Giriş
Merkez Bankası, faizleri yüzde 42.5’e indirdi. Faizdeki bu değişim vadeli mevduatta ve para piyasası fonlarında parası olanları hemen etkileyecek. Kredi çekmek isteyenler bu indirimi daha geç hissedecek. Kredi kartı nakit çekim, alışveriş ve gecikme faizinde ise şimdilik bir indirim beklenmiyor.
Enflasyondaki düşüş eğilimiyle birlikte Merkez Bankası, Aralık 2024 itibarıyla faiz indirim döngüsüne girmişti. Mart 2024’te yüzde 50’ye çıkan politika faizini ilk kez 26 Aralık’ta 2.5 puan düşüren banka, 23 Ocak’taki toplantısında yine 2.5 puanlık indirim yapmıştı. Dün de beklentilere paralel 2.5 puanlık indirim geldi ve böylece faiz yüzde 42.5’e geriledi. Yani son 3 toplantıda 7.5 puanlık indirim yapılmış oldu. Faizdeki indirim bankada parası olan olmayan herkesi ilgilendiriyor. Parası olanlar aylık ve günlük gelir hesabına bakıyor, parası olmayan ise kredi çektiğinde veya kartın asgarisini ödediğinde ne kadar faiz ödeyeceğine odaklanıyor. İşte her bütçeyi ilgilendiren soru ve cevaplar...
YIL SONU YÜZDE 30 CİVARI OLMASI BEKLENİYOR
İndirimlerin devamı gelecek mi?
Enflasyondaki düşüşe bağlı olarak faizlerdeki indirimin sürmesi bekleniyor. Piyasalarda genel beklenti faizin yıl sonunda yüzde 28-30 seviyesinde olacağı yönünde. Geriye 6 toplantı kaldı. Her toplantıda 2.5 puanlık indirim olması halinde sene sonu faiz yüzde 27.5’e iner. Merkez, bir toplantıda indirimi pas geçerse bu durumda yıl sonu faizi yüzde 30 olacaktır. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 24. Piyasada yüzde 28 beklentisi öne çıkıyor. Faizin enflasyonun üzerinde kalması bekleniyor.
VADELİDE 2-3 PUANLIK DÜŞÜŞ OLABİLİR
Faiz indiriminin ilk etkisi nasıl hissedilir?
Faiz indirimleri öncelikle vadeli mevduat ve para piyasası fonlarının getirilerini etkiliyor. Faiz kararından önce piyasada 32 gün vade için yüzde 41-44 aralığında mevduat faizi bulunabiliyordu. Bazı bankalar yüzde 47 hoş geldin faizi uygulayabiliyordu. Ancak bugünden itibaren faizlerin yüzde 39-42 aralığında dengelenmesi bekleniyor. Para piyasası fonlarının günlük getirileri binde 11-12 bandındaydı. Son indirimle birlikte günlük getirilerin binde 10-11 aralığında şekilleneceği hesaplanıyor.
GETİRİLERDE YENİ HESAPLAR YAPILIYOR
Mevduat kazancı ne kadar azalır?
Mevduat getirilerini iki şey belirliyor. Birincisi faiz, diğeri ise stopaj. 2024’ün sonunda mevduat faizleri ortalama yüzde 51-53 seviyelerindeydi. Ocak ve şubat itibarıyla faiz indirimlerinin mevduata yansıması hızlı oldu. Ayrıca 1 Şubat itibarıyla 6 aya kadar vadelerde stopaj oranı yüzde 10’dan 15’e çıktı. Dünkü faiz kararıyla mevduat faizlerinin 2-3 puan daha geri çekilmesi söz konusu olabilir. Örneğin; dün 100 bin lirasını 32 gün vadeliye koyan yüzde 44 faizle 3 bin 278 lira net gelir elde edebiliyordu. Eğer faiz yüzde 41’e düşerse bu durumda vade sonu getiri 3 bin 55 liraya gerileyecek. Yani 223 liralık fark olacak. İndirimler başlamadan önce aralıkta yüzde 53 faizle 100 bin lirasını mevduatta değerlendirenler yüzde 10’luk stopaj avantajının da etkisiyle 4 bin 182 lira gelir elde edebiliyordu.
