Pankreas kanserinin belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Pankreas kanseri nispeten sık görülen bir kanser tipidir. İstatistikler 2020 yılında ülkemizde 8.000 civarında yeni pankreas kanseri hastası tespit edildiğini ve pankreas kanserinin en sık görülen 7. kanser tipi olduğunu gösteriyor. Sinsi ve hırçın tabiatı nedeniyle pankreas kanseri kansere bağlı ölümlerin önemli bir nedenini oluşturuyor.

Pankreas kanseri riskini artıran faktörler nelerdir?

Pankreas kanseri için tanımlanmış bazı risk faktörleri mevcut olsa da, hastaların önemli bir kısmında kanser herhangi bir risk faktörü olmaksızın gelişiyor. Bu risk faktörlerini kabaca iki sınıfa ayırabiliriz: Hayat içinde edindiğimiz ve değiştirebileceğimiz faktörler ve değiştiremeyeceğimiz faktörler. Değiştirilebilecek faktörlerin en önemlileri tütün ürünlerinin kullanımı ve alkolizmdir. Değiştirilemeyecek faktörler arasında en önemlisi ise yaştır. Pankreas kanseri sıklıkla ileri yaşlarda görülür; öyle ki her üç hastadan ikisi 60 yaş üstündedir. Diğer önemli risk faktörleri arasında “kronik pankreatit” adı verilen ve pankreas dokusunda müzmin bir iltihaplanmayla seyreden hastalık, uzun süredir var olan şeker hastalığı, ailevi ya da genetik hastalıklar yer alır.

TÜM KANSERLERDE ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ

Pankreas kanserinde erken teşhis mümkün mü?

Günümüzde pankreas kanseri için rutin bir tarama programı uygulanmıyor. Hastalığın yol açtığı şikayetlerin sinsi ve göz ardı edilebilir tipte olması ve bariz belirtilerin ancak geç dönemlerde ortaya çıkması nedeniyle hastalık çoğu zaman erken dönemde teşhis edilemez. Bu nedenle, pankreas kanseri gelişimi açısından yüksek riske sahip olan bireylerde erken teşhise yönelik incelemeler yapılabilir. Örneğin, kronik pankreatit hastalarında ya da genetik hastalığı olan kişiler bu amaçla belli bir yaştan sonra, belli aralıklarla testlere tabi tutulurlar.

Pankreas kanserinin belirtileri nelerdir? Pankreas kanseri nasıl teşhis edilir?

Pankreas kanserlerinin büyük bir kısmı organın baş kısmında ortaya çıkar. Pankreas başında ortaya çıkan kanserler genellikle safra yolunun alt kısmını tıkayarak sarılığa neden olurlar. Buradaki sarılık aslında mikrobik bir sarılık değildir. Safra kanalının tıkanması sonucunda safranın bağırsağa akamaması ve vücutta birikmesiyle oluşan bir sarılıktır. Sarılık, pankreas kanseri belirtileri arasında en sık görülen ve en önemli olanıdır.

Sarılıkla kendini belli eden pankreas başı kanserlerinin aksine, pankreasın gövde ve kuyruk kısmında yerleşik olan kanserler genellikle geç dönemlere kadar herhangi bir belirtiye yol açmazlar. Bu bölgede yerleşik kanserlerin en sık belirtisi ise karın ve sırt ağrısıdır. Kanserin yerleşim yerinden bağımsız olarak görülen pankreas kanseri belirtileri arasında en önemlileri karın ağrısı ve kilo kaybıdır.

Hastalığı teşhis etmek için uygulanan yöntemler genellikle görüntüleme yöntemleridir. Bunlar arasında da en sık tercih edilenler bilgisayarlı tomografi (BT) ya da manyetik rezonans (MR) gibi ileri inceleme yöntemleridir. Yakın zamanda önemli bir tanı aracı haline gelen bir yöntem de endoskopik ultrasondur. Bu inceleme yönteminde, ucunda bir ultrason probu bulunan bir endoskopi cihazı kullanılır. Bu yöntemin en önemli avantajı aynı seansta şüpheli bir oluşum görüldüğünde o bölgeden biyopsi alma şansına sahip olunmasıdır.

Teşhis için mutlaka biyopsi yaptırmak gerekir mi? Biyopsi yaptırmak zararlı mıdır? Biyopsi kanserin yayılmasına yol açar mı?

