HASTALIKLARLA KARIŞTIRILIYOR

"Çölyak hastalığı, yaşam boyu devam eden bir gıda alerjisidir. Vücudun verdiği tepki neticesinde 12 parmak bağırsak yapısı bozulur ve ince bağırsağın özellikle başlangıç kısmı normal yeteneğini kaybeder. Hastalık ishal, kilo kaybı, bulantı kusma, karında ağrı, iştahsızlık gibi şikâyetlerle seyredebilir. Fakat sıra dışı şikâyetlerle seyrederse bu durumda hasta değerlendirilirken çölyak hastalığı tanısı konulamayabilir. Anemi, kemik erimesi (osteoporoz), hipokalsemi (kandaki kalsiyum seviyesinin düşük olması), karaciğer enzim yüksekliği ve bazı nörolojik hastalıklarda bu durumları yapan neden olarak ayırıcı tanıda çölyak hastalığı da düşünülmeli. Çölyak hastalığının tanısı hastanın şikâyetleri, muayene bulgusu, kan tetkikleri ve endoskopik olarak alınan biyopsi sonuçlarına göre konulur. Hastalık tanısını koyabilmek için hekimin bu hastalığı da düşünmesi, akla getirmesi gerekir.

GLUTENSİZ BESLENMEK YETMEZ ÇÜNKÜ...

Aslında çölyak hastalığı, teşhis edilene kadar bir hastalık, teşhis edildikten sonra bir yaşam biçimidir. Tedavisi diyetten glutenin mutlak olarak çıkarılmasından ibaret. Bu dikkat gerektiren bir durumdur. Çünkü gluten içeren tahıllar biliniyor fakat ilgisi olmayan birtakım gıdalarda katkı maddeleri olarak gluten kullanılabildiğinden yanıltıcı olabiliyor. Gıda teknolojisinde, ilaç ve kozmetik sektöründe koruyucu, koyulaştırıcı, yapıştırıcı, kıvam artırıcı, nem tutucu ve raf ömrünü uzatıcı özellikleriyle buğday unu sıklıkla tercih edilir. Bu yüzden diş macunundan konservelere kadar alınan her ürünün etiketine, içeriğine dikkat edilmeli.

Örneğin küp şekerde bile gluten olabileceği unutulmamalı. Kozmetik ürünler, kremler gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı. Bu yüzden hasta diyet yaptım zanneder fakat gluten almaya devam eder. Çölyak hastası, çok iyi bir etiket okuyucusu olmalı. Etiketsiz gıda tüketiminde de çok dikkat etmeli.

KÜP ŞEKERDE DE VAR, MEKTUP ZARFINDA DA!

Gluten içermeyen başlıca tahıllar mısır ve pirinçtir. Diyetteki ana tahıl grubunu bunlar oluşturur. Tüm sebzeler, tüm meyveler, tüm bakliyatlar, tüm katkısız yağlar, yumurta, bal, reçel, toz şeker, zeytin, et, balık, tavuk rahatlıkla tüketilebilir. Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı hiçbir ürün alınmamalı. Salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, hazır çorbalar, köfte harçları, sirke, çikolata, puding, sakız, mayonez, dondurma, bazı peynirler, tuzlu, soslu kuruyemişler gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilir.

Kenarları yapışkanlı mektup zarflarında da gluten olduğundan yalanmamalı. Karton bardakların kenarlarındaki kıvrık kısımlarda da gluten var. Bu nedenle çölyak hastaları plastik veya köpük bardakları kullanabilir.

MUTFAKTA BUNLARA DİKKAT!

Yemeklerin içeriği kadar mutfakta glutenle temas edilmemesi de çok önemli. Glutenle bulaşma olmamalı. Bu nedenle ekmek kırıntıları sıçramamalı, unlu gıdaların kızartıldığı yağda pişirilmemeli. Unlu bir yemekte kullanılan aynı kaşık / bıçak yıkanmadan kullanılmamalı, aynı ızgarada iyice temizlenmeden pişirilmemeli. En ufak bir yanlışlığın veya kaçamağın nelere mal olabileceği unutulmamalı. Glutensiz diyetin en önemli noktası hastanın kendisini yönetmesidir. Yani evde ve dışarıda sağlıklı seçimler yapmaktır."