Giriş
Romatizmal hastalıkların nedeni kirli ve nemli havalar olabilir mi?
Halk arasında sıklıkla duyduğumuz bacak ağrısı yağmur ilişkisi ile ilgili hepimizin bildiği yaygın bir inanış var. Romatizmalı hastaların bacakları ağrıdığında yağmurun yağacağı ile ilgili tahminler yapılır. Hatta Türk filmlerine konu olmuş bu durumun bilimsel bir yanının olup olmadığı hep tartışıldı. Son yıllarda nemli hatta kirli havaların da romatizmayı etkileyip etkilemediği üzerine yapılan bilimsel çalışmalar hava kirliliği ve iklim değişiklikleri romatizmal hastalıkları tetikliyor mu? sorusunu gündeme getirdi. Romatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Barış Gündoğdu, hava koşullarının romatizmal hastalıklar etkileyip etkilemediği ile ilgili yapılan çalışmalara açıklık getirdi.
Romatizmal hastalık tanısı olan hastaların çoğu, hava durumundaki değişikliklerin eklem ve bel-sırt ağrılarını arttırdığına inanıyor. Romatizma konusunda yapılmış araştırmalarda, birbirinden farklı sonuçlar bildirilmiş, özellikle de hava kirliliği ve iklim değişikliklerinin romatizmal hastalıkları tetiklediği konusu tıp dünyasında tartışmalara neden olmuştu. Romatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Barış Gündoğdu romatizma ile ilgili yapılan son araştırmalara açıklık getirdi.
KADINLAR HAVA DURUMUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLERE KARŞI DAHA HASSAS
Dr. Öğr. Üyesi Barış Gündoğdu 1990’lı yılların başında yapılan bir aylık bir çalışmada, 62 romatizmal hastanın; 16'sında romatoid artrit (iltihaplı eklem romatizması), 24'ünde osteoartrit (kireçlenme; iltihapsız eklem romatizması), 11'inde inflamatuvar artrit (ayırımlaşmamış iltihaplı romatizmal hastalık), 11'inde fibromiyalji (iltihapsız yumuşak doku romatizması) eklem ağrıları-şişlik ve günlük aktiviteler günlük hava koşullarındaki değişikliklerle karşılaştırıldığını söyledi.
Gündoğdu, hastaların çoğunda; hava değişikliklerinin, eklem iltihabı belirtilerini arttırdığı saptandığını kadınların, hava durumundaki değişikliklere karşı erkeklerden daha hassas olduğunun ortaya çıktığını ifade etti.
Yapılan araştırmaların halk arasındaki inancı desteklediğini belirten Gündoğdu; “Bu sonuçlar; çoğu romatizmal hastanın, hava koşullarının günden güne hastalık belirtilerini önemli ölçüde etkilediği inancını desteklemektedir” diye konuştu.
KİREÇLENMESİ VE İLTİHAPLI EKLEM ROMATİZMASI OLANLAR DA ETKİLENİYOR
2004 yılında romatizmalı hastalarda iklim koşullarının etkisini değerlendiren araştırmaya göre kireçlenme hastalarının, basınçtaki düşüşe yanıt olarak eklem ağrısının arttığını dile getiren Gündoğdu, “düşük atmosferik basınç koşullarının bu hastalarda eklem ağrısını arttırdığını göstermektedir. Çalışma aynı zamanda bazı meteorolojik değişkenlerin, iltihaplı eklem romatizmasında ağrı oluşumunu etkilediğini, çünkü düşük sıcaklığın eklem ağrısı riskini artırdığını tespit edilmiştir. Bu nedenle; bu veriler ileride, bazı kireçlenmesi olan hastalar için ilaç tedavisi ve ilaç dışı tedavileri, tahmin edilebilecek hava koşullarına bağlı olarak, hastalıkla ilişkili eklem ağrıları ve fonksiyonel yetersizliklerden kaçınmak için değişiklik yapabilmenin mümkün olabileceğini göstermektedir. Böylece hastaların, yaşam kalitesini arttırmış oluruz” dedi.
YAĞIŞLI HAVALAR TETİKLİYOR
Gündoğdu, romatizma yağmur ilişkili 2017 yılında yapılan araştırma ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Amerika’da 65 yaşın üzerindeki 1 buçuk milyondan fazla hastanın, dahiliye bölümüne yaptıkları 11 buçuk milyon başvuru incelenmiş ve yağmurlu ve yağmursuz günlerde romatoid artrit, osteoartrit, spondiloz, intervertebral disk hastalıkları, veya travma ile ilgisiz hastalık tanısı olan hastaların eklem veya sırt/bel ağrısı nedeni ile dahiliye hekimine yaptıkları başvuruların o günkü tüm hekim başvurularına oranları karşılaştırılmıştır. Bu oran yağışlı günlerde yüzde 6.35, yağışsız günlerde ise yüzde 6.39 olarak bulunmuştur. Hastaların eklem şikayetlerinin başladığı gün hemen randevu alamayabileceği ihtimaline karşı, yağmur yağan ve yağmayan haftalar da karşılaştırılmış ve yağışlı haftalarda bir artış gözlenmemiştir. Aynı analiz sadece romatoid artrit tanılı hastalar için yapıldığında da durum değişmemiştir.”
HAVA KİRLİLİĞİ ROMATİZMAL HASTALIKLARI TETİKLİYOR!
Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir başka çalışmada ise kireçlenme, iltihaplı eklem romatizması ve iltihaplı omurga romatizması tanısı olan 96 erişkin hastada, iklimin ve hava kirliliğinin kronik romatizmal hastalıklar üzerine etkilerinin değerlendirildiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Barış Gündoğdu, “kronik romatizmal hastalıklarda ağrı algılamasında net bir mevsimsel eğilim tespit edildi. Bu çalışmada İlk defa, kirlilik endeksleri ile pozitif bir korelasyon bulunmuştur. Yani hava kirliliği romatizmal hastalıkları tetikliyor diyebiliriz. Ayrıca, nemli ve soğuk havalarda ağrı gibi eklem belirtilerinde de artış gözlenmiş. Bu çalışmanın sonuçları hava koşulları ile romatizmalı hastaların ağrıları arasında bir ilişki olabileceğini göstermiştir. Sonuç olarak; günlük klinik uygulamada, birçok hasta eklem ağrısını hava koşullarına bağlamasına rağmen bu konuda yayınlanan çok az çalışma vardır ki çoğu sonuçları itibariyle birbiriyle çelişkilidir” diye konuştu.
