NATO Dışişleri Bakanları, Rusya-Ukrayna gündemi ile toplandı. Toplantıya katılmak üzere Belçika’nın başkenti Brüksel’e gelen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Çavuşoğlu, "Biraz önce NATO Dışişleri Bakanları toplantısını tamamladık. Malum tek bir gündemle NATO Dışişleri Bakanları toplantısı gerçekleştirildi. Ukrayna’daki durum.

Tabi her müttefik kendi düşüncelerini söyledi ama genel anlamda verilen mesajların ortak olduğunu görüyoruz. Bir taraftan bir an önce ateşkesin sağlanması, diğer taraftan insani yardımların özellikle Ukrayna’daki insanlara ulaştırılması. Tabii ki birçok insan Ukrayna‘yı terk etti, siviller terk etti. Ukrayna vatandaşları, kadınlar, çocuklar, yaşlılar. Komşu ülkelere geldiler.

Onlarla ilgili yapabileceğimiz yani insani boyut. Ama bir an önce bir ateşkesin sağlanması insani koridorların oluşturulması ve bir an önce de kalıcı bir ateşkesin tesis edilmesi konusunda biz de düşüncelerimizi paylaştık ve bugüne kadar yaptığımız çabalar hakkında da kısa bilgi verdik" ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu, "Bugünkü toplantıya NATO üyesi olmayan ama ortağımız olan ülkelerde katıldı. İsveç, Finlandiya ayrıca AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de bugünkü toplantıya Avrupa Birliği adına katıldı. Bu toplantı marjında da ikili görüşmeler gerçekleştirdik. İngiltere Dışişleri Bakanı Lizz Truss ile görüştük ve bu ayın sonuna doğru Londra’da bir araya gelme konusunda da teyitleştik.

Mümkünse 1+1 Dışişleri ve İçişleri Bakanlığı toplantısından sonra Süleyman Bey’le de bu konuyu değerlendireceğiz. Romanya Dışişleri Bakanı’yla da yine bu sabah toplantıdan önce görüştük ve yine Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, yine Bulgaristan Dışişleri Bakanıyla görüştük. Letonya ve Belçika Dışişleri Bakanı’yla da ayaküstü birkaç konu vardı onları değerlendirdik. Bu bakımdan da görüşmelerimiz verimli geçti. İkili konuları da ele aldık kısaca.

Önümüzdeki süreçte kısa dönemde atmamız gereken adımlar var. Ama Ukrayna’daki durumu da değerlendirdik. Bugün ikilerden de gördüğümüz şu, Türkiye’nin izlediği kararlı ama aynı zamanda dengeli politika ve bu savaşın başlamasından önce sarf ettiğimiz çabalar. Ve şu anda savaşın durdurulması konusunda sarf ettiğimiz çabalar vurgulandı.

Bir de her iki tarafla diyalog kurabilen nadir ülkelerden bir tanesi olduğumuzu ve bunun da çok önemli olduğunu da muhataplarımız bugünkü görüşmelerimizde dile getirdiler. Biz bu anlayışımızı, yaklaşımımızı devam ettireceğiz. İnsani koridorların açılması tabi ki elzem ama bu savaşın daha fazla sürmemesi için de üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz" açıklamasını yaptı.

"İki ülkenin Bakanlarını Antalya’daki forumda görüştürmek isteriz"

Çavuşoğlu, "Bu zemin uygun bir format olabilir hatta savaşın başlamasından önce her iki Dışişleri Bakanını da Antalya’da bir araya getirmeyi planlıyorduk. Tabi savaştan önce ikili konular mı görüşülecek, bölgesel yani şu andaki kriz mi? O zaman savaş daha başlamamıştı. O konuda farklı görüşler var detaylara girmek istemiyorum ama planlamıştık. İşin doğrusu şimdi Ukraynalılar bu savaş ortamında gelebilirler mi bilmiyorum.

