Son dakika: Delta varyantı görülen İsrail'de maske geri geldi

Son günlerde yeni tip koronavirüs vakalarında artış yaşanan İsrail’de, kapalı mekanlarda maske takma zorunluluğu yeniden uygulanmaya başlandı. Delta mutasyonu sebebi ile vakaların arttığı söylenen İsrail, ilk toplumsal bağışıklığa ulaşan ve normalleşen ülkelerden biriydi. Peki, yüzde 70’ten fazla insanın aşılandığı İsrail’de ne oldu da vakalar yeniden artmaya başladı? Prof. Dr. Derya Unutmaz, Hürriyet için değerlendirdi

İsrail, dünya çapında nüfusunu en hızlı aşılayan ve toplumsal bağışıklığı kazanan ülkelerin başında geliyor. Aralık 2020'de İsrail, nüfusunu mRNA aşısı olan Pfizer–BioNTech ile aşılamak için ulusal bir kampanya başlattı. İsrail Sağlık Bakanlığı, arası 21 gün olacak şekilde iki dozluk aşılama önerdi. Aşılamanın 19 Ocak’ta başladığı ülkede, kısa sürede 10 milyon dozdan fazla aşı yapıldı. 19 Nisan 2021’e kadar 9,1 milyonluk nüfusun %54'ü, 50 yaş ve üzeri kişilerin %88'i iki doz aşı oldu.

Ülkede aşılamanın başladığı dönemde, üçüncü ve en büyük SARS-CoV-2 enfeksiyonu dalgası yaşanıyordu. Haftalık ortalama vaka sayısı 8 binlerdeydi. Üçüncü dalganın zirve yaptığı dönemde İsrail 2 aylık ulusal bir karantina kararı aldı ve hızla aşılamaya başladı. İsrail’deki üçüncü dalganın yaşandığı ve aşılamanın başladığı ortam, aşının etkinliğini ve gerçek yaşam koşullarında yüksek aşı kapsamının etkisini ulusal düzeyde incelemek için sağlam bir platform sağladı.

HIZLI AŞILAMA ETKİN SONUÇ VERDİ

Nitekim, hızlı aşılama oldukça iyi bir sonuç verdi. Mart 2021'den itibaren İsrail, karantina kısıtlamalarının hafifletilmesine, eğitim ve ticaretin yeniden açılmasına rağmen tüm yaş gruplarında Covid-19 vakalarında hızlı bir düşüş bildirdi. 19 Nisan 2021’e kadar haftalık ortalama vaka sayısı 149’lara düştü. Bu da pandeminin ülke sınırları içinde etkin bir şekilde kontrol edildiğini gösterdi.

Öte yandan İsrail’de Haziran ayının ilk haftası 12 ile 15 yaş arası çocuklar koronavirüse karşı aşılanmaya başlandı. İsrail’de bu yaş aralığında 600 bin çocuk bulunurken, aşıların açıldığı ilk gün 10 bin çocuğun randevu aldığı açıklandı. Yeni vakalardaki belirgin azalma sonrası İsrail Hükümeti, açık alanlarda maske kullanımına son verilmesi de dahil olmak üzere ülke çapında kısıtlamaları gevşetme kararı aldı. Ülkede 19 Nisan'da açık alanlarda, 15 Haziran'da da bazı istisnalar hariç kapalı alanlarda maske takma zorunluluğu kaldırıldı.

MASKE ZORUNLULUĞU 10 GÜN İÇİNDE GERİ GELDİ

Hayatın normalde döndüğü İsrail’de şimdilerde ise ilk olarak Hindistan’da ortaya çıkan Delta mutasyonu paniği yaşanıyor. Ülkede 6 Haziran'da 216'ya kadar düşen aktif vaka sayısı, son günlerdeki artışla 789'a yükseldi.

İsrail Hükümeti, kısa bir süre önce kaldırdığı kapalı alanlarda maske takma zorunluluğunu vakalardaki artış nedeniyle yeniden uygulama kararı aldı. Söz konusu karar, son günlerde dünyayı etkisi altına alan Delta varyantı nedeniyle alındı.

İsrail'in pandemi müdahale görev gücünün başkanı Nachman Ash, vakalardaki artışın büyük olasılıkla Delta varyantından kaynaklandığını söyledi. İsrail Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise kalabalık ortamlara girildiğinde açık havada da maske takılması gerektiğinin altı çizildi. Ancak bu sadece tavsiye kararı olarak kaldı.

