BOY UZAMASINDA VE ERGENLİKTE YAPISAL GECİKME

Boy kısalığının en sık görülen nedenleri patolojik olmayan (yani altta herhangi bir hastalık veya büyümeyi engelleyecek hormonal sorun olmayan) durumlardır. Bunlardan ilki boy uzamasında ve ergenlikte yapısal gecikme dediğimiz durumdur. Bu çocuklar yaşıtlarından kısadır ama kemik yaşları da geridir. Ergenliğe geç girerler ama girdikten sonra uzayarak yaşıtlarını yakalarlar. Bunlarda genellikle herhangi bir tedavi gerekmez. Ergenlik çok gecikirse kısa süreli düşük doz ergenlik hormonu tedavisi ile ergenlik başlatılabilir.

AİLESEL BOY KISALIĞI

Burada herhangi bir tıbbi sorun olmaksızın anne, baba veya her ikisi de kısa olduğu için çocuğun boyu da kısadır. Bu çocuklarda kemik yaşı takvim yaşına eşittir. Yani kemik yaşı geriliği yoktur. Özellikle annenin kısa olduğu durumlarda çocuğun doğum ağırlığı da düşük olabilir. Bu durum boy kısalığını daha da artırabilir. Ailesel boy kısalığında etkili ve yüz güldürücü bir tedavi yoktur.

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI

Düşük doğum ağırlığıyla doğan bebeklerin bir kısmı hamilelikte plasenta yetmezliği nedeniyle iyi beslenemeyen ve gelişemeyen bebeklerdir. Bir kısmında ise sendromik ve genetik nedenler söz konusudur. Çocuk altta yatan nedenler yönünden dikkatle değerlendirilmelidir. Düşük doğum ağırlığına bağlı ağır boy kısalıklarında 4 yaşından sonra büyüme hormonu tedavisi düşünülebilir.

İSKELET DİSPLAZİLERİ

Boy kısalığının diğer önemli bir nedeni kemik yapısındaki doğumsal kusurlara bağlı ortaya çıkan orantısız boy kısalıklarıdır. Bunlara iskelet displazileri denir. Bunların bir kısmında örneğin cam kemik hastalığı olarak bilinen hastalıkta ilaç tedavisi ile belirli bir oranda düzelme sağlanabilir. Fakat kemik yapısındaki doğumsal kusurların önemli bir kısmında boy konusunda ilaç tedavilerinin yeri yoktur. Bu çocuklarda gerek orantısızlığı azaltmak gerekse boyu uzatmak için kemik uzatma operasyonları deneyimli ortopedi uzmanlarınca yapılabilir. Ancak bunlar son derece zahmetli ve zor operasyonlardır.

TURNER SENDROMU

Özellikle kız çocuklarında Turner sendromu önemli bir boy kısalığı nedenidir. Boy kısalığı ve ergenlik gecikmesi ile kendisini gösterir. Ayrıca kısa boyun, doğumda el ve ayakta şişlik, at nalı böbrek, sık orta kulak iltihabı geçirme, ciltte fazlaca ben oluşumu gibi bazı ek belirtileri olabilir. Turner sendromunun tedavisinde büyüme hormonu ve 12 yaşından sonra ergenlik hormonu tedavisi kullanılır.