Giriş
Kış aylarında lezzetli ve ucuza sebze yemek için hazırlıklara gecikmeden başlamak gerekiyor. Havaların sıcak gitmesi domates, biber, patlıcan ve taze fasulye gibi ürünlerin bol ve nispeten fiyatının düşük olmasını sağlıyor. Bu fiyatları kış aylarında bulmak mümkün değil. Özellikle 7-8 liraya satılan ‘Rio’ cinsi domatesler kışlık ihtiyaçlar için bulunmaz fırsat. İşlem ise çok basit: Yıka, kabuğunu soy, dilimle, buzdolabı poşetine porsiyonlar halinde koy, derin dondurucuya at!
ŞİMDİ TAM ZAMANI
Artan girdi ve işçilik maliyetleri ister istemez sebze ve meyve fiyatlarını yukarı çekiyor. Kışın bu maliyetler daha çok oluyor. Çünkü seraların don olayına karşı belli bir ısıda tutulması için enerji tüketimi artıyor, kullanılan ilaçlar daha fazla oluyor. Emek yoğun üretim sürecinde iklim, verimi etkiliyor. Yani kış aylarında verim yaz dönemine göre daha az oluyor. Ayrıca, ilkbahar ve yaz sezonundaki sebzenin tadı kışın yakalanamıyor. İşte bu nedenle özellikle ağustos, eylül hatta ekim ayı kışın, yaz tadında sebze yemek için en ideal aylar.
8 LİRAYA KADAR DÜŞTÜ
Kışlık hazırlıklarda domates başı çekiyor. Çünkü yıllık kişi başına 110-120 kilogram tüketim söz konusu. Domatesin cinsine göre ve satıldığı yere göre farklı fiyatları var. Örneğin; bir markette 35 liraya da domates var 8 liraya da. Sonuçta her bütçeye uygun ürün bulmak mümkün. Kışlık hazırlanan domatesler yemeklerde ve menemen tarzı pratik yemeklerde kullanılıyor. Dolayısıyla en ucuzu işinizi görecektir. Son dönemde marketler bu en ucuz cins olan (Rio cinsi) domatesleri indirimli fiyatlarla sunuyor.
İLAÇ VE GÜBRESİ DAHA AZ
Domatesler için son aylar olduğundan ilaçlama ve gübreleme olayı daha az yapıldığından bu dönemde hazırlanan domateslerin ayrı bir kıymeti var. Domatesi kış için hazırlamak çok basit. Sebzelerin çoğu zaten kabuğu soyulup istenen boyutta kesildikten sonra çiğ olarak saklanabiliyor. Derin dondurucuda ve buzlukta sebzeler 12 aya kadar hatta daha fazla dayanıyor. İhtiyaç durumunda, çözülmesini beklemeden yemek yaparken hemen kullanabiliyorsunuz. Bu yöntem hem paradan hem de zamandan tasarruf sağlıyor!
İŞTE ADIM ADIM HAZIRLIK STRATEJİSİ
Marketlerde 8 lira civarında satılan domateslerin yanında Çanakkale diye tabir edilen biraz daha iri ve sulu domatesler seyyar satıcılarda 12.5-15 lira civarında satılıyor. Pazarlarda da bu fiyatlara yakın etiketleri görmek mümkün. Aynı domateslerin kışın 2-3 kat pahalı olacağını hatırlamakta fayda var.
Seçeceğiniz domatesler iri, içi dolu, kabuğu kırmızı olmalı.
Aldığınız domatesleri iyice yıkadıktan sonra kabuklarını soyun.
Domatesleri isterseniz küp küp doğrayın, isterseniz mutfak robotundan geçirip püre haline getirin.
Burada planlamayı nasıl kullanacağınıza göre yapın.
Küp ya da püre haline getirdiğiniz domatesleri kullanacağınız miktarlarda buzdolabı poşetlerine poşetlere koyun.
Ağzını kapatmadan önce poşetin üzerine elinizle hafif bastırarak ince hale gelmesini sağlayın.
Sonra içerisinde hava kalmayacak şekilde ağzını bağlayın.
İnce kalıplar halinde dondurulan domatesler çözdürülürken zaman kazandırır ve dolabınızın düzgün olmasını sağlar.
Paketlenmiş domatesleri buzluğa ya da derin dondurucuya olduğu gibi koyulabilir.
KABUK SOYMADA PRATİK YÖNTEM
Domateslerin tek tek kabuğunu soymak istemiyorsanız alt tarafına bıçakla ‘+’ şeklinde çentik atıp kaynar suda 25-30 saniye kadar bekletin. Ardından domatesleri buzlu soğuk suya alın ve kabuğu elinizle soyabilirsiniz.