Öte yandan İsrail Sağlık Bakanlığı Direktörü Chezy Levy, Delta varyantının aşı olanlara da bulaştığından bahsederek, “Rakamlar düşük olsa da, bunun aşılı insanlara ulaştığı bir gerçek” dedi. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, yurt dışından İsrail'e dönüş veya yurt dışına çıkış konularında değişikliğe gidebileceklerini ifade ederek, 12-15 yaş grubundaki çocuklara da Kovid-19 aşısı olmaları çağrısı yaptı.

BIONTECH’İN KORUYUCULUĞU YÜZDE 90

BioNTech Yönetim Kurulu Başkanı ve koronavirüse karşı en etkili aşılardan birinin yaratıcılarından olan Uğur Şahin, aşılarının Delta varyantına karşı etkili olduğunu söylemiş, “Şu anda aşımızı mevcut varyantlara uyarlamanın gerekli olduğuna dair bir kanıt yok” demişti.

Geçtiğimiz günlerde İsrail’den de BioNTech aşısının Delta varyantına karşı etkinlik oranı açıklaması geldi. İsrail'de aşının bu varyanta karşı ne kadar etkili olduğunu gözler önüne seren bir araştırmaya imza atıldı. Pfizer'in İsrail'deki tıbbi direktörü Alon Rappaport, geliştirdikleri Covid-19 aşısının Delta varyantına karşı yüzde 90 etkili olduğunu açıkladı. 200 Delta varyantı vakasını içeren bu araştırma iç ferahlatıcı olsa da İsrailli resmi makamlar ise bu konuda bir oran vermek için henüz erken olduğunun altını çiziyor.

OKULLARDA KÜME ŞEKLİNDE BULAŞMA GÖRÜLDÜ

Pek, aşılama oranı yüzde 80’leri bulan ve normalleşmeye başlayan ülkede vakalar neden birden artmaya başladı?

Görüşlerine başvurduğumuz Prof. Dr. Derya Unutmaz, “Delta varyantı sebebiyle İsrail’de vaka sayılarında bir miktar artış var. Bu artış okullardaki bulaşlardan kaynaklı. Okullarda küme şeklinde bir bulaşma görüldü. Vaka sayıları birkaç yüze çıktı” dedi.

Aşı olanların da Delta mutasyonu sebebiyle enfekte olduğu haberleri konusunda da konuşan Unutmaz, “Vakalar arasında daha önce aşı olanlar da var. Fakat aşı olanların da Covid-19 geçirmesi çok büyük bir sürpriz değil. Aşılar sonuçta yüzde yüz koruyucu değil, yüzde 90-95 civarında koruyor. Ancak aşılıların enfekte olması yine de çok küçük bir rakam. Özellikle aşı olanlarda hastalığın çok hafif geçtiğini biliyoruz” ifadelerine yer verdi.

ÇOCUKLARIN AŞILANMASI ŞİMDİ DAHA DA ÖNEMLİ

Prof. Dr. Unutmaz, İsrail’in kapalı alanlarda maske zorunluluğunu yeniden getirmesinin doğru bir karar olduğundan bahsetti ve ekledi, “İsrail 16 yaş üstünü aşıladı, 12-16 yaş arasını yeni aşılamaya başladı. Aşılar, henüz 12 yaş altındaki çocuklar için onay almadı. Vakaların okullardaki bulaş sebebi ile artmaya başladığını göz önünde bulundurursak, çocukların da aşılanması şimdi daha önemli bir hal aldı diyebiliriz.”

mRNA AŞILARI OLDUKÇA ETKİLİ

“Delta varyantı evet daha bulaşıcı. Fakat özellikle ikinci doz sonrası mRNA aşıları (BioNTech ve Moderna) çok etkili. İnsanlar bu bakımdan çok fazla endişe etmesinler. Aşı olmayanlarda çok daha bulaşıcı ve biraz daha ağır da geçebilir” diyen Unutmaz, “Sonuçta esas önemli olan mümkün mertebe toplumun her kesimini özellikle çok etkili olan mRNA aşıları ile aşılayabilmek. Hızlı aşılama bu zinciri kıracaktır” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Derya Unutmaz, İsrail’deki durumun çok büyütülecek bir şey olmadığını, vaka sayısının birkaç yüz kişi olduğunun altını çizdi. Unutmaz, “Aşı olanlarda ağır hastalık da ölüm de önleniyor. İsrail’de 12-25 Haziran arasında ölüm sayısı 4 idi. Yoğun bakımda yatan kişi sayısı yaklaşık 30 ve bu kişiler de önceden hasta olanlar. Endişe edecek bir nokta yok. Ülkemizde de uygulanan BioNTech aşısı Delta mutasyonuna karşı çok etkili. Ama Sinovac olanların 3. doz BioNTech olması gerekecek” dedi.