Giriş
Haftalık yasal çalışma süresi 45 saat olup, bu süreyi aşan çalışma süresi ‘fazla çalışma’ sayılıyor ve zamlı olarak ücretlendiriliyor. Haftalık çalışma süresi olan 45 saat, işyerinde çalışılan gün sayısına bölünerek günlük yasal çalışma süresi bulunmaktadır. Örneğin, haftada 5 gün çalışılan işyerlerinde günlük 9 saat, haftalık 6 gün çalışılan işyerinde de günlük yasal çalışma süresi 7.5 saattir. Bu sürelerin üzerinde yapılan çalışma fazla çalışma süresi olup, fazla çalışma süresinin ücretinin yüzde 50 oranında zamlı ödenmesi gerekiyor. Örneğin; haftanın 6 günü çalışılan işyerlerinde, saatlik ücreti 50 lira olan biri; bir günde 9.5 saat çalışmışsa, bu çalışmanın 7.5 saati yasal çalışma süresi, 2 saati de fazla çalışma süresi olup, bu iki saatin ücreti olan 100 lira (50x2) yüzde 50 zamlı 150 lira olarak ödenir.
TATİLDE YASAL SINIR AŞILIRSA
Ulusal bayram ve genel tatil gününde yapılan çalışma günlük yasal çalışma süresinden fazlaysa, bayramda yapılan çalışma süresinin günlük çalışma süresinden fazla olan kısmı tespit edilecek ve tespit edilen fazla çalışma süresinin ücreti yüzde 50 oranında artırımlı ödenecektir.
Örneğin; haftada 6 gün çalışılan hafta tatilini pazar günü yapan bir işyerinde, saatlik 50 lira, günlük 375 lira ücretle çalışan bir işçinin; kurban bayramının 3’üncü ve 4’üncü gününde 9.5 saat çalıştığını varsayarsak, bu işyerinde günlük çalışma süresi, 7.5 saat olduğundan, bu kişiye günlük 2 saat olmak üzere iki gün için 4 saat fazla çalışma ücreti ödenecektir.
Ödenecek ücret şu şekilde hesaplanacaktır; bayram tatili nedeniyle çalışmadan ödenecek bir günlük ücret (375 lira), bir günlük çalışması (7.5 saatlik) karşılığı bir günlük ücret (375 lira) olmak üzere iki günlük ücreti olan 750 lira (375 TL x2). Bir gündeki 2 saatlik fazla çalışması için de saatlik ücretin yüzde 50 fazlası uygulanarak 150 lira olmak üzere bir gün için toplam 900 lira (750 TL+ 150 TL), bayramda 2 gün çalıştığından iki gün için 1.800 lira (900 TL x 2) ücret hesaplanacaktır.
HAFTA TATİLİNDE HESAP
Hafta tatilinde dinlenen yani çalışmayan işçiye normal bir günlük ücreti ödenmekte. Hafta sonu yapılan çalışma fazla çalışma sayıldığından ücretin yüzde 50 artırımlı olarak ödenmesi zorunlu. Örneğin; pazar günü hafta tatili uygulanan işyerinde çalışan birinin, pazar günü dinlenmeyip çalıştırılması halinde, çalışmadan alacağı bir günlük ücretinin yanında, bir günlük ücreti de yüzde 50 zamlı olarak hesaplanarak 1.5 günlük olmak üzere toplam 2.5 günlük ücret ödenecektir.
İZİN GÜNÜNE DENK GELİRSE NE OLACAK?
Ulusal bayram ve genel tatil günleri, hafta tatiline de denk geliyor. Normalde bayramda biri çalışma karşılığı olmaksızın, biride çalışma karşılığı olarak iki günlük ücret ödenmesine karşın, hafta tatiline gelen bayram gününde çalışan işçinin çalışması fazla çalışma sayıldığından; biri çalışma karşılığı olmaksızın, biri çalışması karşılığı ve bir günlük ücretinin yüzde 50’si de fazla çalışma karşılığı olmak üzere bir günlük bayram çalışması karşılığı 2.5 günlük ücret ödenecektir. Örneğin; cumartesi günü hafta tatili uygulanan işyerinde çalışan biri kurban bayramının ikinci gününde çalışması halinde, bir günlük çalışmadan, 1.5 günlükte çalışma karşılığı olmak üzere toplam 2.5 günlük ücret ödenecektir.
İDARİ İZİN DÖNEMİ
İdari izin; siyasi otorite tarafından kamu çalışanlarına verilen izindir. İdari izin günleri kamu kurumları ve kamu işyerleri kapatılmamakta, kamu hizmeti nöbetçi memur veya işçilerce devam ettirilmektedir. Çünkü idari izin; işlerin aksatılmaması, kesintiye uğratılmaması şartıyla verilmekte. Bu nedenle idari izin kullanan fiili çalışmaya dayalı ödemeler hariç (yol, yemek parası vb) idari izin yapmayıp çalışan kamu görevlileri de aynı ücreti almaktadır.
İdari izin özel kamu görevlilerini ilgilendirdiğinden özel sektörde çalışanları ilgilendirmiyor. Yani özel sektörde çalışan bir işçi ‘idari izin verildi, ben işe gelmiyorum’ diyemez. Ancak idari izin günlerinde işverenlerin yıllık izin dilekçesi alarak çalışanlarının bayram izinlerini uzatmaları da yaygınlaşmakta.
