Şivlilik Nedir? 2017 Şivlilik ne zaman?

Oruç ayı Ramazan’ın başlangıcından altmış gün önce, ilk sınanma Regaib Kandili ile başlar. Üç ayların başlangıcı olan Recep ayı, manevi iklime geçişin ilk işaretlerini içinde barındırır.

Şivlilik, Konya'ya has bir gelenektir. Receb ayının ilk günüdür ve Konya'da 'Şivlilik Günü' olarak kutlanır. Konya halkı bu günü 'İlk Namaz' olarak da adlandırır. Şivlilik, Regaip Kandili'nin ilk gündüzüdür. İki aşamalı olarak kutlanılır.

FENER ALAYI

İlk aşama, bir önceki geceyle başlar. Üç aylar, o sene hangi mevsime denk gelmişse, Şivliliğin kutlanma şekli de ona göre şekillenir. Soğuk kış geceleri, bu kutlama için biraz elverişsizdir, ama yine de kutlama muhakkak yapılır.
Akşam namazından sonra mahallenin bütün çocukları, gençleri, gelinleri mahalledeki en uygun yere toplanırlar. Bu alanda herkesin toplanma amacı “Fener Alayı” denilen kutlamayı gerçekleştirmektir. Mahallenin abileri, kutlama alanını hazırlarken; çocuklar, bakkallardan satın aldıkları, ortasında mum bulunan, kâğıttan yapılmış fenerleriyle gelir, kutlama alanındaki ateşin etrafında halka kurarlar.

ÇOCUKLARIN MUTLULUK KERVANI

Dünyanın değişik coğrafyalarında farklı kültürel kutlamalara sahne olan Üç ayların başlangıcı Konya’da sadece ibadetle mükellef yetişkinler için değil, çocuklar için de bir teslimiyettir. Üç ayları iple çeken çocuklar için o gün, Ramazan Bayramı’na kadar sürecek mutluluk kervanının başlangıcıdır.

Şivlilik ile ilgili Konya tarihçilerinin yaptığı tarif şöyledir; “Regaip Kandili günü sabahı, sabah namazından sonra mahalledeki üç ile on beş yaş arasındaki kız erkek çocukları sokak başlarında toplanarak ilk kapıdan başlamak üzere kapıları birer birer çalarak açılmasını beklerler, kapı açılması biraz gecikti mi hep bir ağızdan ve tempo ile şu maniyi söylemeye başlarlar. 'Şivli şivli şişirmiş, Erken kalkan pişirmiş, İki çörek bir börek, Bize namazlık gerek. Şivlilik...' Çocukların sesini duyan ev sahibi bayan, elindeki tabak dolusu üzüm veya ne verecekse onunla gelerek kapıyı açar ve sıra ile çocukların avucuna veya ekseriye boyunlarına takmış oldukları keselere birer avuç vermek suretiyle onları sevindirirmiş. Çocuklar bu kapıdan kısmetlerini aldılar mı diğer kapıya topluca koşmaya başlar, öğleye kadar bütün mahalle dolaşılmış olur.”

ÇOCUKLARA İKRAM YAPILIR

Kutlamanın ikinci aşaması çocuklara yapılan ikramdır. Şivlilik günü, bütün evlerde bir hareketlilik yaşanır. Çocuklar, ellerine aldıkları naylon torbalarla kapı kapı gezip şivlilik toplarken, anneler de evde “bişi” denilen, hamur işi kızartmaları hazırlamak için mutfağa girerler. Şivlilik günü gelmeden günler önce çarşılar, pazarlar, marketler, bakkallar hazırlığa başlar.

Günümüz şivlilik törenlerinde, üzüm ve leblebinin yerini gofret çikolata, lolipop gibi ürünler alıyor. Müstakil evlerin tek tek dolaşılması olağan bir durum, ama apartman daireleri çocukları biraz zorluyor. Bunun da çözümü kapıcılardan geçiyor. Daire sakinleri, çocuklar için aldıkları yiyecekleri akşamdan apartman kapıcısına veriyor, sabahleyin toplanan bütün yiyecekler ayrı ayrı kaplarla binanın önünde çocukları beklemeye başlıyor. Çocuklarda bir apartmana gittikleri zaman, tüm dairelerin ikramını, tek kalemde almış oluyor. Özellikle toplu konut bölgelerinde ki bu manzara kabul edelim ki sadece Konya’ya özel bir durum.

AİLE BÜYÜKLERİNİN ELLERİ ÖPÜLÜR

Konya’da Namaz âdetleri bu kadarla kalmaz. Üç ayların gelmesiyle Konyalıların Namaz mübareği ziyaretleri başlar. Evlenip yuvadan ayrılan çocuklar yanlarına kendi çocuklarını alarak, tıpkı bayram ziyaretlerinde olduğu gibi, ailelerini ve akrabalardan yaşça büyük olanları ziyaret ederler. Büyüklerinin Namazlarını özellikle “Namazın mübârek olsun” temennisiyle tebrik ederler. Bu ziyaretler sırasında anneler / kayınvalideler, evlat ve torunlarına zengin ananevi-yöresel yemekler ikram ettikleri gibi, yemekten sonra da evde bulunan bütün çerez ve meyve çeşitlerinden bir çetnevir sofrası hazırlayarak şivlilik ikramı yaparlar. Konya’da ebeveynin, hısım-akrabaların Namaz mübareğini ihmal etmek önemli bir kusurdur.

Konya’da, çağımızı saran modernleşmeye, globalleşmeye karşı dimdik ayakta kalarak varlığını sürdüren en güzel geleneklerden biridir, şivlilik. Gelir seviyesi ne olursa olsun, toplumun her kesiminden insanın bu geleneği sürdürme çabası da Konya adına mutluluk vericidir.