Sizi biraz tanıyabilir miyiz?

Merhaba, çocuk cerrahisi uzmanı olarak çalıştığım bu günlere Gaziantep’te 12 yıl ilköğretim ve lise eğitimi, sonrasında 6 yıl Konya Meram Tıp Fakültesi’nde lisans eğitimi ve 6 yıl Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çocuk cerrahisi ihtisası eğitimi alarak geldim. Aslen Malatya nüfusuna kayıtlı olup Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinde 1989 yılında doğdum. Halen Yozgat’ta çocuk cerrahisi hastalıklar ve lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ile sünnet üzerine çalışmakta olup evli ve 2 çocuk babasıyım.

Sünnet neden yapılır, faydaları nelerdir?

Öncelikle sünnet işleminin yaşamın ilk 1 yılında idrar yolu enfeksiyonu sıklığını azalttığına dair yapılan çalışmalar vardır. Özellikle böbrek ya da idrar torbasıyla ilgili problemleri olan bebeklerde sünnetin ilk fırsatta yapılması böbrek fonksiyonlarının kötüye gitmemesi için alınabilecek önlemlerin başında gelmektedir. Ayrıca sünnetin balanit, postit gibi penis enfeksiyonlarına karşı koruyucu olduğu da bilinen bir gerçektir.

Eğer ilk yıl sünnet yapılmayacak olursa zamanla pipi büyüdükçe bu derinin uç kısmı da bir miktar açılarak baş kısmının görünmesine müsaade edecek şekilde geriye çekilebilmeye başlar. Sünnet derisinin ucunun değerlendirilmesi sırasında deriyi geriye çekip sıyırma hareketi önermediğimiz bir harekettir.

Hatta bazı aileler geriye çekip bu darlığı açmaya çalışıyorlar ki bu durum pipi ucunda çatlaklara sebep olup sonrasında iyileşirken daha sıkı ve dar bir yara dokusu oluşturacağı için başta fizyolojik kabul ettiğimiz darlık artık gerçek bir problem haline gelmektedir. Bu yüzden eğer pipisinin ucunda ciddi bir darlık düşünülüyorsa sünnet için beklemenize gerek yoktur.

Sünnetin ilerde penis kanseri ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma gibi riskleri de azalttığına dair çalışmalar olduğu gibi bunun aksine sünnetin bu açılardan herhangi bir faydası olmadığını söyleyen otörler de mevcuttur. Bu konu tartışmalı olmakla birlikte başta saydığımız faydalarından ötürü sünneti, hatta erken yaşta sünneti kesinlikle tavsiye ediyoruz.

Sünnet için uygun bir yaş ya da tarih var mıdır?

Benim her aileye söylediğim cümle şu; 2 yaşından küçükse ne kadar erken o kadar iyi, 6 yaşından büyükse ne kadar geç o kadar iyi. Bunun sebebi çocuklarımız 2-3 yaş civarında fallik dönem denilen bir döneme giriyorlar ve bu dönemde cinsel kimlik farkındalığı, anne-babaya güven duygusu gibi duygular oluşmaya başlıyor.

Bu dönem 6-7 yaş civarına kadar sürdüğü için bu dönemde bırakın sünnet ettirmeyi, sünnetten bahsetmek ya da bu konuda şaka yapmak bile çocuğun psikolojisini ciddi manada etkileyebilmektedir. Bu yüzden sünneti çocuğunuz bu döneme girmeden, yani 2 yaş öncesinde ne kadar erken yaptırırsanız o kadar iyi. Eğer oğlunuz 3 yaşına geldiyse artık sünnet defterini 6-7 yaş civarında açmak üzere kapatmanın vakti gelmiştir.

Altı yaşından sonra da artık oğlunuza sünneti onun anlayacağı dilden fakat makas, bıçak, kesmek gibi şeylerden bahsetmeyerek, sünnet derisini sıyırmak şeklinde anlatabilirsiniz. Elbette sünnet edecek doktor kendine has bir üslupla çocuğunuzu korkutmadan işlemin nasıl yapılacağını anlatacaktır. Bu yüzden 6 yaş üstü çocuklarda sünnet öncesi bir ön görüşme ve psiklojik hazırlık önemlidir.

Sünnet için özellikle bir tarih ya da mevsim ise yoktur. Şu pandemi döneminde ise gerekli önlemlerin alındığı, bu konuda hazırlıklı ve donanımlı kliniklerde sünnet yapılmasında bir sakınca yoktur.

