POSTA ÖZEL

Trabzon'da yaptığı konuşmasında gençlerden ilk Meclis zabıtlarını okumasını, ilk Meclis’in yapısını incelemelerini isteyen Erdoğan, "Gençler sizlerden rica ediyorum, gidin Trabzonlu Ali Şükrü Bey’in hayatını okuyun. On yıllar boyunca bu millete dayatılan kelimelerin, kavramların, yaşam tarzlarının ne kadar suni, ne kadar yapay, ne kadar yeni, ne kadar anlamsız oluduğunu göreceksiniz. Korkulardan, ne kadar yersiz olduğunu bu işlerin göreceksiniz. Aslında ilk Meclis kardeş bir Meclis, bir ve beraber oldular" ifadelerini kullanmıştı. Peki kErdoğan'ın gençlere hayatını okumasını tavsiye ettiği Ali Şükrü Bey kimdi?.. İşte detaylar...

Ali Şükrü Bey 1884'te Trabzon'un Vakfıkebir ilçesinde dünyaya geldi. Siyasete atılan Ali Şükrü Bey Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve 1. TBMM'de Trabzon milletvekili olarak yer aldı. 1. TBMM'de Mustafa Kemal Atatürk'e en sert muhalefet eden vekil olarak tanındı. 1923'te Ankara'da uğradığı suikast sonucu öldü. Ali Şükrü Bey'in öldürülmesi Türkiye'nin ilk siyasi suikastlerinden biri olarak tarihe geçti.

TÜRKİYE İÇİN LOBİ FAALİYETLERİ YÜRÜTTÜ

Babası kıdemli bir yüzbaşı olan Hafız Ahmet Kaptandı. Kendisi de Heybeliada'da bulunan Bahriye Mektebi'ndeki eğitimini tamamlayarak 1904'te Bahriye Erkan-ı Harp subayı oldu. 1909'da kurulan Donama-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti'nin kurucularından birisi oldu ve ikinci başkanlık görevini üstlendi. Cemiyetin Osmanlı donanması için almak istediği nakliye gemilerini almak üzere Liverpool’e gönderildiğinde eğitimini tamamladı ve çok iyi düzeyde İngilizce öğrendi. İngiltere’de bulunduğu dönemde Türkiye aleyhine yapılan propagandalara karşı çalıştı; Liverpool Times gazetesinde çeşitli makaleleri yayımlandı.

YÜZBAŞIYKEN İSTİFA ETTİ

Yüzbaşı rütbesinde iken askerlikten istifa edip siyasete atılmaya karar verdi. İttihat ve Terakki aleyhtarı görüşlere sahipti. 1920'de Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında Trabzon mebusu seçildi. İstanbul’un işgalinden sonra Meclis-i Mebusan'ın kendini feshetmesi üzerine Ankara'ya giderek ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Trabzon milletvekili olarak girdi.

İÇKİ YASAĞI İÇİN YASA TEKLİFİ VERDİ

Ali Şükrü Bey TBMM’ye girişinden hemen sonra, halkın milli mücadeleye inandırılması ve düşman propagandalarının etkisiz hale getirilmesi amacıyla meclis tarafından oluşturulan İrşad Encümeni'ne katıldı ve bu encümenin bir üyesi olarak civar illeri gezdi. Muhafazakâr bir yapıda olan Ali Şükrü Bey mecliste, Mustafa Kemal'in önderliğindeki Birinci Grup'a muhalif milletvekillerinin toplandığı İkinci Grup'un liderlerinden biri oldu. 28 Nisan 1920’de içki yasağı konusunda meclise yasa teklifi verdi ve yasalaşması için büyük çaba sarf etti.

ATATÜRK VE İNÖNÜ'YE MUHALEFET ETTİ

İkinci grubun görüşlerini açıklamak ve yaymak üzere Mustafa Kemal'in Hâkimiyeti Milliye gazetesine karşı Tan gazetesini yayınlamaya başladı. 68 sayı çıkabilen gazetenin hemen hemen tüm başyazılarını Ali Şükrü Bey yazdı. Lozan görüşmelerinden sonra yapılan meclis oturumlarında; İsmet Paşa'nın hariciyeci olmadığı için Lozan'da acemice işler yaptığını ve TBMM'nin kendisine verdiği yetki sınırlarının dışına çıkarak müzakereleri sürdüğünü savundu. Lozan'da devam eden müzakerelerin durumu hakkında TBMM'ye açıklanan resmi bilgiler ile dış kaynaklı haberler arasında çelişkileri dile getirdi.

HALİFELİĞİN KALDIRILMASINA KARŞI ÇIKTI

1923’te, başta Halifeliğin kaldırılması olmak üzere pek çok konuda 'Halk Fırkası' grubuna şiddetle muhalefet etti. 27 Mart 1923 günü Mustafa Kemal'in özel muhafız alayı komutanı olan Topal Osman tarafından öldürüldü. Ali Şükrü Bey’in cenazesi Hacı Bayram Camii’nde cenaze namazının ardından Trabzon’a gönderilmiş ve Boztepe'de defnedilmiştir.

NASIL ÖLDÜRÜLDÜ?

Ali Şükrü Bey, 27 Mart’ta ortadan kayboldu. Kardeşi 3 gün sonra aranması için Bakanlar Kurulu'na başvurdu. Ankara’nın Mühye köyü civarında cesedi bulunan Ali Şükrü Bey'in boğularak öldürüldüğü anlaşıldı. Meclise katillerin meclis kapısı önünde asılarak teşhiri için yasa teklifi verildi. Cinayeti araştırmak üzere kurulan komisyon, Ali Şükrü Bey'i Topal Osman'ın Ankara'da, Papazınbağı'ndaki evinde öldürdüğünü tespit etti. Teslim olmayı kabul etmeyen Topal Osman, 1 Nisan'ı 2 Nisan'a bağlayan gece Muhafız Taburu jandarmaları ile kendi adamları arasında yaşanan çatışmada yaralı olarak ele geçirildi; hastaneye götürülürken yolda öldü. Başı kesilerek defnedildi. Ancak Ali Şükrü'nün katillerinin meclis önünde asılması teklifi yasalaştığı için Topal Osman'ın başsız cesedi daha sonradan mezardan çıkarılarak ayağından darağacına asıldı.

POSTA ÖZEL