Tüm yönleriyle aile konutu! Satılamaz, ipotek edilemez...

Eşlerin sürekli olarak birli 'birlikte yaşadığı konutu’ yasalarımızda korunuyor. Aile konutu, eşlerden birinin onayı olmadan satılamıyor, satılırsa iptal ediliyor. Kira sözleşmeleri de eşin rızası olmadan feshedilemiyor. Ayrıca eşlerden biri borçluysa, aile konutunun haciz işlemine borçsuz eşin itiraz hakkı bulunuyor. Peki aile konutunda kiracı, ev sahibi olunması durumunda haklar nelerdir, aile konutu şerhi nasıl konulur? Merak edilen detayları Avukat Hanife Emine Kara anlattı.

ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE DEVREDEMEZ

Evlilik birliği içerisinde, eşlerin barınma ve aile birliğini sürdürme gayesiyle birlikte yaşamlarını sürdürdükleri konut niteliğindeki taşınmazın ‘aile konutu’ olarak adlandırıldığını söyleyen Kara, “Evlilik birliği içerisinde, eşlerden birinin maliki olduğu taşınmazın aile konutu olarak kullanılması halinde, malik olan eş, diğer eşin rızasını almadan taşınmazını üçüncü kişilere devredemez ve yine taşınmazı üzerindeki kullanma, yararlanma ve benzeri hakları (kredi kullanırken ipotek ettirme gibi) tek başına sınırlayamaz” dedi.

SÖZLEŞMEYİ FESHEDEMEZ

Ev sahibi olunan durumların yanı sıra kiracılıkta da aile konutu hakları korunuyor. Kara’nın verdiği bilgilere göre, eşlerden biri tarafından aile konutu olarak kullanılmak üzere kiralanan taşınmazlarda kiracı, eşinin açıkça rızasını almadan kira sözleşmesini feshedemez. Kiracının eşi, ev sahibine bildirimde bulunarak kira sözleşmesinin tarafı sıfatı kazanabilir. Bu durumda, ev sahibi sözleşmenin feshine dair bir bildirimi kiracı ile birlikte taraf sıfatı kazanan diğer eşe de yapmak zorundadır.

ŞERH NASIL KONULUR?

• Aile konutu olarak kullanılan taşınmaz malın maliki olmayan eş, ilgili tapu kütüğüne başvurarak, taşınmaz kayıtlarına aile konutu olduğuna dair şerhin tescilini talep etme hakkına sahip.
• Bunun için malik olmayan eşin, nüfus cüzdanı, ikamet belgesi, vesikalık fotoğrafı, nüfus kayıt örneği ve evlilik cüzdanı ile tapu müdürlüğüne başvurması gerekiyor.
• Aile konutu şerhinin tapu kütüğüne tescili için herhangi bir harç veya ücret alınmıyor.
• Tapu kayıtlarına işlenen bu şerh, malik olmayan eşin, yasal haklarını üçüncü kişilere karşı ileri sürebilmesine dair koruma sağlıyor.
• Buna karşın tapu kayıtlarına şerh işlenmemiş olsa dahi eşlerin aile konutuna dair yasal hakları baki.

EŞ RIZASI OLMAZSA...

Emine Kara, eşlerden birinin diğer eşin rızası olmadan, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemeyeceğini, aile konutunu devredemeyeceğini, aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamayacağını belirterek, “Aile konutunun eşin rızası olmadan satılması halinde, onayı alınmayan eş, tapu iptali ve tescil davası açarak aile konutunun tapudaki devir işleminin iptalini isteyebilir. Öte yandan rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, dava açmak suretiyle hakimin müdahalesini talep edebilir” şeklinde konuştu.

HACZE İTİRAZ HAKKI DOĞDU

Aile konutu bir eşin borcundan dolayı haczettirilip satılmak istendiğinde borçlu olmayan eşin bunu engelleme ya da satışı iptal ettirme gibi bir imkanı bulunmuyordu. Anayasa Mahkemesi’nin geçen yıl aldığı kararla, aile konutuna haciz için diğer eşe de itiraz hakkı tanındı. Anayasa Mahkemesi’nin kararında konutun sahibi olmayan eşin haciz işlemine itiraz etmesine imkan tanımayan uygulamanın, Anayasa’daki ‘aile hayatına saygı’ hakkının ihlali anlamına geldiğine dikkat çekildi.

DİKKAT!

Yazlık, dağ evi, ikinci, üçüncü ev gibi sürekli oturulmayan konutlar aile konutu kapsamına girmiyor.