Giriş 
Kredi kartından nakit avans çekimine getirilen sınırlamaların ardından, ilk kez artı para yani kredili mevduat hesabını (KMH) kullananların sayısı arttı. Otomatik fatura, kira ve taksit gibi ödemelerde başvurulan artı paranın maliyeti de bir hayli yüksek. İşte artı para hesabı olan 29.5 milyon tüketicinin bilmesi gereken ayrıntılar...
Enflasyonla mücadele kapsamında tüketimi teşvik eden kredi kartlarından nakit çekime sınırlama getirilmişti. Tüketiciler kart limitlerinin yüzde 25’ini nakit olarak çekebiliyor. Taksitli nakit avansta ise vade maksimum 3 ay. Bazı bankalarda taksitli nakit avans yoluyla çekilebilecek tutar 25 bin lirayla sınırlı. İşte bu gibi önlemler ve kart limitlerinin dolması kredili mevduat hesaplarının (artı para, ek hesap da deniliyor) kullanımını artırdı.
İLK KEZ KULLANANLAR ARTIYOR
Bankalar Birliği’nin verilerine göre; 29.5 milyon banka müşterisinin vadesiz hesabına tanımlı artı para hesabı bulunuyor. Bu hesaplardan çekilen para Temmuz 2024 itibarıyla 315 milyar lira oldu. Bir yıl önce bu rakam 130 milyar liraydı. Yani yüzde 142 artış söz konusu. Kişi başına çekilen ortalama artı para tutarı bir yılda 4 bin 676 liradan 10 bin 679 liraya çıktı. İlk defa artı para kullananların sayısı da 2 milyona yaklaştı. Yine zamanında ödenmediği için yasal takibe düşen artı para borcu da 2.9 milyardan 7.7 milyara yükseldi.
AYLIK MALİYET YÜZDE 6.71
Rakamlardan da anlaşılacağı gibi artı paraya talep gün geçtikçe artıyor. Çok önemli kolaylıklar sunan bu hesapların bakiyelerini kullanırken özellikle faiz ve vadeye dikkat etmek gerekiyor. Aylık artı para ‘azami’ faiz oranı yüzde 5, gecikme faizi ise yüzde 5.30. Ayrıca, faiz borcunun yüzde 15’i oranında Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) ve yüzde 15’i oranında Banka Sigorta Muamele Vergisi (BSMV) yansıtılıyor. Vergiler de dahil edilince aylık toplam maliyet yüzde 6.71’e fırlıyor.
HEMEN KAPATILSA BİLE FAİZİ VAR
Aynı gün içinde artı para kullanıp borcunuzu kapatsanız dahi 1 günlük faiz işletiliyor. Hatta limitinizi kullanıp 1 dakika sonra ödeme yapsanız dahi faiz ve vergi ödüyorsunuz. Çünkü yatırılan para bir sonraki işgünü dikkate alınıyor. Faiz tahakkuku ise her ay sonunda hesabınıza yansıtılıyor ve otomatik çekiliyor. Artı parada oluşacak maliyeti bir örnekle açıklayalım. Hesabından 20 bin lira çeken bir kişi 30 gün sonra ödeme yaparsa 1.033 lirası faiz, 310 lirası vergi olmak üzere 1.343 lira masrafla birlikte 21 bin 343 lira geri öder.
HESAP DÖNEMİNE DİKKAT!
Artı parada hesap kesim tarihi genel olarak her ayın son günü yani 30’u veya 31’i olarak belirleniyor. Borcun hesap kesim gününde kapatılması ek faiz ödenmemesi açısından önemli. Bankalar hesap kesimden itibaren 10-15 günlük ödeme süresi belirliyor. Arada geçen sürede ise faiz işlemeye devam ediyor. Bu tarihe kadar borcun tamamı ya da asgari tutarı (bankadan bankaya değişiyor) ödenmeli. Eğer söz konusu sürede borç veya asgari tutar ödenmezse yüzde 5.30 gecikme faizi işliyor. Borç 90 gün ödenmezse hesap bloke ediliyor ve yasal takip (avukat) süreci başlıyor. 90 gün içinde en azından borcun asgari tutarını ödemek yasal takipten kurtarıyor.