Sünnet hastanede mi yoksa evde mi yapılmalı?

Birçok aile bizden eve gelerek sünnet yapmamızı istemektedir. Biz kabul etmeyince de evde yapmakta sakınca görmeyen başka birisine başvurmaktadırlar. Burada öncelikle şunu belirtmek gerekir ki evde sünnet kesinlikle yasal olmayan bir işlemdir.

Sünnetin bu işler için donanımlı, her türlü komplikasyonda (beklenmeyen durum) acil ilk müdahaleye elverişli poliklinik, tıp merkezi ya da hastane ortamında yapılması gerekmektedir. Sünnet öncesi pipiye yapılan uyuşturucu iğnelerin alerjik reaksiyona neden olabilme ihtimalinden tutun da hijyenik şartların sağlanmamasından dolayı oluşabilecek enfeksiyon risklerine kadar birçok açıdan evde sünnet önermediğimiz bir durumdur.

Genel anestezi ya da bölgesel uyuşturma? Hangisi daha çok tercih ediliyor?

Sünnet gibi kısa sürede yapılabilen basit ve acil olmayan cerrahi bir müdahale için elbette genel anestezi (narkoz) önermeyeceğimiz bir yoldur. Hangi yaşta olursa olsun (önermediğimiz 2-6 yaş arası hariç) sünnet lokal anestezi ile yani sadece pipi uyuşturularak yapılabilir.

Genel anestezinin 4 yaş altındaki çocuklara verildiğinde ilerde öğrenme güçlüğüne neden olduğuna dair çalışmaları da göz önünde bulunduracak olursak, acil olmayan bir cerrahi müdahale için evlatlarımıza zarar verme riskini göze almak doğru bir davranış değildir (Randall P. Flick, Juraj Sprung, Slavica K. Katusic, William J. Barbaresi et al. Early Exposure to Anesthesia and Learning Disabilities in a Population-based Birth Cohort. Anesthesiology 4 2009, Vol.110, 796-804).

Genel anestezi ancak şu iki durumda uygundur; biri fallik dönemde olup da sık sık postit (sünnet derisi iltihabı) geçirip yaşam kalitesi oldukça bozulan çocukta, pipisine sadece bakım yapılacağı tekrar iltihap kapmaması için pansuman yapılacağı gibi küçük pembe yalanlarla anlatarak; diğeri ise 7-8 yaşlarında olup sünnet işleminde pipinin ucundaki derinin alınacağını bilen ancak sadece canının yanmasından korktuğu için uyutulmak isteyen çocukta. Bu iki durum dışında mümkünse bölgesel uyuşturma öncelikli olarak tercih edilmelidir.

Sünnette hangi yöntem daha sağlıklı?

Sünnet ile ilgili bana sosyal medya aracılığıyla en çok sorulan soru; sünnette hangi yöntem iyidir, hangi yöntem zararlıdır, siz hangi yöntemle yapıyorsunuz? Ben tek kullanımlık sünnet aleti (Nero alisclamp®; Sağlık bakanlığı onaylı tek kullanımlık steril sünnet aparatı, kullanarak yapıyorum ancak tek doğru ya da tek güvenilir yöntem elbette bu değil.

Benim bu klempi seçme nedenim güvenli, pratik ve estetik bir sünnet şansı tanımasıdır. Bazen çocuğunuz etrafında kendisine bakan gözlerden, kalabalıktan (genelde maaile gelindiği için sünnete) o kadar huzursuz olur ki bir an evvel sünnet masasından kalkmak ister. Dikişli yapılan klasik sünnetlerde 8-10 dk dan aşağı sürmeyen sünnet işlemi bizim kullandığımız sünnet klempi sayesinde 4-5 dk sürmektedir. Bu sayede çocuğumuzun sabrı taşmadan işlem bitmiş olur.

Üstelik oldukça düzgün ve estetik bir iyileşme sağlamaktadır. Sünnet yönteminde esas olan cerrahın tercihidir, hangi yöntemde en iyi uygulama ve takip gerçekleştirebiliyorsa o yöntem uygundur. Koter, Dikiş ya da Lazer kullanılmasında sakınca yoktur, halk arasında lazer tehlikeliymiş gibi bir söylem dolaşmaktadır, aslında burada kastedilen monopolar koterdir (hastanın üzerinden elektirik akımının geçtiği bir yöntem) ve bunun pipide kullanılması yasaktır.