Giriş
Diyabet hastaları yemekleri nasıl pişirmeli?
Günümüz hastalıklarından birisi olan diyabet, birçok kişide görülebilen ve beslenme düzeni gerektiren bir hastalıktır. Diyabet hastaları mutfakta dikkat etmesi gereken birkaç ufak tüyo ile çok daha sağlıklı yaşayabilirler.
SAĞLIKLI KARBONHİDRATLAR
İnsan vücudunun en çok ihtiyaç duyduğu besin kaynaklarından birisi de karbonhidratlardır. Karbonhidratlar protein ve yağlara göre glukoz düzeyleri üzerinde çok daha fazla rol oynar. Ancak karbonhidrat içermeyen sağlıklı bir beslenme planı düşünülemez.
Basit karbonhidratlar, ani şeker yükselmesi ve aşırı insülin salınımına neden olacağı için tüketilmemelidir.
Kısaca mutfağınıza beyaz ekmek, makarna, pirinç, mısır, mısır gevreği, şekerli gıdalar sokmak yerine meyve, sebze, tam tahıl, kuru baklagiller (fasulye, nohut, bezelye ve mercimek) ve düşük yağ içeren süt ürünleri gibi sağlıklı karbonhidratlar tercih edilmelidir.
LİFTEN ZENGİN GIDALAR
Sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler, kuru baklagiller (fasulye, nohut ve bezelye), tam buğday unu ve buğday kepeği liften zengindir.
BALIK
Haftada en az 2 kere balık yenmesi uzmanlar tarafından tercih edilir.
Uzmanlar balığı ızgara ya da fırında pişmiş olarak önermektedir.
DOYMUŞ YAĞLAR
Tekli ve çoklu doymamış yağlar tercih edilmelidir. Badem, ceviz, zeytin, zeytin yağı vb kolesterolü düşürür. Ancak yağların kalori içeriğinin yüksek olduğu unutulmamalıdır.
Ara öğün olarak tüketilmesi faydalı olan kuruyemişlerin porsiyonu önemli olduğu gibi çiğ olarak tüketilmesi de önemlidir.
İŞLENMİŞ ETLER
Diyabet hastalarının kaçınması gereken yiyeceklerin başında işlenmiş etler (salam, sucuk, sosis vb.) gelir.
SÜT ÜRÜNLERİ
Oldukça faydalı olan süt ve süt ürünleri, diyabet hastalarında tüketimi sınırlı tutulmalıdır. Yağ oranı ise olukça düşük olmalıdır.
TUZ
Diyabet hastaları bir çay kaşığından (2300 mg sodyum) fazla tuz tüketmemelidir. Sodyum (tuz) böbreklerde glukoz geri emiliminde rol oynar.
ŞEKER HASTALARINA GENEL ÖNERİLER VE İPUCLARI
Diyetisyen desteği almanız önemlidir. Özellikle kan şekeri dengeniz ve kilonuz hedefte değilse size önerilen kalori sınırında kalmanız önerilmektedir.
- Özel diyabetik ürünler ve size özel yemeklere ihtiyacınız yoktur.
- Her gün her besin grubundan yemelisiniz.
- Kompleks karbonhidratları tercih edin ve lif alımını artırın.
- Daha fazla nişastasız sebze (brokoli, ıspanak), meyve ve bakliyat tüketin.
- Çilek düşük kalorili, liften ve sudan zengin iyi bir meyve seçeneğidir.
- Tahılların en az işlenmiş olanlarını tercih edin.
- Yulaf kan şekerinin hızla yükselmesini önleyip kan şekerini düzenler ve kilo vermeye yardımcı olur.
- Patates ve işlenmiş tahıllardan kaçının (beyaz ekmek, beyaz makarna, vs.).
- Tatlılardan kaçının.
- Yağ, şeker ve tuzu mümkün olduğunca az kullanın.
- Bir çay kaşığından (2300 mg sodyum) fazla tüketmeyin (hipertansiyon olmasa bile). Sodyum (tuz) böbreklerde glukoz geri emiliminde rol oynar.
- Sağlıklı et tercih edin (balık, yağsız kırmızı et, tavuk eti).
- Sağlıklı yağlar tercih edin; zeytin yağı, kabuklu yemişler (badem, ceviz, vs.). Hazır, paketlenmiş gıdada bulunan trans yağları tüketmeyin.
- İlk gıda alımını takiben belli bir süre sonra beyindeki tokluk merkezi uyarılacağı için ne kadar yavaş yemek yenilirse o kadar az kalori alımı ile bu süreye ulaşılmış olur.
- Tokluk hissedince yemeye devam etmeyin.
- Sabredin. Belli gıdalara olan düşkünlük zamanla kaybolabilir ve tercihler değişebilir. Yeme alışkanlığınız iyi yönde değiştikçe zamanla eskiden çok sevdiğiniz gıdalar çok tatlı ve ağır gelmeye başlayacak ve gıda tercihiniz kendiliğinden sağlıklı yöne kayacaktır.
- Diyabet şekerin sıfırlanması demek değildir. Çok ufak miktarda ve seyrek olarak tatlı tüketilebilir. Bu durumda aynı öğündeki karbonhidrat içeren gıdalar (ekmek, makarna, pilav vb) kısıtlanmalıdır. Yavaş ve tadına vararak yerseniz az miktarda yiyerek tatlı isteğinizi de gidermiş olursunuz. Tek başına değil öğünle beraber alınması tatlının yol açacağı ani ve aşırı kan şekeri yükselmesini önleyecek hem de tok olduğunuz için az bir miktar bile yeterli olacaktır.
