Sırta vuran karın ağrısının nedeni pankreas iltihabı olabilir

Organ Nakli Bölümü’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaprak, pankreatit yani pankreas iltihabına ilişkin açıklamalarda bulundu. 2 tip pankreas iltihabı olduğunu belirten Prof. Dr. Yaprak, “Pankreasın temel görevi yiyeceklerle beraber aldığımız karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi için enzimleri, insülin, glukagon, somatostatin gibi hormonları salgılamaktır.

Pankreasın yetmezliğinde beslenme ve sindirim sistemi problemleri ile beraber diyabet ortaya çıkar. Pankreatit; pankreasın gıdaları sindirmek için ürettiği ve salgıladığı enzimlerin pankreasın kanalından dışarı sızarak bezin kendisini tahrip etmesi durumudur.

Pankreas iltihabının birinci tipi ‘akut’ yani daha önce hiçbir belirti vermeden ani başlayan, ikinci tip ise ‘kronik’ yani devamlı olan bir hastalık durumunu ifade eder” dedi.

“Ölüme kadar götürebilir”

Prof. Dr. Yaprak, “Akut karın olarak nitelendirdiğimiz cerrahi karın ağrılarının yüzde 2 ile 3’ünde neden akut pankreatitdir. Klinik tablo, medikal tedaviye kısa sürede cevap veren hafif formdan, sistemik bulguların eşlik ettiği, sepsis ve çoklu organ yetmezliğinin geliştiği şiddetli forma kadar değişkenlik gösterir.

Hastalığın hafif seyretmesi durumunda ortalama 3-7 gün hastanede tedavi ile iyileşme şansı varken, ağır seyretmesi durumunda bazen haftalarca hastanede ve yoğun bakımda tedavi gerekebilir. Böyle ağır seyreden hastalarda zamanla böbrekler, akciğerler başta olmak üzere tüm organlar da etkilenir ve maalesef bu hastaların yüzde 10-20’si hayatını kaybeder.

Ağır seyreden pankreas iltihabında pankreas bezinde ‘nekroz’ olarak nitelendirdiğimiz dokuda bir çürüme-kangren durumu, apse, karın içine kanama ya da kist gibi komplikasyonlar olaya eklenir” diye konuştu.

Safra kesesi taşı ve çamuruna dikkat

Birçok faktörün pankreas iltihabına yol açabileceğine dikkati çeken Prof. Dr. Onur Yaprak, “Tüm pankreas iltihaplarının yarısından fazlasında neden safra kesesi taşı ve çamurudur. Ancak her safra kesesinde taş olanda pankreatit gelişmez.

Bu kişilerin sadece ortalama yüzde 3 ila 5’inde pankreas bezinde iltihaplanma olur. Batı ülkelerinde ikinci en sık neden kronik alkol tüketimidir ki bu da nedenlerin 4’te birini oluşturur. Diğer pankreatit nedenleri ise şöyle sıralanabilir; kanda trigliserid ve lipid yüksekliği, kalsiyum yüksekliği, bazı virüsler ve parazitler, bazı ilaçlar, pankreas kanseri, safra kanallarının endoskopik görüntülenmesi (ERCP) sonrası oluşan ödem, doğuştan gelen pankreasın anatomik bozuklukları, otoimmun ve romatizmal bazı hastalıklar.

Yüzde 15 ila 20 hastada ise yukarıda sayılan nedenlerin hiçbirisi bulunmaz ve ‘idiopatik’ yani nedeni bilinmeyen pankreatit olarak sınıflanır” ifadelerini kullandı.

Bulantı ve kusma eşlik edebilir

Pankreatitin en önemli belirtisinin ağrı olduğuna işaret eden Prof. Dr. Yaprak, “Pankreasın akut iltihabında ‘kemer tarzında’ olarak nitelendirdiğimiz ve sırta vuran bir karın ağrısı söz konusudur. Ağrıya genellikle şiddetli bulantı ve kusma eşlik eder.

Hastanın yapılan kan tahlillerinde çok spesifik olarak Amilaz ve Lipaz enzimlerinde artma saptanır. Kesin teşhis karın tomografisinde konulur. Tanı konulduktan sonra hastalığın ayaktan tedavisi yoktur ve mutlaka hastanede yatarak tedavi uygulanılır. Kronik pankreatit dediğimiz diğer tip pankreatit de ise pankreasta tekrarlayan iltihap atakları sonrası aşırı sertleşme ve kanal düzensizlikleri oluşur.

Pankreas görevini yapamaz duruma gelir ve çoğu hastada diyabet gelişir. Yağların emilmesinin bozulması sonucu yağlı ishal ve kilo kaybı başlar aynı zamanda şiddetli karın ağrıları gözlenir. Yaşam kalitesi son derece bozulur” dedi.

DHA