HAFTA SONU İŞLEM YAPARKEN BUNLARI UNUTMAYIN
Artı para faizi hesaplanırken, kullanım yapılan gün (o gün dahil) ile borcun ödendiği günden sonraki ilk iş günü arasındaki gün sayısı dikkate alınır. Örneğin; salı günü ek hesabınızdan 10 bin lira çekmiş ve ödemeyi perşembe günü yapmış olun. Bu durumda salı-çarşamba-perşembe olmak üzere 3 günlük faiz ve vergi ödersiniz. Perşembe değil de cuma ödeme yapılırsa bu sefer cuma-cumartesi ve pazar dahil 6 günlük borç çıkmış olur.
1 GÜN SONRA KAYDA GEÇER
Diğer yandan cuma günü artı para çekimi yapan bir kişi aynı gün çektiği parayı geri koysa bile cuma, cumartesi ve pazar olmak üzere 3 günlük faiz öder. Cuma para çekip pazartesi ödeme yapan ise ‘hesaba yatırılan paranın valörü 1 işgünü sonrası olarak hesaplandığından’ cuma, cumartesi, pazar ve pazartesi için maliyete katlanmış olur. Özetle cuma ve hafta sonu işlem yaparken bir daha düşünün.
OTOMATİK FATURA TALİMATI MASRAFLI
Artı para limiti özellikle elektrik, su, telefon gibi otomatik fatura ödemelerinde, kredi kartı borcu ödemelerinde, ihtiyaç kredisi taksit ödemelerinde mevduat hesabınızda yeterli para bulunmadığında 7/24 anlık çözüm sunuyor. Ancak hesap kesim tarihine kadar bunların masrafı olacağını unutmayın. Örneğin; ayın 10’unda otomatik su faturası ödemesi varsa ay sonunda hesap kesimi yapılırsa 20 günlük faiz maliyeti olacağını bilmelisiniz.
VADELİ, DÖVİZ VE ALTIN DETAYI
Artı para limitiniz 500 bin lira dahi olsa bu hesaptaki parayla vadeli mevduat açılamaz. Yine döviz ve altın hesabına ekleme yapılamaz. Artı para limitiyle hisse senedi, yatırım fonu ve kripto para da alınamaz. Farklı banka hesabına havale ile veya nakit çekimle bu işlemleri yapabilirsiniz ama sözleşmede bu işlemleri yapmayacağınızı taahhüt ediyorsunuz. Tespit edilirse yaptırımı olabilir.
DÜZENLİ ARTIŞ İSTENEBİLİR
Vadesiz hesabınıza tanımlı artı para yoksa bankayla iletişime geçip talepte bulunabilirsiniz. Limit gelire ve kişinin kredi notuna göre belirleniyor. Otomatik limit artış talebi de verebiliyorsunuz.
12 AY VADEYLE NAKİT İMKANI
Artı para limitinde kredi kartında olduğu gibi 3 taksit sınırı yok. 12 aya kadar taksitle nakit kullanımı yapılabiliyor. Taksitli kullanılabilecek bakiye, toplam limitin yüzde 80’i ile sınırlı. Artı para (kredili mevduat hesabı) limitiniz üzerinden gerçekleştireceğiniz taksitli kullanım işlemleri için ek bir tahsis ücreti, dosya masrafı ya da komisyon vb. ödemezsiniz. Bazı bankalar taksitli artı para kullanımında faizi, yüzde 5’lik azami faizin altına (yüzde 4.29, yüzde 4.79 gibi) çekebiliyor. Yüzde 4.29 faizle 6 ay vadeli 50 bin lira çeken biri ayda 10 bin 33 lira, vade sonunda ise toplam 58 bin 900 lira öder. Yine yüzde 4.79 faizle 12 ay vadeli 100 bin lira çeken kişi, 12 bin 76 lira aylık taksit, 145 bin lira toplam geri ödeme yapar. Yüzde 5 faizle çekilen 100 bin liranın 12 ay sonunda geri ödemesi de 147 bin lira olur.