Pankreas kanserlerinde alınan biyopsinin yanlış sonuç verme olasılığı vardır. Diğer bir deyişle, kanser olduğu halde biyopsinin kanser değilmiş gibi bir sonuç verme ihtimali vardır. Biyopsinin bizi en çok korkutan yönü budur. Bu nedenle her hastadan biyopsi alınması tercih edilmektedir. Biyopsiye mutlaka ihtiyaç duyulan durumlar kanser şüphesinin çok düşük olduğu, selim hastalık olasılığının yüksek olduğu, hastanın öncelikle kemoterapi almasının planlandığı durumlardır.

Biyopsi alınması planlanıyorsa, bunu tercihen endoskopik yöntemle yapmak gerekir. Böylece biyopsi sırasında tümör hücreleri dökülse bile, bunlar midenin ya da bağırsağın içine dökülecektir. Eğer endoskopik biyopsi yöntemi mümkün değil ise veya başarılı olmazsa, görüntüleme eşliğinde özel bir iğne ile ciltten girilerek pankreasa ulaşılır ve bu yolla biyopsi alınır.

Pankreas kanserinde evreleme nasıl yapılıyor?

Hastalığın evrelenmesi son derece önemlidir çünkü tedavi şeması hastalığın evresine göre belirlenir. Evreleme için en sık başvurulan yöntem göğüs ve karnın bilgisayarlı tomografisidir. Bazı durumlarda endoskopik ultrason ve PET gerekli olabilir. Evreleme sırasında bakılan iki husus var: Kanser bulunduğu bölgede ne ölçüde yayıldığı ve bulunduğu bölgenin dışında uzak organlara sıçrayıp sıçramadığıdır.

Pankreas kanseri nasıl tedavi edilir? Pankreas kanserini yenmek mümkün mü?

Pankreas kanserinde uzun süreli ve kalıcı bir tedavi için tek şans cerrahi tedavidir. Ancak çok ileri evre hastalıkta cerrahi tedavi herhangi bir fayda sağlamaz. Ayrıca, pankreas kanseri tek başına cerrahi tedavi ile yenilebilecek bir hastalık değildir. Bu nedenle, cerrahi tedavi hemen her zaman kemoterapi ile birlikte uygulanır. Bazı durumlarda tedavi protokolüne radyoterapi yani ışın tedavisi de eklenir.

Hastanın ve hastalığın durumuna göre tedaviye doğrudan cerrahi ile başlanabildiği gibi, önce kemoterapi ile başlanıp sonra cerrahi ile devam edilebilir. Çok ileri evre hastalıkta ise tek seçenek kemoterapi ve ışın tedavisidir. Bu noktada belirtilmesi gereken önemli bir husus var. Eğer çok ileri evre hastalıkta kemoterapi ve ışın tedavisine iyi yanıt alınırsa, hasta tekrar bir cerrahi tedavi adayı haline gelebilir. Sevindirici olan şudur ki bu durum günümüzde kullanılan güçlü kemoterapi ilaçları sayesinde artık çok nadir durum değildir.

Pankreas kanserinde kapalı ameliyat yapılır mı? Pankreas kanseri ameliyatları nasıl gerçekleşir ?

Pankreas ameliyatlarında kapalı ameliyatların yapılma sıklığı giderek artmaya başladı. Pankreas ameliyatlarının büyük bir kısmını kapalı yöntemle yapabiliyorlar. Kapalı ameliyatlar laparoskopik ameliyat ya da robotik ameliyat olarak gerçekleştirilebilir.

Pankreas kanserinden kurtulmak mümkün mü?

Mevcut tedavi seçenekleri ve cerrahi tedavilerdeki gelişmeler sayesinde hastaların önemli bir kısmında beş seneyi aşkın yaşam beklentisi elde edebiliyoruz.

Hastalık başka organlara yayıldığında yani Metastaz olduğu zaman yaşama şansı var mı?

Pankreas kanseri 4. evrede olsa dahi kemoterapi ilaçları ile tedavi edildikten sonra, tedaviye çok iyi yanıt alınması ve yanıtın tutarlı bir şekilde devam etmesi halinde hastanın durumunu tümör konseylerinde tartışıp cerrahi tedavi için uygun bir aday olup olmadığı tartışılıyor. Eğer cerrahi tedavi için uygun bir aday olduğuna kanaat getirilirse, hasta ameliyat ediliyor. Bu şekilde ameliyat edilen ve iyi sonuçlar elde edilen hastalar var.

^İlandır