Giriş
Uzmanı uyardı: Belirsizlik psikolojisi odaklanmaya engel oluyor
Belirsizlik psikolojisi pek çok kişinin hayatının farklı dönemlerinde yaşadığı bir süreç olarak değerlendirilebilir. Belirsizlikle yaşamak herkes için zordur. Geleceğe dair bilgi sahibi olmamak ya da geleceğe dair karamsar düşünmek belirsizliğe yol açabilir. Belirsizlik, beyin tarafından tehdit olarak algılanır. Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik, kesinlik yaratmayan olguların odaklanmaya engel olduğunun altını çizerek bazı uyarılarda bulundu.
Belirsizlik yaşamak rahatsız edici olsa da alabileceğiniz farklı önlemler bulunur. Bunlar sayesinde gündelik yaşam daha kolay hale gelebilir. Aksi takdirde belirsizlik kişinin yaşamını tehdit edebilecek ve en basit kararları almasına engel olabilecek kadar ciddi bir problem haline gelebilir. Belirsizlik psikolojisi ile ilgili yapılan çok sayıda araştırma var. Bu durum belirsizlik korkusu olarak da adlandırılıyor. Her insan hayatının farklı dönemlerinde bu problem ile karşılaşabiliyor.
Eğer belirsiz bir dönem yaşadığınızı düşünüyorsanız bu süreci direnç göstermek psikolojik açıdan doğru sayılmaz. Direnç göstermek sizi iyileştirmez, öğrenmenize ya da büyümenize katkı sağlamaz. Belirsizlik korkusu yaşadığımız süreçleri ele aldığınız takdirde geleceğe dair net bir karar veremediğiniz süreçler olduğunu görebilirsiniz. Bu durum elbette rahatsız edicidir. Ancak böyle bir durum yokmuş gibi davranmak ya da var olan durumları kabul etmeyerek direnç göstermek sizi iyileştirmeye demektir. Dolayısıyla belirsizlik psikolojisiyle başa çıkmanın en temel yollarından biri belirsizliğe karşı direnç göstermeyi bırakmak olmalıdır.
ÖFKE PATLAMALARI KAÇINILMAZDIR
Yaşadığınız sürece anlamalı, onu sahiplenmeli ve bu gibi süreçlerden geçen tek kişinin siz olmadığınızı düşünmelisiniz. Herhangi bir olguya karşı yoğun bir direnç göstermek pek çok açıdan rahatsız edici bir hal alabilir. Bunun yerine süreci kabullendiğini bizde iyileşmeye dair ilk adımı atmış olursunuz. İnsan üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren ve güvensiz bir ortam oluşturan olguların tamamı belirsizlik psikolojisi nedir sorusuna yanıt olarak verilebilir. Belirsizlik psikolojisi ile yaşamak kişilerde kaygı, depresif bir ruh hali ve öfke patlamalarına neden olur. Belirsizlik ile yaşadığınız takdirde gündelik işlerinizde bile odaklanmakta zorlanabilirsiniz.
Belirsizlik psikolojisini gidermek için izlenebilecek farklı yollar olabilir. Ancak psikolojik durumların tamamen kişiyle ilgili olduğunu dolayısıyla tedavi yöntemlerinin kişiden kişiye değişebileceğini de söylemek gerekir. Belirsizlik psikolojisiyle karşılaşmanın en önemli sebebi geleceğe dair net bir karar vermekte zorlanıyor olmaktır. Gelecekte meydana gelebilecek problemler sebebiyle maddi ya da manevi açıdan zorlanacağını düşünüyor olmak sizi belirsizlik psikolojisine yönlendirebilir. Bu süreci mümkün olan en başarılı şekilde atlatmak adına kendinize yatırım yapmalısınız. Bu yatırım yalnızca maddi şekilde gerçekleşmelidir. Hem maddi hem de manevi olarak kendinize yatırım yapmak belirsizlik psikolojisi yaşarken daha sakin kalmanıza yardımcı olabilir. Kendinize yaptığınız yatırımlar sayesinde gelecekte meydana gelebilecek problemleri daha başarılı şekilde atlatacağınızdan emin olursunuz.
BELİRSİZLİK, BUHRANA YOL AÇABİLİR
Belirsizlik anksiyetesi kişiyi yalnızca ruhsal açıdan değil fiziksel açıdan da rahatsız edebilecek ciddi bir psikolojik problemdir. Belirsizlik anksiyetesi ile karşılaşan insanlar psikolojik olarak kendilerini buhranda ve gergin hisseder. Özellikle yalnız kaldığınızda sürekli olarak kafanızda geleceğe dair planlar canlanıyor ve bu planlardan bir çıkış yolu bulamıyorsanız zaman içerisinde yaşadığınız durum anksiyeteye dönüşebilir. Uzun süre bu gibi bir ruh halinin içerisinde kalmak titreme, baş dönmesi ve mide bulantısı şeklinde kendini gösterebilir. Dolayısıyla belirsizlik anksiyetesi yalnızca psikolojik olarak değil fizyolojik olarak da sizleri etkiler ve yaşam konforunuzu düşürür.
Kaygı duyduğunuz zamanlarda konfor alanlarınıza kaçmak her zaman için doğru bir seçenek ya da tercih olmayabilir. Fakat belirsizlik anksiyetesi sizi hem ruhsal hem fizyolojik olarak etkiliyorsa sağlıklı bir konfor alanı yaratmak çok daha mantıklı olacaktır. Böylelikle bu süreci daha başarılı ve daha sakin şekilde atlatabilirsiniz. Herhangi birine ya da bir durumu örnek almak insan hayatının en temel öğelerinden biridir. İnsanlar yeni bir işe başlayacaklarını da ya da yeni bir deneyim kazanmak istediklerinde bunu yapan diğer insanları inceler. Fakat belirsizlik yanlış örnekler doğrultusunda hayatınıza girmiş olabilir.
KARŞILAŞTIRMA YAPMAKTAN KAÇININ
Kendinizi karşılaştırdığınız yani yanlış örnekleme yaptığınız insanlarla aynı koşullarda doğup büyümediğinizi bilmelisiniz. Bunun haricinde tamamen aynı koşullarda doğup büyümüş olsanız bile farklı yollara sürüklenmiş olabilirsiniz. Belirsizliğin psikolojik etkileri ile karşılaşmamak için yanlış örnekleme yapmaktan uzak durmalı ve kendinizle kavga etmeyi bırakmalısınız. Belirsizlik durumunda beyniniz normalden daha fazla düşünce üretmeye meyillidir. Özellikle yalnız kaldığınız ya da herhangi bir şey ile ilgilenmediğiniz her an beyninizde pek çok farklı düşünce aynı anda gezer. Bu durum birden farklı senaryo üretmemize neden olabileceği gibi gergin bir ruh hali içerisinde olmanıza neden olur. Belirsizlik yaşıyorken düşündüğünüz her şeye inanmamalısınız. Olması gerekenden daha fazla düşünmek, düşüncelerin içerisinden çıkamamak ve kendini sakinleştirmekte zorlanmak belirsizlik insan psikolojisini nasıl etkiler sorusuna verilebilecek yanıtlar arasında bulunur. Dolayısıyla bu süreçte düşündüklerinin tamamına koşulsuz şartsız inanmaktan uzak durmanız gerekir.
