Giriş
İnsanlık tarihinde doğa bilimleri konusunda önemli çalışmalar gerçekleştiren Tales’in şehri Didim’de 2017’den bu yana Türkiye’nin ilk vegan festivali düzenleniyor. Apollon Tapınağı’nın hemen yanında gerçekleşen ‘Didim Vegfest’, bu yıl da 20-22 Mayıs arasında yapıldı. Barselona’dan sonra dünyanın ikinci ’Vegan Dostu’ kenti Didim Belediyesi’nce bu yıl dördüncüsü organize edilen festivalde düzenlenen etkinliklerle bu felsefenin daha geniş kitlelere ulaşması amaçlanıyor. Dünyada beslenme şekli olarak her geçen gün daha da yaygınlaşan veganlık, özünde bunun çok daha ötesinde bir felsefeye dayanıyor.
Hayvan sömürüsüne ve türcülüğe karşı olarak ortaya çıkan veganlık; etik, çevresel ve sağlıklı beslenme gibi nedenlerle daha yoğun desteklenen bir hareket haline gelmiş durumda. Kesin bir rakam vermek zor olsa da bugün tüm dünyada toplam nüfusun yüzde 1’ine yakın bir kitlenin vegan beslenme biçimini benimsediğini biliyoruz. Bu da 80 milyon kişiye yakın bir gruba denk düşüyor.
Mevcut veriler de vegan sayısının hızla artmaya devam ettiğini gösteriyor. Türkiye’de net bir sayı olmamakla birlikte her geçen gün farkına varılan ve bu konuda bireysel ve örgütsel adımların atıldığı bir konumda. Veganlık tüm dünyada felsefesi gereği; insana, hayvana, doğaya ve tüm canlılara saygı, sevgi gösteren bir kavram. Veganlık veya veganizm, hayvanların kullanılmasıyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve diğer ürünlerin kullanılmasını reddediyor.
Bunların yerine meyve, sebze, kuru baklagil ve tahıl ürünleri gibi besinler tüketiliyor. Bununla birlikte yapılan araştırmalar sağlık açısından faydalarını da çok büyük ölçüde ispatlamış durumda. Tüm bunlar göz önüne alındığında son yıllarda veganizm felsefesi daha bilinir bir kavram olarak ortaya çıkıyor ve dünyadaki vegan sayısı giderek artıyor.
FARKINDALIK ARTIYOR
Didim, düzenlediği festivallerle ‘Vegan Dostu Kent’ olma yolunda adımlarını atıyor. Öte yandan Didim Belediyesi aldığı bazı kararlarla bu yönde ilerlemeye başladı. Etkinliklerde havai fişek kullanımını iptal eden belediye, iştiraki olduğu etkinliklerde de havai fişek kullanılmasını istemiyor. Didim’de fayton kullanımı da engellenmiş durumda. Bunun yanı sıra Didim Belediyesi korumakla yükümlü olduğu hayvanları hiçbir şekilde denek olarak laboratuvarlara göndermeyeceğine yönelik karar çıkardı. Bu kararla birlikte Türkiye’nin ilk deneysiz belediyesi olup, diğer belediyelere de örnek oluyor.
BU TOPRAKLARDA DAHA ANLAMLI
Didim Belediye Başkanı Ahmet Deniz Atabay’ın 2017’de kente kazandırdığı Türkiye’nin ilk vegan festivali Didim VegFest, bu yıl 4’üncü kez 20-22 Mayıs’ta Didim ile özdeşleşen Apolon Tapınağı’nın yanındaki tarihsel yolda kapılarını açtı. Barselona’nın ardından ‘Vegan Dostu’ statüsünü kazanan ikinci kent olan Didim, doğal güzelliklerinin yanında Milet Antik Kenti ve Apollon Tapınağı gibi eşsiz tarihi değerleriyle özel bir yer.
M.Ö. 6. yüzyılda pozitif bilimlerin başlangıcı sayılan “Doğa Felsefesi”, Milet Okulu ve Tales ile başlıyor, Anaksimenes ve Anaksimandros tarafından sürdürülüp geliştiriliyor. Miletlilerin kutsal merkezi Apollon Tapınağı, bilimin henüz tanımlanmadığı bir zamanda, öngörülerin ritüeller eşliğinde kehanet olarak aktarıldığı tek mekandı. Bugün ise dünyada en önemli 3 kehanet merkezinden biri olarak hala görkemiyle ziyaretçilerini ağırlıyor. Düşüncesinin temelinde doğa sevgisi yatan veganlığa özgü ülkemizdeki ilk festival olan Didim VegFest, insanlık tarihinde doğa bilimlerinin temellerin atıldığı bu özel topraklarda daha anlamlı bir hal alıyor. VegFest’e katılmak için mutlaka vegan ya da vejetaryen olmanız gerekmiyor; yüreğinde doğa ve hayvan sevgisi taşıyan herkes bu festivale katılabiliyor.
