Giriş
Şapel nedir, neresidir? Mimaride şapelin özellikleri nelerdir?
Mimarlık öğrencisi olan ya da mimariye ilgi duyan kimseler sıklıkla şapel kelimesine rastlamışlardır. Mimari bir terim olan şapel, oldukça önemli bir olgudur. Bundan kaynaklı olarak birçok kimse tarafından Şapel nedir? Şapel neresidir? Mimaride şapelin özellikleri nelerdir? Şapel hakkında merak edilen tüm ayrıntıları derledik.
Şapel, çoğunlukla Hristiyanlık dininde karşımıza çıkan önemli bir kavram olarak dikkat çekmektedir. Bu durum şapele mimari açıdan da önemli bir anlam katılmasına neden olmuştur.
ŞAPEL NEDİR, NERESİDİR?
Her inanışta olduğu gibi Hristiyanlıkta da inananların ibadet edebilmeleri adına ortaya konulmuş birçok mimari yapı vardır. Hristiyanlık adına bu yapılardan en bilindik olanları manastırlar ve kiliselerdir. Kiliselerin en büyükleri ise katedral olarak isimlendirilmişlerdir. Çoğunlukla 20-25 kişilik olan ve küçük olan kiliselere ise şapel denir.
Küçük kilise olarak kullanılan kavram, yol kenarlarında ve mahallelerde bulunan ibadethanelere de verilebilir. Ayrıca, hastane, okul, kışla, saray, han, çarşı ve havalimanı gibi yapıların içinde de bulunanların kullanımı amacıyla oluşturulmuş ibadet yerlerine de "şapel" denir. Kilise veya katedral içinde bulunan sağ ve sol tarafta yer alan odaların her biri, belirli bir Hıristiyan azizine adanmış küçük ibadet yerleridir ve bunlara da "şapel" denir.
Kiliseler çoğunlukla daha insan yoğunluğu bulunan, merkezi denebilecek konumlara inşa edilirken, şapeller yol kenarlarına ya da insan trafiğinin oldukça az olduğu sokak aralarına dahi inşa edilebilirler.
Kiliselerde, katedrallerde ve manastırlarda bulunduğu gibi, aynı şekilde şapellerde de günah çıkarma adına ayrı bir alan vardır.
Şapellerin büyük çoğunluğu, gotik mimarinin özelliklerini taşır. Oldukça yüksek tavanlara sahip olan şapellerin pencereleri vitray ile bezenir. Şapellerin en belirgin niteliklerinden biri de dış duvarlarında payanda kullanılmış olmasıdır. Böyle olmasının en önemli sebebi bu yapıların diğer ibadet yapılarına kıyasla küçük olmasıdır. Girişlerinde uzunca bir hol vardır ve kemerlerinin tamamı sivridir.
MİMARİDE ŞAPELİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Mimaride, şapel olarak adlandırılan küçük kilise yapısı istendiği takdirde hem ayrı bir yapı olarak hem de kiliselerin bir parçası olarak inşa edilebilir.
Bu kiliseler genellikle Katolik mezhebinde önemli olan azizler için yaptırılır, ancak bazı şapeller 12. ve 13. yüzyılda şövalyeler için de yapılmıştır. Çoğu şapel özel ibadet yerleridir ve halka açık değillerdir, ancak 19. yüzyıldan sonra birçok şapel, özellikle Michalengelo tarafından yaptırılan freskleri nedeniyle ziyarete açılmıştır.
Avrupa'da ünlü şapeller arasında Surp Agop Ermeni Katolik Hastanesi Şapeli, Ayıos Ayarakis ve Fransız Katolik Şapeli sayılabilir. Türkiye'de de Ermeni, Süryani ve Rumlar tarafından yapılmış birçok şapel bulunmaktadır, örneğin Diyarbakır'da bulunan Surp Sarkıs Anıt Mezar Şapeli bunlardan biridir.