Ama hem Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy hem de Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba ve Bakan Yardımcısı Cabbarova, Antalya Diplomasi Forumuna katılımları teyit etmiş. Rusya tarafından da Sergey Lavrov bu katılımı teyit etti. Hatta uzun zaman önce bir daha yaklaşık iki ay öncesinde bu mesajda Türkiye İran ve Rusya federasyonu olarak bir ASTANA Dışişleri Bakanları toplantısında da planlamıştık. O da hala geçerli. Sergey Lavrov da dün kendisiyle yine mevcut durumu konuştum.

Sürekli temas halinde oluyoruz sadece telefon görüşmeleri değil mesajlarda da iletişim kuruyoruz. Antalya’ya geleceğini bir kere daha teyit etti. Umarım bu şartlarda gelir ve ateşkes olur. Ukraynalılarla Rusya tarafını en azından bakanlar düzeyinde bir araya getirmek isteriz. Antalya Diplomasi Forumu da buna vesile olursa seviniriz" dedi.

"Dönmek isteyen her vatandaşımızı tahliye etmek için yoğun çalışıyoruz"

Ukrayna’daki tahliyelere değinen Çavuşoğlu, "Dün itibari ile bize kayıtlı 9 bin 653 tahliye gerçekleşti. Bazılarını biz tahliye ettik. Diğer taraftan tabi vatandaşlarımızın kendi imkanları var, araçları var aileleriyle gelmek istiyor. Tren istasyonlarında ilk gün çok zor değildi ama daha sonra bizim bu trenle tahliyeyi başarıyla gerçekleştirdiğimizi gören ülkeler kendi vatandaşlarını da oraya yönlendirdi. Tren istasyonlarında ciddi kalabalıklar oluştu.

Çocuklarıyla trene binmek de zor oldu. Dolayısıyla kendi imkanlarıyla yani araçlarıyla yola çıkan vatandaşlarımızda oldu. Biz, özellikte Ukrayna’nın batısındaki ülkelerden insanlarımızı da görevlendirdik. AFAD’ımız Kızılay’ımız da orada. Özellikle AFAD’ımızın kurduğu çadırlar var. Konteynırlar var. Gelen insanlara da yardım ediyorlar hiç ayrım yapmaksızın. Sonuçta kendi imkanlarıyla sınıra gelen vatandaşlarımızın da sınırlardan kolayca, vize istemeden, PCR testi ya da aşı kartı talep edilmeden kimlikle geçmesini temin ediyoruz.

Arabalarıyla gelen vatandaşlarımız da oradan Türkiye’ye geliyor diğer otobüslerle. Bükreş’e taşıdığımız vatandaşlarımızı da oradan uçakla getiriyoruz. Yine Polonya tarafına geçen vatandaşlarımız da Türk Hava Yollarıyla ülkemize geliyor. Bugün için planlamalarımız var. Arkadaşlarım sürekli çalışıyor ama sahadaki şartlar bazen planlarımızı değiştirebiliyor. Odessa’dan da 2, 3 otobüs bekliyoruz.

Birkaç gün önce de o bölgedeki vatandaşlarımıza da ülkeden bir an önce ayrılın çağrısında bulunduk. Her gün otobüslerimizi hazır ediyoruz. Günlük 2 ya da 3 otobüs vatandaşlarımızı hemen sınıra getiriyor, bazıları Köstence‘ye geliyor. Güneyden gelenler Romanya’ya. Köstence, daha yakın. Oradan da vatandaşlarımız, Türk Hava Yolları ile gelebiliyorlar. Şu anda bin 700 civarında kayıtlı vatandaşımız var ama bu rakam değişebiliyor.

Bazıları vazgeçiyor, bazıları da bu süreçte ortalık sakinleşince kendi araçlarıyla yola çıkabiliyorlar. Bazıları bizim konvoylara takılıyorlar. Bugün tek tek bize en son başvuruda bulunan tahliye edilmek istediğini söyleyen vatandaşlarımızı, Ankara’daki arkadaşlarımız ve misyonlarımız tek tek arıyorlar. Tahliye yapacağımız noktalara da hem yönlendiriyorlar hem de gerçek sayıyı bulmak için arkadaşlarımız istatistik tutuyor.

Önümüzdeki süreçte çabalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz. Dün, hem Ukrayna ile görüştük hem de Ruslarla zaten görüşüyorduk. Özellikle Herson bölgesindeki vatandaşlarımızı, bu insani koridor açılırsa batıya doğru tahliye etmek kolay olabilir. Rusya üzerinden tahliye edebilmek için çalışmalarımız devam ediyor" dedi.

