Ortostatik hipotansiyon nedir, neden olur? Ortostatik hipotansiyon belirtileri nelerdir?

Ortostatik hipotansiyon, sistolik kan basıncında en az 20 mmHg (hipertansiyonlu hastalarda en az 30 mmHg) ve/veya ayakta durduktan sonraki 3 dakika içinde diyastolik kan basıncında en az 10 mmHg düşüş olarak tanımlanır.

Ortostatik hipotansiyon nedir?

Postural Hipotansiyon olarak da bilinen Ortostatik Hipotansiyon, vücuttaki kan damarları yerçekimine tepki olarak daralmadığında (dar) olur. Bu, kan basıncında bir düşüşe ve beyne giden kan akışının azalmasına neden olarak baş dönmesi ve bayılmaya neden olur.

Klinik olarak ayağa kalktıktan sonra sistolik kan basıncında 20 mm Hg veya daha fazla ve diyastolik kan basıncında 10 mm Hg veya daha fazla düşme Ortostatik Hipotansiyon olarak tanımlanır. Akut veya seyrek Ortostatik Hipotansiyon genellikle hafiftir ve kolayca tedavi edilebilir. Bununla birlikte, kronik oluşum muhtemelen altta yatan bir bozukluğu gösterir.

Ortostatik hipotansiyon neden olur?

Bir kişi otururken veya yatarken, bacakların kan damarlarında daha fazla kan birikir. Ayağa kalkıldığında, kalbe daha az kan geri döner. Normalde aortta ve iki karotid arterde bulunan özel sensörler (baroreseptörler) bu düşüşü algılar ve kalp atış hızını artırarak, karın ve bacak kan damarlarını daraltarak kan basıncını korur. Ortostatik hipotansiyon, bu normal fizyolojik süreç kan basıncını düzgün bir şekilde koruyamadığında ortaya çıkar.

Dehidrasyon: Sıvı alımı, ateş, kusma, ishal veya aşırı terleme eksikliği nedeniyle dehidrasyon kan hacmini azaltır ve ortostatik hipotansiyon riskini artırır.

Kalp sorunları: Düşük kalp hızı veya bradikardi, kalp kapakçıklarının yapısal veya işlevsel bozukluğu veya kalp yetmezliği gibi belirli kalp sorunları, vücudun ayağa kalkarken kan basıncını koruma yeteneğini azaltır.

Endokrin sorunları: Tiroidle ilgili sorunlar, adrenal yetmezlik ve düşük veya yüksek kan şekeri seviyesi, nöronal iletime zarar vererek kan basıncı düzenlemesini önemli ölçüde bozabilir.

Nörodejeneratif bozukluklar: Parkinson hastalığı, çoklu sistem atrofisi, Lewy cisimcikli demans ve amiloidoz gibi altta yatan bazı sinir sistemi bozuklukları, ortostatik hipotansiyon geliştirme riskini artırır.

Yaşlanma: Ortostatik hipotansiyon riski yaş ve kırılganlık ile artar ve uzun süreli ayakta durma ve diğer kronik tıbbi durumlarla ilişkilidir. Gıda sindirimi sırasında artan bağırsak kan dolaşımı nedeniyle kan basıncında bir düşüş de meydana gelebilir. Yemek sonrası hipotansiyon olarak da bilinen bu durum, yemekten yaklaşık 15 – 45 dakika sonra ortaya çıkar ve bu duruma yol açabilir.

İlaç: Yüksek kan basıncının (beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri, nitratlar ve anjiyotensin II blokerleri) ve anksiyete, depresyon, erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar ve idrara çıkmayı artırmak için kullanılan ilaçlar (diüretikler gibi) ortostatik hipotansiyona da neden olabilir.

Uzun süreli yatak istirahati: Uzun süreli yatak istirahati nedeniyle vestibülo-sempatik refleksin zayıflaması (hareket ve postür değişiklikleri sırasında vestibüler sistem tarafından kan basıncının düzenlenmesi) ortostatik hipotansiyon gelişimi ile ilişkilidir. Hamilelik, dolaşım sisteminin hızlı genişlemesi ile ilgilidir.

Aşırı alkol tüketimi: Çok fazla alkol tüketimi dehidrasyona neden olabilir ve bu nedenle ortostatik hipotansiyon ile ilişkilidir.

Sıcak ortama maruz kalma: Aşırı ısı nedeniyle dehidrasyon ortostatik hipotansiyona neden olabilir.

Anemi ve omurilik bozuklukları (syringomyelia) gibi belirli sağlık durumları ortostatik hipotansiyon riskini artırabilir. Omurilik bozukluklarında ortostatik hipotansiyon ile ilişkili faktörler, sempatik aktivitede değişiklik, bozulmuş barorefleks ve tuz/su dengesizliğini içerir.

Ortostatik hipotansiyon belirtileri nelerdir?

En yaygın semptom, genellikle birkaç dakika içinde düzelen sersemlik hissidir. Ancak ağır vakalarda bayılma meydana gelebilir. Ortostatik hipotansiyonun diğer belirti ve semptomları;

Bulanık görüş,

Zayıflık,

Tükenmişlik,

Boyun, omuz veya göğüs ağrısı,

Mide bulantısı,

Bilinç bulanıklığı, konfüzyon,

Kas titremesi,

Ortostatik dispnedir.