Disleksi nedir?

Disleksi normal ya da normalin üzerinde zekaya sahip bireylerde görülen nörolojik bir rahatsızlık. Dil, okuma ve yazma becerilerinde sorunlara neden oluyor. Aslında özel bir öğrenme bozukluğu. Ne yazık ki okulda ya da evde ‘tembel’, ‘sorumsuz’ olarak yaftalanıyorlar.

Ne tür belirtileri var?

Belirtileri simetrik harflerin (u-n, b-d gibi) karıştırılması, yer-yön konusunda zorlanma, motor becerilerinde güçlük yaşama, geç öğrenme, geç hatırlama, konuşma bozuklukları olarak sıralayabiliriz. Bu çocuklar okurken harf atlayabilir ya da değiştirebilir. Kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır. Bir okuma parçasını kendisi okuduğunda zorlanır ama başkası okuduğunda daha iyi anlar. Ders yapmaya karşı pek istekli değildirler.

Şafak Coştu’nun geliştirdiği alfabede her ‘ses’, o harf ile başlayan bir nesne ile temsil ediliyor. Ayrıca nesneler, harflere benzer şekillere sahip.

İlk ortaya çıkma yaşı nedir? Genellikle ne zaman fark ediliyor?

Aslında nörolojik ve genetik bir durum olduğu için kişi bu farklılığa sahip olarak doğuyor. Ama aileler genellikle ilkokul döneminde fark ediyor. Yani çocukların okuma-yazma öğrenmeye başladığı dönemde... Biz 1’inci sınıfın mart ayına kadar bu belirtileri normal karşılıyoruz. Fakat belirtiler ısrarlı bir şekilde devam ediyorsa mutlaka bir uzmana gidilmeli. Uzmandan kastım çocuk psikiyatristi. Tanıyı doktor dışında kimse koyamaz.

Bu çocukların eğitiminde ne tür aksaklıklar görülüyor? Onlar için uygun bir eğitim modeli nedir?

Maalesef dislektik çocuklar sınıf içinde hem öğretmenleri hem de akranları tarafından dışlanıyor. Öğretmen rutin anlatımının aksamasından hoşlanmıyor, çocuklar ise son derece acımasız olabiliyor. Örneğin dalga geçiyor, onunla arkadaşlık etmiyor... Bu da disleksi olan bireyde asabiyet ve özgüvensizlik olarak ortaya çıkıyor. Uygun eğitim modeline gelince... Disleksi sorunu olan çocuklar çoklu duyusal öğrenme modelleriyle öğrenirler. Yani eğitimin göze, kulağa ve harekete dayalı olması gerekiyor. Aslında tüm çocuklara uygulanması gereken bir model. Ne yazık ki eğitim modelimiz ideal sistemden uzakta.

^{Şafak Coştu}

Eğitim desteği ile bu çocukların okuma konusunda yaşıtlarını yakalaması, eğitimlerini sorunsuz tamamlamaları mümkün mü?

Evet, mümkün. Burada ailelerden istediğim şey durumu ciddiye almaları ve destek için gecikmemeleri. Aileler “Bekleyelim, nasılsa okur” diye sorunu erteliyor. Evet, okur elbette ama o okumaya başladığında diğer arkadaşları belki roman bitirmeye başlayacak. Yaşıtlarıyla aradaki farkı hiç kapanmayacak. Aileler için biraz yorucu bir süreç çünkü diğer çocuklar anlatılanı 1 defada kavrayacaksa disleksisi olan çocuklar farklı yöntemlerle 5 anlatmada anlayacak. Ama ümitsizliğe kapılmak yersiz, sadece biraz daha fazla çaba gerekecek. Disleksinin zeka geriliğiyle uzaktan yakından ilgisi yok. Dahası rastladığım disleksi çocukların çoğunun sanatsal yönleri çok güçlüydü. Onların yeteneklerine odaklanıp başarılı oldukları konuları ön plana çıkararak özgüvenleri desteklenebilir.

Sizin disleksi konusuna ilginiz ne zaman başladı?

Şu an mesleğimi yapmasam da sınıf öğretmeniyim. Benim sınıfımda disleksi olan çocuk sayısı çok fazlaydı. Bana göre asıl öğretmenlik, standart özelliklere sahip olan çocuğa bir şeyler vermektense özel gereksinimli çocukların eğitimine katkı sağlamaktır. Bunun manevi tatmini çok yüksek... Bu yüzden o öğrencilerin hiçbir zaman kaybolmasını istemedim. Onlara özel çalışmalar hazırladım ve onlara ulaşmaya çalıştım. Öte yandan belki ben de disleksiydim, bilmiyorum. Çünkü sorunlu bir okul hayatım oldu. Bu yüzden de o çocuklarla empati kurabiliyorum.

Dislektik çocuklar için bir alfabe geliştirmişsiniz. Biraz bu alfabeden söz eder misiniz? Alfabenin mevcut alfabelerden farkı nedir? Tam olarak ne tür yenilikler sağlayacak?

Disleksi olan çocuklar harfleri sembol olarak anlamlandıramıyorlar. Bu yüzden de hatırlayamıyorlar. Benim yaptığım alfabede harfler hem şekil olarak o cisme benziyor hem de o cisim, ses olarak o harfle başlıyor. Yani çocuklar harfleri görsel olarak anlamlandırdıkları için kolay hatırlıyorlar. Çalışma tekniğimi bir eğitim seti eşliğinde çocuklarla buluşturacağım. Bunun yanı sıra başka çalışmalar da var. Öğrenmeyi zevkli hale getiren, beyin gelişimine katkıda bulunan bir akıl oyunu hazırlıyorum.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

“Disleksili bireylerin yüzde 80’i normal veya üstün zekalı”

Habere Git

Disleksi nedir? Çocuklarda disleksi belirtileri

Habere Git