HALEN GÖZDE OLMAYA ADAY
Para adres değiştirir mi?
Gelinen noktada, 2024’teki yüksek faiz getirileri artık mümkün değil. Ancak paranın gideceği, garanti ve risksiz getiri sunacağı bir adres de şu anda yok. Borsa riski yüksek yatırım enstrümanı. Yükseldiği gibi sert düşüşler yaşanabiliyor. Geçtiğimiz günlerde buna şahit olduk. Altın son 2 ayın en çok kazandıranı. Ancak ons 2.950 dolar barajını aşmakta zorlanıyor. Yani ara ara düzeltmeler geliyor, yükseldiği gibi düşebiliyor. Dövizde ise enflasyondan hızlı bir artış beklentisi yok. Arsa ve gayrimenkul de son günlerde revaçta. Ancak fon ve mevduatın bir süre daha yatırımın merkezinde kalması bekleniyor.
BANKALAR İSTESE DAHİ SINIRI AŞAMIYOR
Krediler hemen ucuzlar mı?
Faiz indirimlerinin normal şartlarda konut, taşıt ve ihtiyaç kredi faizlerini de aşağı çekmesi beklenir. Ancak buradaki süreç mevduatla paralel değil. Yani faiz indirimleri daha geç ve sınırlı yansıyor. Bunda bankaların düşük mevduat faizi ödeyip, yüksek kredi faizi alma isteği etkili olduğu gibi aylık kredi büyümesinde uygulanan yüzde 2’lik sınır da etkili. Yani bankalar istese dahi ihtiyaç ve taşıtta, yüzde 2’lik bariyeri aşamıyor. Aşan ceza ödüyor. O yüzden kredi hacmi dolan bazı bankaların yüzde 3.5 olan aylık faizlerini bir anda yüzde 7-8’e çıkardığına dahi şahit oluyoruz. Diğer taraftan yüksek faize rağmen kredi talebi var. Bankalar da bu nedenle tok satıcı gibi davranıyor. Yani kredi büyüme sınırlamaları kalkmadan faizlerde istenen düşüş ve rekabet hemen olmayacaktır.
KARTTA HENÜZ GEVŞEME YOK
Kartla nakit çekim ve gecikme faizi düşecek mi?
Kredi kartı kullanımı artmaya devam ediyor. BDDK verilerine göre bireysel kartla yapılan harcama 1.9 trilyon lirayı aştı. Nakit çekim az ama sürüyor. Nakit çekimde aylık faiz yüzde 5. Çekilen nakit zamanında geri ödenmezse faiz yüzde 5.3’e çıkıyor. Bu faizlerde bir indirim henüz beklenmiyor. Dönem borcu 25 bin liranın altında olanlar borcun asgarisini ödediyse geri kalan borca yüzde 3.5; dönem borcu 25-150 bin lira olanlar sadece asgariyi ödediyse geri kalan borca yüzde 4.25; dönem borcu 150 bin liranın üzerinde olanlar borcun asgarisini ödediyse geri kalan borca yüzde 4.75 faiz uygulanıyor. Sadece asgarisini ödeyenlerin oldukça yüksek bir faiz maliyetine katlandığını unutmaması gerekiyor!
YILLIK MALİYET YÜKSEK
Kredi çekmek için doğru zaman mı?
Bugün en düşük ihtiyaç kredi faizi yüzde 3.5 seviyesinde. Geçen yılın sonlarında yüzde 5-6’ları görmüştük. Buna göre şu anki faiz düşük gibi. Fakat yıllık maliyete baktığımızda hiç de öyle görünmüyor. Yüzde 3.5 faizle, 24 ay vadeli 100 bin lira çeken vade sonunda 167 bin lira öder. Kredilerin en düşük yıllık maliyeti şu anda yüzde 70. Bu oran oldukça yüksek. Acil bir ihtiyaç yoksa şimdilerde kredilerden uzak durmakta fayda var. Enflasyonla mücadele ederken tüketimi arttıracak ucuz kredi kanallarının 2026’dan önce açılması pek beklenmiyor.