NATO’nun Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara ilişkin de açıklamalar yapan Çavuşoğlu, "ABD ile gündemimizde ikili konularda var. Biden ve Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın Roma’da mutabık kaldığı bu stratejik Çalışma Grubu‘nun hayata geçilmesi gibi. Malum bildiğiniz ikili konular da var. Ama Ukrayna’daki durumda tabii ki görüşülecektir. Sherman ülkemize ziyaret gerçekleştirecekti ben de kendisini kabul etmeyi planlamıştım.

Ama bugün buradan can Azerbaycan’a gideceğim. Yarın sabahta Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev, bizi kabul edecekler. Azerbaycan‘la da konuşmamız gereken ilgili düzeyde bölgesel düzeyde konular var. Ben kendisini öyle görünüyor ki göremeyeceğim fakat görev arkadaşlarımız Bakan Yardımcımız Sedat Bey olsun yine diğer ilgili kurumlardan arkadaşlarımız kendisiyle görüşecekler" dedi.

"Hava sahasının açık kalması önemli"

Çavuşoğlu açıklamasını şu şekilde sürdürdü:

"Biz hava sahasını şu anda zaten açık tutuyoruz. Montrö‘ya da baktığımız zaman kuzeyden güneye hava koridorunun da açık olması lazım. Ama aynı zamanda gerçekçi de olmak lazım. Dün hava sahası kapalı olsaydı AGİT’in özel gözlem misyonunu İstanbul’a getiremezdik. Rusya’nın da şu anda hava sahası kapandığı için Avrupa ülkelerindeki vatandaşlarının yine Türk Hava Yolları üzerinden eğer Rusya’ya öyle görünüyor ki Rusya uçaklarını özel izin vermeyi planlıyorlar, uçak kabul ederse.

Aksi taktirde Türkiye üzerinden bunlar gidecek. Dolayısıyla sadece Türkiye açısından değil, yaptırım uygulayan ülkeler ve onların vatandaşları bakımından da bu hava sahasının birçok daha sebep sayabilirim açık olmasında. Stratejik bakımdan da insani bakımdan da önemlidir. O yüzden biz hava sahasını açık tutuyoruz" ifadelerini kullandı.

"Amacımız bir an önce savaşın sona ermesi"

İnsani boyut üzerine dikkat çeken Bakan Çavuşoğlu, "Sadece vatandaşlarımızı Ukrayna’dan çıkarmak değil, Ukrayna’da kalan insanlar yiyecek içecek sıkıntısı çekiyor. Görüyorsunuz videoları. Bizim arkadaşlarımız da gönderiyorlar. Biz kendi misyonlarımıza sağ olsun İçişleri Bakanımız Süleyman Bey (Soylu) ve AFAD yetkilileri gerekli hazırlıkları yaptılar. Kendi misyonlarımıza takviyeler yapıyoruz.

Sadece kendi çalışma arkadaşlarımız değil, yine yiyecek içecek bulamayan vatandaşlarımıza gıda desteği vermek için Kiev Büyükelçiliğinde sürekli kazan kaynıyor. Gerek tahliye için orada biriktiriyoruz vatandaşlarımızı. Gerekse kalacak güvenli bir yeri olmayanlar da gelip Büyükelçiliğimizde kalıyorlar. Onlara da tabi yiyecek içecek ikram etmek durumundayız. Ama Ukrayna genelinde şu anda ciddi bir sıkıntı var o yüzden insani yardım, insani koridorun ulaşılması önceliğimiz.

Ama bir o kadar da bu savaşın bir an önce tamamen sona erdirilmesi de öncelik olmalıdır. Çünkü giderek kötüleşiyor durum. Her bakımdan daha da büyümemesi gerekiyor. İnsani konulara öncelik verelim ama diğerini de ihmal etmiyoruz. O nedenle her iki tarafla da görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Bu konuda aktif olan diğer aktörlerle de koordinasyonumuzu devam ettiriyoruz" diye konuştu.

İHA