Giriş
Soru: Yakın çevremizden bir kızımızın anne ve babası 4a emeklisi iken bu yıl içinde vefat ettiler. Bu kızımız hem annesinden hem de babasından yetim maaşı alabilir mi? Tek çocuk, çalışmıyor, evli değil ve üniversite öğrencisi. Ayrıca anne ve babasından yüzde kaç oranında maaş bağlanabilir? SİNAN
Cevap: SSK emeklisi anne ve babası vefat eden kız çocuğu; hem anne, hem de babasından ölüm aylığı (yetim aylığı) alabilir. Ancak yüksek olan aylık tamdan, düşük olan aylık yarımdan bağlanır. Anne ve babasından kendinden başka aylık alan olmadığından aylık bağlama oranı yüzde 50’dir.
GÜN SATIN ALARAK EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
Soru: 1971 doğumluyum. Bağkur başlangıç tarihim 30 Aralık 1995 olup 4711 gün prim ödemem var. EYT kapsamında gün satın alarak emekli olabilir miyim? Kaç para ödemem gerekir? Turan AKIN
Cevap: Gün satın alarak emekli olma usulü olmadığından, maalesef gün satın alamazsınız. Hangi hallerde borçlanma yapılabileceği (gün satın alınabileceği) kanunda tek tek sayılmış. Örneğin, askerlik sürenizi borçlanarak priminizi askerlik süreniz kadar artırabilirsiniz. Yaş haddinden emekli olmak için 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 689 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 2029’da 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EMEKLİ AYLIĞININ DÜŞMESİNİ NASIL ÖNLERİZ?
Soru: Çeşitli basın yayın organlarında çıkan haberler, 2025 yılında emekli olacaklara 2024 yılında emekli olacaklara göre yüzde 30-35 arası daha düşük emekli maaşı bağlanacağı yönünde. Şirketimiz büyükşehir belediyesi iştiraki olması sebebiyle emekli maaşı alarak çalışmamız mümkün değildir. Bu nedenle emekli olmadan çalışmaktayız. Lakin bu haberler şirketimizde çalışan 30-35 kişiyi doğrudan ilgilendirmektedir. Ömür boyu alacağımız emekli maaşına etki etmektedir. Bu yazılanlar eğer doğru ise hak kaybına uğramamızı önleyecek formül var mıdır? Örneğin 2024 yılında emeklilik başvurusu yapıp 3-5 gün sonra emekliliğimizi dondurup tekrar kamuda emekli maaşı almadan çalışmaya devam etsek bu dondurma işlemi nedeniyle hak kaybımız ortadan kalkar mı? İsa KAPLAN
Cevap: Yazılanlar maalesef doğru. Şayet yılsonuna kadar bir düzenleme yapılarak 2025’te emekli olacakların aylıklarının düşmesine mani olunmazsa, 2025’te emekli olacaklara 2024’te emekli olacaklara nazaran yüzde 30-35 civarında az aylık bağlanacak. Sorunuza konu kişiler 2024 sonunda emekli olabilir. Ve 2025’te Ocak ayının 2’sinde, 3’nde, emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak tekrar çalışmaya başlayabilirler. Ancak emekli olmak için işten ayılma şartı var. Ocak ayında da çalışmaya başlamak için, öncelikle işverenin kişiyi tüm sigorta kollarına tabi olarak SGK’ya bildirimini yaparak tekrar işe başlatması gerekir. Şayet bu sağlanabilirse, tekrar aynı yerde çalışmaya başlayan kişi, ileride emeklilik talebinde bulunduğunda, yeniden emekli aylığı hesaplanarak bağlanır. Yeni emekli aylığı eski emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren emekli aylıklarına gelen zam oranında artırılarak bulunan tutar ile emekli olduktan sonra yapılan çalışma süresine ilişkin olarak hesaplanan kısmi aylığın toplamından oluşturulur. Bu şekilde emekli aylığının düşmesinin önüne geçilmiş olur.
KISMI EMEKLİLİKTEN YARARLANABİLİR MİYİM?
Soru: 5 Kasım 1980 doğumluyum. İlk SSK giriş tarihim 1 Ekim 1998 olup 1800 gün prim ödemem var. Sigortalılık sonrası Temmuz 2003 ve Nisan 2005 doğumlu iki çocuğum var. Çocuklarımın yaş arası yıl olarak 2 yıl, fakat ay olarak 21 ay var. Acaba ne kadar borçlanma yapabilirim? Kısmı emeklilikten yararlanabilir miyim? Kaç yaşında emekli olabilirim? BÜŞRA
Cevap: Birinci doğumuz ile ikinci doğumuz arasındaki 21 ay ve ikinci doğumunuzdan sonraki 24 ayda prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkınız var. Bu sürelerde hiç prim ödemediğinizi varsayarsak iki doğumunuz için toplam 1350 gün borçlanma yapabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 450 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