YEREL LEZZETLER HAYAT BULDU
Son olarak 2019’da 200 binden fazla katılımcıyla düzenlenen, ardından pandemi nedeniyle ara verilen, geçen yıl da online yapılan festivale bu yıl da binlerce katılımcı vardı. Dünyadaki diğer örneklerinden çok daha farklı bir atmosferde gerçekleşen Didim VegFest, endüstriyel vegan ürünlerden daha çok yerel lezzetlerin önce çıktığı bir festival. Vegan kokoreç, lahmacun, baklava ve mantı gibi birçok geleneksel Türk lezzetini misafirleri ile buluştururken, dünya mutfağını da bünyesinde barındırıyor.
3 gün boyunca onlarca stantta vegan yemekleri ve yerel lezzetler ziyaretçilerle sunuldu. Ege mutfağının vazgeçilmez lezzetleri; enginar, kabak çiçeği dolması, zeytinyağlılar ile Didim’e özgü lezzetleri misafirler tatma fırsatı buldu. Veganizmin tüm detaylarıyla işlendiği festivalde mezbaha gerçeklerinden hayvanların çalıştırılmasına, hayvan haklarından türcülüğe kadar uzanan konularda paneller de düzenlendi. Söyleşi, film gösterimi ve atölyelere uzman isimler katıldı. Ceylan Ertem, Pınar Keleş gibi ünlü sanatçılar da sahneye çıktı.
“İYİ YAŞAMKENTİ DİDİM”
Festival hakkında bilgi veren Didim Belediye Başkanı Ahmet Deniz Atabay, “Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bizlere hediye ettiği Cumhuriyetimizin değerlerini en iyi şekilde yaşatmaya, değerlerimizi sürdürmeye devam ediyoruz. Didim Belediyesi olarak göreve geldiğimiz günden bu yana kentimizin değerine değer katmak, ‘İyi Yaşam Kenti Didim’ sloganımız doğrultusunda Didimimizi cazibe merkezi haline getirmek için birçok çalışma ve projeye imza atmaya özen gösterdik. Didim VegFest’in kapılarını 4’üncü kez açtık. 2 yıl pandemi nedeniyle ara verdiğimiz festivalimizi son düzenlediğimizde 200 bin kişi katılım sağlamıştı. Bu yıl bu sayıyı katlamak için tüm birimlerimiz ile yoğun bir çaba sarf ettik. Veganizm felsefesini vegan dostu kentimizde anlatmaktan gurur duyuyoruz. 3 gün süren festivalimizde hem katılımcılarımıza hem de değerli misafirlerimize unutulmaz anlar yaşattığımıza eminim” diyor.
EGE’DE OTLAR YEMEĞE DÖNÜŞÜR
Didim Belediyesi ve halkının çağdaş vizyonunu, zengin doğasının avantajıyla anlatacak ulusal ve uluslararası boyutta güzel bir projeyi gerçekleştirdiklerini söyleyen Atabay, şöyle devam ediyor: “Yaşadığımız bölge itibarıyla zengin çeşitlilikte otların yetiştiğini ve bunların kadınlarımız tarafından çok lezzetli yemeklere dönüştürüldüğünü bizler zaten biliyorduk. Vegfest ile bunu bütün dünyaya anlatmak istedik. Ege sadece tarihiyle değil, kendine özgü mutfağıyla da büyük bir mirasa sahip. Biz bir festival aracılığıyla bu mirasa sahip çıkıyoruz. Bunu yaparken de yine güzel bir amaca hizmet ederek hayvanların da bir can taşıdığını, bizler gibi hissettiğini anlatmaya çalışıyoruz. Festivalin amacına ulaştığını sosyal medyadan, sokaktaki insanların ilgisinden görebiliyoruz. Büyüyerek gelişmeye devam eden festivalimizi Türkiye’ye, ardından Avrupa ve dünyaya tanıtmayı başardık. Didim Türkiye’de ilk, Avrupa’da ise Barselona’dan sonra ikinci resmi olarak deklare edilmiş vegan dostu kent oldu. Burada yerel halkı işin içine katmak sürdürülebilir olması için çok önemli. Kadınların ve yerel halkın katılıyor olması, festivalin kendi ekonomisini yaratmasını sağlayacak. Yaptıkları yemekleri, ortaya çıkardıkları lezzetleri ekonomiye dönüştürme şansları olacak. Hedefimiz kısa sürede kendi ekonomisini yaratmış, ulusal ve uluslararası düzeyde bilinen bir festival yapmak.”
Vejetaryen kelimesi sadece bitkisel ürünler kullanan kişileri simgeler. Vegan sözcüğüyse sonradan buna hayvansal ürünleri de ekleyen vejetaryenlerden kendilerini ayırmak isteyen bir grup ‘saf vejetaryen’ tarafından 1944’te kullanılmaya başlanmış. Tanım olarak veganlık, mümkün ve uygulanabilir olduğu kadar yaşadığımız yerdeki tüm canlılara elimizden gelen en az zararı vererek yaşamak demek.
