Kolon kanseri erken evrede nasıl yakalanır?

Hangi evrede ne olur?

Evre 0, kolon kanserinin en erken evresidir ve en fazla 4 evre ilerleyebilir. Evre 0, karsinoma in situ olarak da bilinir, bu aşamada anormal hücreler sadece kolon veya rektumun iç astarında bulunur.

Evre 1’de kanser, kolon veya rektumun astarına veya mukozasına nüfuz etmiştir ve kas tabakasına büyümüş olabilir. Yakındaki lenf düğümlerine veya vücudun diğer bölgelerine yayılmamıştır.

Evre 2’de kanser, kolon veya rektumun duvarlarına veya duvarlardan yakındaki dokulara yayılmıştır ancak lenf düğümlerini etkilememiştir.

Evre 3’te kanser, lenf düğümlerine taşınmış ancak vücudun diğer bölgelerine taşınmamıştır.

Evre 4’te kanser, karaciğer veya akciğerler gibi diğer uzak organlara yayılmıştır.

Kolon kanserin belirtileri nelerdir?

Kolon kanseri özellikle erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilir. Erken aşamalarda semptomlar kabızlık, ishal, dışkı rengindeki değişiklikler, daralmış dışkı gibi dışkı şeklindeki değişiklikler, dışkıda kan, rektumdan kanama, aşırı gaz, karın krampları ve karın ağrısıdır.

Kolon kanser semptomları geç evrelerde (evre 3 ve 4) daha belirgindir. Bu belirtilere ek olarak aşırı yorgunluk, açıklanamayan zayıflık, kasıtsız kilo kaybı, bir aydan uzun süren dışkı değişiklikleri, bağırsaklarınızın tamamen boşalmayacağı hissi, kusma da görülebilir.

Kolon kanser vücudunuzun diğer bölgelerine yayılırsa sarılık veya sarı gözler ve cilt, ellerde veya ayaklarda şişme, nefes alma zorlukları, kronik baş ağrıları, bulanık görüş ve kemik kırıkları da görülebilir.

Sebepleri nelerdir?

Kanser, kalıtsal veya edinilmiş genetik mutasyonlardan kaynaklanabilir. Bazı mutasyonlar, anormal hücrelerin kolon astarında birikerek polipler oluşturmasına neden olabilir. Bunlar küçük, iyi huylu büyümelerdir. Bu büyümelerin ameliyatla alınması önleyici bir önlem olabilir. Tedavi edilmeyen polipler kansere dönüşebilir.

Bir kişinin kolon kanseri geliştirme riskini artırmak için tek başına veya birlikte hareket eden artan risk faktörleri vardır. 50 yaş üstü kişilerde bu kanseri geliştirme riskini artırır. Diğer bazı sabit risk faktörleri önceki bir kolon polip öyküsü, önceden bağırsak hastalıkları öyküsü, ailede kolorektal kanser öyküsü, ailesel adenomatöz polipozis (FAP) gibi belirli genetik sendromlara sahip olmaktır.

Diğer risk faktörleri önlenebilir. Bu, kolon kanser geliştirme riskinizi azaltmak için bunları değiştirebileceğiniz anlamına gelir. Önlenebilir risk faktörleri aşırı kilolu olmak veya obeziteye sahip olmak, sigara tiryakisi olmak, ağır içici olmak, tip 2 diyabetli olmak, hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olmak ve sağlıksız beslenmek yer alır.

Nasıl teşhis edilir?

Kolon kanserin erken teşhisi, iyileşme şansının artmasını sağlar. Her 1-2 yılda bir dışkı testi yaptırabilirsiniz. Dışkıdaki gizli kanı tespit etmek için dışkı testleri kullanılır.

Fekal immünokimyasal test (FIT): Kanda bulunan bir protein olan hemoglobini tespit eder. Bazı kan testleri yapılabilir. Karaciğer fonksiyon testleri ve tam kan sayımı diğer hastalıkları ve bozuklukları ekarte edebilir.

Minimal invaziv sigmoidoskopi: Doktorunuzun sigmoid kolon olarak bilinen kolonunuzun son bölümünü anormallikler açısından incelemesine olanak tanır. Esnek sigmoidoskopi olarak da bilinen prosedür, üzerinde ışık bulunan esnek bir tüp içerir.

Kolonoskopi: Küçük bir kamera takılı uzun bir tüpün kullanılmasını içerir. Bu prosedür, doktorun olağandışı bir şey olup olmadığını kontrol etmek için kolonunuzun ve rektumunuzun içini görmesini sağlar. Kolonoskopi sırasında doktorunuz anormal bölgelerdeki dokuları da çıkarabilir. Bu doku örnekleri daha sonra analiz için bir laboratuvara gönderilebilir.

Mevcut tanı yöntemlerinden sigmoidoskopi ve kolonoskopi, kolon kanserine dönüşebilecek iyi huylu büyümeleri tespit etmede en etkilidir.

Baryum kimyasal elementini içeren bir radyoaktif kontrast solüsyonu kullanarak bir röntgen istenebilir. BT taramaları doktorunuza kolonunuzun ayrıntılı bir görüntüsünü sağlar.

Nasıl tedavi edilir?

Kolon kanserinin tedavisi çeşitli faktörlere bağlıdır. Genel sağlığınızın durumu ve kolon kanserinin evresi, doktorun tedavi planı oluşturmasına yardımcı olur. Kolon kanserinin erken evrelerinde cerrahın kanserli polipleri ameliyatla alması mümkün olabilir. Kanser bağırsak duvarlarına yayıldıysa, cerrahın komşu lenf düğümleriyle birlikte kolonun veya rektumun bir kısmını çıkarması gerekebilir.

Bu mümkün değilse, bir kolostomi yapabilirler. Bu, atıkların uzaklaştırılması için karın duvarında bir açıklık oluşturmayı içerir. Bir kolostomi geçici veya kalıcı olabilir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanılmasını içerir. Kolon kanserli insanlar için, kemoterapi genellikle ameliyattan sonra, kalan kanserli hücreleri yok etmek için kullanıldığında gerçekleştirilir. Kemoterapi ayrıca tümörlerin büyümesini de kontrol eder. Radyasyon, ameliyattan önce ve sonra kanserli hücreleri hedef almak ve yok etmek için X-ışınlarında kullanılana benzer güçlü bir enerji ışını kullanır. Radyasyon tedavisi genellikle kemoterapinin yanında ortaya çıkar.

Endoskopik Submukozal Diseksiyon (ESD)

Endoskopik submukozal diseksiyon (ESD), derin tümörleri gastrointestinal (GI) kanaldan çıkarmak için ayakta tedavi prosedürüdür. Gastroenterologlar (GI yolunu tedavi etmek için özel olarak eğitilmiş doktorlar), ESD'yi gerçekleştirmek için endoskop adı verilen esnek, tüp benzeri görüntüleme araçlarını kullanır. Hastalar genellikle aynı gün eve gidebilir. Bu prosedür, yüksek derecede uzmanlık gerektirir.

Endoskopik Submukozal Diseksiyon, bazı durumlarda, büyümeleri veya tümörleri çıkarmak için ESD, endoskopik mukozal rezeksiyondan daha etkili bir seçenektir.

ESD, erken evre kanserli tümörler veya kolon polipleri, özofagus, mide veya kolon tümörleri, henüz GI duvarının daha derin tabakasına girmemiş, minimum kanser yayılma riski olan veya hiç olmayan tümörlerin takibinde büyük bir rol oynar.

Tedavi planları geliştirmek için kanserin evrelenmesi (kanser düzeyinin belirlenmesi) büyük önem taşır.