Giriş
Cehennem sıcakları buharlaşmayı ve su tüketimini artırırken barajlardaki doluluk son ayların en düşük seviyesinde. Acilen su verimliliği ve tasarrufu konusunda harekete geçmeliyiz. 85 milyona bu anlamda görev düşüyor. Ülkemiz su zengini değil. Yağışlar da yanıltmasın. Artık sadece sıcakların arttığı aylarda değil 365 gün ‘su tasarrufu modu’nda olmalıyız!
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLİYOR
Haftalardır devam eden cehennem sıcakları ve geçtiğimiz günlerde ülkemizi etkisi altına alan Eyyam-ı Bahur sıcaklıkları vatandaşı bunaltmaya devam ediyor. Artan sıcaklar baraj, göl ve nehirlerdeki buharlaşmayı artırmış durumda. Ayrıca aşırı sıcaklarda su tüketimi de zirveye ulaştı. Cehennem sıcaklarının ardından yağışların da gelmesi bekleniyor. Ancak bu yağışlar nedeniyle hemen rehavete kapılmamalıyız. Çünkü ülkemiz küresel iklim değişikliğinin etkilerinin yoğun hissedildiği Akdeniz kuşağında yer alıyor ve yüksek risk grubu ülkeler arasında kabul ediliyor.
SU ZENGİNİ DEĞİLİZ
Önümüzdeki 100 yıl için yapılan iklim değişikliği tahminlerine göre; ülkemizde su kaynaklarının yaklaşık yüzde 25 oranında azalması bekleniyor. İklim değişikliği, hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve diğer çevre sorunlarıyla birlikte suyun geleceği tehdit altında. Her köşesinde çeşmesinden su aksa da ülkemiz maalesef su zengini değil. Aksine yılda 1323 metreküp kişi başı kullanılabilir su miktarı ile su stresi altındaki bölgeler arasında. Su kaynaklarının korunması ve verimli kullanılmasına yönelik gerekli tedbirler alınmadığı takdirde, 2050 yılından itibaren Türkiye’nin su sıkıntısı yaşayan ülkeler arasında yer alması bekleniyor.
YÜZDE 25 AZALTMA HEDEFİ
Gelinen noktada mevsimsel olarak yağan yağmurların Türkiye’nin su zengini ülke olmasını sağlamayacağı ortada. Dolayısıyla bir dakika bile kaybetmeden tüm bireylerin, şirketlerin ve kurumların acil önlem alması ve sıkı tasarruf tedbirlerini uygulamaya başlaması gerekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, geçtiğimiz günlerde binalarda yüzde 25 su tasarrufu sağlanması için kılavuz hazırladı. Kılavuzda çok pratik, uygulaması kolay detaylar var. Yine bazı belediyeler su tüketimini düşürmek için ‘perlatör (musluk ucuna takılan ve yüzde 40 tasarruf sağlayan aparat) dağıtma kararı aldı.
DUŞ SÜRESİ 5 DAKİKANIN ALTINDA OLMALI
Alışkanlıklarımızı değiştirerek ve günlük yaşantımızda suyu daha verimli kullanarak, her birimiz günlük yaklaşık 5 damacana suyu tasarruf edebiliriz. Tarım Bakanlığı, ‘Azalt Stratejileri’ kapsamında hazırladığı kılavuzda şu önerilere yer veriyor:
* Lavabo ve eviyelerde 6 litre/dakikayı, duşlarda ise 8 litre/dakikayı geçmeyecek şekilde musluk veya batarya kullanılmalı.
* Az su kullanımı için muslukların altındaki vana bir miktar kısılmalı ve musluk uçlarına perlatör takılmalı.
* Duş süresi 5 dakika veya altında olmalı.
* Duş esnasında sabun kullanırken, el ve yüz yıkarken, tıraş olurken ve diş fırçalarken musluk açık bırakılmamalı.
* Klozet rezervuarında kullanılacak su hacmini azaltmak için rezervuara 1.5 litrelik su şişesi yerleştirilmeli.
* Musluk ve rezervuarların su sızıntıları önlenmeli.
* Çamaşır ve bulaşık makineleri tam dolu bir şekilde çalıştırılmalı. Elde yıkama yapılmamalı.
* Tesisatta düzenli olarak sızıntı kontrolü yapılmalı.
* Sulama işlemleri buharlaşmanın az olacağı sabahın erken saatlerinde ya da akşam yapılmalı.
* Halılar ve balkonlar tasarruflflu yöntemlerle temizlenmeli, mümkünse sadece silinmeli.
* Sebze ve meyveler akar musluk yerine su dolu kapta yıkanmalı.
* Araçlar akan su yerine kova ve fırça yardımı ile yıkanmalı.
YAĞMUR HASADI
Yağmurla birlikte sokaklardan çatılardan akan suyun toplanması (yağmur hasadı) tasarruf açısından çok önemli ve stratejik. Bugünler, her bir damlanın ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor. Özetle binalarda yağmur suyu hasadı sistemleri kullanılarak suyun yeniden kullanılması sağlanmalı
ÖNLEMLER
* En çok su sızıntısı rezervuarlarda görülüyor. Bu konuda tedbir almak için ise acele edilmiyor. Bu şekilde su sızıntısı ile günde 700 litre su boşa akabilir.
* Bir musluk dakikada 50 damla su sızdırıyorsa yılda 9-10 bin litre su boşa akar.
* Sızıntıyı kontrol etmek için rezervuara biraz boyalı su veya renkli deterjan ilave edin. Bu rengi 5-6 dakika içinde tuvalette görürseniz sızıntı var demektir. Tamir ettirin.
* Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtır. Bunun yerine tasarruflflu duş başlığı (aerotörlu başlık) kullanarak tüketim 8-9 litreye düşürülebilir. Böylece 4-5 dakikalık duş süresinde 30-35 litre avantaj sağlanır.
* Sık aralıklarla açılıp kapatılan musluklar için klasik (çevirmeli) musluk yerine aç-kapa musluk kullanmak tüketimi yüzde 25 azaltır.
PERLATÖRLE YÜZDE 40 TASARRUF
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) verilerine göre; barajlardaki doluluk oranı yüzde 35’li seviyelere kadar düştü. Söz konusu veri, son 9 yılın aynı dönemine göre en düşük oran olarak kayıtlara geçti. İSKİ, kentte yaşanan kuraklığa karşı tüketimi yüksek abonelerden başlayarak musluklara su aparatı (perlatör) takılacağını duyurdu. Aylık kullanımı 20 metreküpü aşanların musluklarına bu aparat takılacak. Dağıtılan perlatörler yaklaşık yüzde 40’lık tasarruf sağlıyor.
ÖNERİLER
Yerel yönetimlerin su tüketimi konusunda halkı daha çok bilgilendirmesi gerekiyor. Bu kapsamda uyarı broşürleri kalabalık alanlarda kolay görülecek yerlere yerleştirilmeli. Belediyenin toplu taşıma araçlarında su tasarrufu sık sık hatırlatılmalı ve neler yapılabileceği kısaca aktarılmalı. Her konuda SMS atan belediyelerin su tasarrufu konusunda daha duyarlı olması gerekiyor. Ayrıca düşük su tüketimi hedefleri koyularak, bu tüketim değerlerini tutturan abonelere belli oranda indirim yapılması da su tüketimini düşürmek için teşvik edici olabilir.
