Giriş
Soru: 1964 doğumluyum. 1986’da 18 ay askerlik yaptım. İlk kez 2008 yılında sigortalı oldum. Askerlik borçlanması yaparsam hizmet başlangıcım askerlik yaptığım 1986 yılına gider mi? ADNAN
Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yapılan askerliğin borçlanılması sigorta başlangıç tarihini askerlik yapılan tarihe götürmez. Ama borçlanma gün sayısı kadar geri çeker. Sonuç olarak askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıcınız, askerlik başlangıcınız olan 1986 yılına gitmez.
ÇALIŞAN EMEKLİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
SORU: 1 Ocak 1963 doğumlu babam 1 Ocak 2007’de emekli oldu. Emekli maaşı bağlandı. Emekli maaşını alırken, aynı iş yerinde halen çalışmasına devam etmekte. kıdem tazminatını alıp işten ayrılmak istiyor. İşten kendisi ayrılırsa kıdem tazminatı alması mümkün mü? Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeniyor. Babamın sağlık sorunları var. Gözlerinde sarı nokta hastalığı var. Şeker ve tansiyon ilacı kullanıyor. Ellerinde sinir sıkışması oluşuyor. Tam teşekküllü hastaneden sağlık kurulu raporu alırsa ve iş yerine bunu sunarsa kıdem tazminatını alabilir mi? ÖZGÜL
CEVAP: Çalışan emekli işten kendi ayrılırsa kıdem tazminatı alamıyor. Çalışan emeklinin kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilmesi için ya işverence iş akdinin haksız yere fesih edilmesi veya iş akdinin çalışan emekli tarafından haklı bir nedenle fesih edilmesi gerekiyor. Yıllık izin kullandırılmaması, ödenen ücretle SGK’ya bildirilen ücretin farklı olması, mobbing (psikolojik taciz) uygulanması, işyerindeki çalışma ortamının sağlık sorunları yol açması vb. durumlar çalışan emekliye iş akdini haklı nedenle fesih hakkı verir. Çalışan emekli bu hallerden biriyle iş akdini fesih etmesi halinde, işten ayrılırken kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Tam teşekküllü hastaneden sağlık nedeniyle çalışmaz raporu alarak işverene ibraz edilmesi halinde de kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.
YURTDIŞI BORÇLANMASIYLA EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
Soru: 19 Aralık1970 doğumluyum. 7 Mayıs 1990’da Almanya’da doğum yaptım. Orada hiç çalışmadım. Ama eşim çalıştığı için çocuk parası adı altında aylık ödeme aldım. 29 Nisan 2008’de Türkiye’de sigortalı olarak işe başladım. Halen çalışıyorum. Yurtdışı borçlanması yaparak emekli olabilir miyim? HÜLYA
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Yurtdışında ev kadını olarak geçen süre borçlanılabiliyor. Türkiye’de sigortalı olduğunuz tarihten itibaren aralıksız çalışmışsanız, 870 gün daha prim ödeyerek (veya Almanya’da ev kadını olarak geçen sürenizin 870 gününü borçlanarak) toplam priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 19 Aralık 2028’de emekli olabilirsiniz. Türkiye’de prim ödeme gün sayınızı ve Almanya’ya gidiş ve dönüş tarihlerinizi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.
KIDEM TAZMİNATI ALABİLİRSİNİZ
SORU: Sigorta giriş tarihim 14 Nisan 2000. Şu an bulunduğum firmada 2 Ağustos 2004’ten beri çalışmaktayım. Memleketime göç etmek için işyerinden ayrılmak istiyorum. Bunun için tazminat talep etme hakkım var mıdır? MURAT
CEVAP: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Sorunuza göre 7000 günden fazla prim ödemeniz olduğundan işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken; bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden alacağınız ‘kıdem tazminatı alabilir yazısı’nı işverene ibraz etmekten ibarettir.
ASKERLİĞİMİN KAÇ GÜNÜNÜ BORÇLANAYIM?
Soru: 1991-1992 yılları arasında 18 ay askerlik yaptım. İlk sigorta başlangıç tarihim 1 Şubat 1993. Askerliğimin ne kadarını borçlanırsam bir yıl erken emekli olabilirim? SÜLEYMAN
Cevap: Askerlik sürenizin 70 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 70 gün geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacağından, 5600 günüz varsa istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Yoksa priminizi 5600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