KONSERVE DE SEÇENEK
Domatesleri çiğden dondurmak en kolay yol ama ülkemizde konserve yapanlar da bir hayli fazla. Peki nasıl yapılır? Yıkanıp kabuğu soyulan yemeklik domatesleri doğrayın ya da robottan geçirin. Sonra tencereye koyup kaynamaya bırakın. İçine yağ koymayın. Kaynamaya başladıktan sonra 3-4 dakika içinde rengi değişmeye başladığında ocağı kapatın. Artık istediğiniz ölçüde kavanozlara koymak için hazır. Konservede en çok dikkat edilmesi gereken kavanoz ve kapakların steril olması. O nedenle bir tencerede su kaynatın, kavanozları ve kapakları kaynar suya koyup 10-15 dakika bekletin. Kaynatılan domatesleri 1-2 parmak boşluk kalacak şekilde doldurduktan sonra, 1 çay kaşığı tuz ekleyin ve kapağı da sıcak sudan aldığınız gibi kapatın. Kavanozu ters çevirip tepsiye koyun. 2 saat sonra kapak içeri doğru çukurlaşmış ve sızıntı yoksa konserve yapma işleminiz başarılıdır. Konserveler karanlık ve serin ortamda saklanmalı.
KAVANOZ VE KAPAK MALİYETİ
Konserve için genelde 660 cc veya 1000 cc kavanozlar tercih ediliyor. Şu anda 660 cc boyutundakiler kapaklı şekilde 10-12 liradan, 1000 cc olanlar ise 13-14 liradan satılıyor. Geçen yıldan kalan konserve kavanozlarınız varsa kapağını mutlaka değiştirmelisiniz. Kapak fiyatları da adet başına 2-3 lira.
DERIN DONDURUCU NE YAKAR?
Bir tasarruf hesabı yaparken tüm girdilerin sepete dahil edilmesi gerekiyor. Bu kapsamda ‘Sebzeyi ucuza aldık ama derin dondurucu ne yakar?’ sorusuna da yanıt verelim. Derin dondurucuların yıllık elektrik tüketimi büyüklüğüne göre en fazla 250 kilovatsaat. Aylık 240 kilovatsaatin (kWh) altında tüketimi olan hanede 1 kilovatsaatin fiyatı bütün vergi ve fonlar dahil 1.73 lira. 240 kilovatsaat üstü için ise 2.60 lira olarak uygulanıyor. 1.73 liradan hesaplarsak yıllık tüketimin karşılığı 432 lira, 2.60’tan hesaplarsak 650 lira oluyor. 8 liradan 50 kilo kışlık domates yapan şimdi 400 lira öder. Aynı domatesi kışın alanın cebinden kilosu 30 liradan 1.500 lira çıkar. Sadece domateste fark 1.100 lira. Yani elektrik maliyetinin 2 katı kazanç var.
BAŞKA NELER HAZIRLANABİLİR?
Biber, brokoli, Brüksel lahanası, karnabahar, havuç, patlıcan, bezelye, mantar, ıspanak, domates, enginar, taze fasulye, taze mısır, patates, soğan, elma, muz, böğürtlen, yaban mersini, kivi, kavun, ananas, avokado, çilek de kış için saklanabilir.
İSTEDİĞİNİZİ DONDURUN
Dolmalık biber: Yıkayıp kuruladığınız biberlerin sap tarafından açarak çekirdeklerini çıkarın. Sonra pişireceğiniz adede göre buzdolabı poşetine düzgünce yerleştirin ve dondurucuya atın. Üzerine ağır bir ürün koymayın ezilip dağılmasın. Kapya ve sivri biberi de yıkayıp istediğiniz boyutta keserek poşetleyip dondurabilirsiniz.
Patlıcan: Kabuklarını dilediğiniz şekilde soyup dilediğiniz büyüklükte kesin. 2-3 dakika kızarttıktan sonra soğutup, poşetleyip dondurucuya atın. Oda sıcaklığında çözdürerek kullanabilirsiniz. Patlıcanlar fırınlanarak da saklanabilir. Bunun için dışını yağladığınız patlıcanları fırına atın, yarım saat pişirdikten sonra poşetleyip dolaba atın.
Taze fasulye: İyice yıkadıktan sonra kurumasını bekleyin. Kılçıklarını alarak istediğiniz boyutta doğrayın ve pişireceğiniz kadar porsiyonlara ayırarak buzdolabı poşetine koyun. Havasını da alıp dondurucuya atmanız yeterli.
