Nefes darlığı deyip geçmeyin! Geç fark edilirse akciğerleri bitiriyor (İPF nedir?)

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi posta.com.tr için cevapladı:

Pulmoner fibrozis nedir, nasıl oluşur ve gelişir?

Pulmoner fibrozis, akciğer dokusunun kalınlaşması, sertleşmesi ve hastalıklı alanların skar dokusunu andıran bir görünüm kazanması durumuna verilen addır. "Fibrozis" sözcüğü, bu yara iyileşmesi gelişen sert dokuyu tanımlamakta kullanılan tıbbi bir terimdir. Akciğer dokusu kalınlaştıkça akciğerlerden kan dolaşım sistemine oksijenin geçişi zorlaşır. Bunun sonucunda, beyin, kalp ve diğer organlar uygun şekilde çalışmaları için gereksinim duydukları oksijeni alamaz duruma gelirler.

Bazı hastalarda fibrozise yol açan neden saptanabilir, çoğu hastada ise neden belirlenemez. Bir neden saptanamıyorsa ve bazı özel radyolojik ve/veya patolojik bulgular da mevcutsa hastalığa "idiyopatik pulmoner fibrozis (İPF)" denir.

Türkiye'de görülme sıklığı nedir? Kimlerde görülme riski yüksektir?

Türkiye'de görülme sıklığının da diğer Avrupa ülkeleri ile benzer olduğunu söyleyebiliriz. Toplam 20 bin İPF’li hasta sayısından bahsedebiliriz. Diğer önemli bir nokta İPF tanısı alan hasta sayılarının giderek artıyor olması. Bunun nedenleri arasınd, insanların daha uzun yaşıyor olmaları, İPF’ye ilişkin klinik bilgilerimizin giderek artması, daha erken ve doğru tanı konulabilmesi yer alıyor.

İPF’nin belli özelliklere sahip kişileri etkilediğine ilişkin bilgilerden yoksunuz. Kentsel ve kırsal kesimlerde eşit oranlarda görülür. Sigara kullanımı ve bazı genetik etkenlerin İPF riskini artırdığı saptanmıştır. Yayınlanan çeşitli çalışmalar, İPF hastalarının yaklaşık 3'te ikisinin sigara içicisi olduğunu göstermiştir. İPF erkeklerde kadınlara göre daha sıktır ve genellikle 65 yaşın üzerinde ortaya çıkar.

Erken ve ileri dönem belirtileri nelerdir?

Yakınmalar hastalığın erken döneminde olmayabilir ve hastalığın ilerleyen dönemlerine kadar da ortaya çıkmayabilir. Çoğu hastada akciğer fonksiyonları zaman içinde yavaş kötüleşme gösterecek, ancak bazı hastalarda ise değişmeden kalacaktır. Bazı hastalarda, tanıdan sonra da bir enfeksiyon bulgusu veya başka bir neden olmaksızın akciğer fonksiyonlarında yeni gelişen kötüleşme dönemleri görülebilir. Böyle dönemlere “akut alevlenme” adı verilir.

NEFES DARLIĞI DEYİP GEÇMEYİN

En sık görülen yakınma nefes darlığıdır. Çoğu hasta bu durumu "nefessiz kalma" şeklinde tanımlar. Özellikle yaşlılar olmak üzere bazı hastalar çoğu zaman arada bir hissettikleri nefes alma güçlüğünü öne>Çeşitli uzmanlık alanlarından birden çok sayıda doktor tanı konulmasına yardımcı oluyor. Ekibin akciğer fibrozisi alanında deneyimli uzman kişilerden oluşması, konulan tanının doğruluk derecesini artırıyor. Bu nedenle hastaların ilk başvuruyu yaptığı doktor tarafından, tanı ve tedavisini üstlenecek bulunduğu bölgede ya da yakın bir ilde konuyla ilgili özellikle göğüs hastalıkları uzmanı bulunan referans merkezlere yönlendirilmeleri önemli.