Giriş
Soru: 1 Ocak 1966 doğumlu annemin Bağkur girişi 1 Ekim 2008 olup 5310 günü var. Ne zaman emekli olabilir? Esnaf olanlar günü dolunca, emeklilik için sigortasını dondurup prim ödemeden esnaflığa devam edebilir mi? SÜMEYRA
Cevap: Anneniz yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ve 61 yaş şartlarına tabi. 90 gün daha prim ödeyip primini 5400 güne tamamlaması şartıyla, 61 yaşı dolduracağı 1 Ocak 2027’de emekli olabilir. Primi doldurup emekli olana kadar prim ödememe gibi bir durum söz konusu olamaz. Primini doldurduktan sonra esnaflığa devam ettiği sürece prim ödemek zorunda. Ancak emekli olduktan sonra esnaflığa prim ödemeden devam edebilir.
BANKA EMEKLİ SANDIĞI’NDAN YETİM AYLIĞI ALABİLİR MİYİM?
SORU: 1997 SSK emeklisiyim. Eşim SSK’dan emekliyken 2016’da vefat etti. Kendisinden dul maaşı almaktayım. Annem 1988’de bankadan emekli oldu. 1997’de vefat etti. Bu durumda annemden yetim maaşı alabilir miyim? Hülya TÜREL
CEVAP: Emekli Sandığı hariç, diğer sosyal güvenlik kurumları emekli kız çocuğuna ana veya babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli Sandığı kendinden emekli olan kız çocuğuna yetim aylığı bağlamazken, SSK, Bağkur veya özel banka emekli sandığı emeklisi kız çocuklarına yetim aylığı bağlamakta. SSK emeklisi olduğunuzdan, annenizden dolayı özel banka emekli sandığından yetim aylığı alamazsınız.
MAKAM TAZMİNATINDAN YARARLANABİLİR MİYİM?
Soru: Milli Eğitim Bakanlığı’nda öğretmen ve şube müdürü olarak çalıştıktan sonra başka bir bakanlığın genel müdürlüğe bağlı daire başkanı olarak 13 ay, düzenleyici ve denetleyici kurumların birinde başkan danışmanı olarak 26 ay ve ardından yönetim hizmetleri uzmanı olarak 11 ay çalıştım. Emeklilikte makam tazminatı alabilir miyim? N.C
Cevap: Emekli Sandığı’nda makam tazminatından yararlanabilmek için makam tazminatı bulunan görevlerde en az iki yıl görev yapma şartı bulunuyor. Görev yaptığınız düzenleyici ve denetleyici kurumda bulunduğunuz görevlerden en az 11 ay makam tazminatı bulunan kadrolarda görev yapmışsanız, 13 ay daire başkanlığınız ile 24 ayı tamamlamışsanız veya bundan sonra makam tazminatına müstahak görevde çalışarak tamamlarsanız emeklilikte makam tazminatı ve bu tazminata bağlı olarak verilen görev tazminatına hak kazanırsınız.
ENGELLİLERİN EMEKLİLİK ŞARTLARINDA NE DEĞİŞİYOR?
SORU: Engellilerin emeklilik şartlarının değişeceğiyle ilgili bir yazı okudum. Sigorta giriş tarihim 18 Şubat 2008. Yüzde 40 engelli raporum var. Bu değişiklikler beni etkiler mi? Nuray KÖKAN
CEVAP: Okuduğunuz yazı TBMM; Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’nda olan Torba yasa teklifi ile ilgilidir. Ekim 2008 öncesi işçi statüsünde sigortalı olan engelliler Maliye’den alınan vergi indirimi derecelerine göre belli şartlarla emekli olabilmekte iken, kamu görevlileri (memurlar) ve esnaflar (Bağkur’lular) ile 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk kez işçi statüsünde sigortalı olanlar vergi indirimi aranmadan, SGK Sağlık Kurulu tarafından belirlenen ‘çalışma gücü kaybı oranlarına’ göre emekli olmaktalar. Bu da engelli çalışanların emekliliğinde farklı uygulamaya neden olmakta, özellikle sizin gibi ilk defa 1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanlardan vergi indirimi aranması hem çeşitli zorluklara yol açarken, hem de emeklilik sürecini de uzatmakta. Söz konusu yasa teklifi ile Ekim 2008’den önce sigortalı olan engelliler için vergi indirim belgesi aranma şartı kaldırılarak, tüm engellilerin emekli olmak için aynı şartlara tabi olması sağlanmaktadır. Bugünkü şartlara göre; vergi indirim hakkı da almanız halinde, emekli olmak için; 20 yıl sigorta süresi, 4400 gün prim şartlarına tabi olarak, vergi indirim hakkı alıp 4400 gün de prim ödemeniz şartıyla, 20 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 18 Şubat 2028’de emekli olabilecekken, söz konusu yasa teklifinin değiştirilmeden yasalaşması halinde, öncelikle Maliye’den vergi indirimi alma zorunluluğundan kurtulacak ve 4100 gün prim şartıyla, 18 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 18 Şubat 2026 tarihinde emekli olabileceksiniz. Kanun teklifi komisyon ve Genel Kurul’da değişikliğe uğrayabilir. Teklif yasalaştığında engelli emeklilik şartların da yapılan değişiklikleri burada kapsamlı olarak açıklarız.
BU YIL EMEKLİ OLMALI MIYIM?
Soru: 28 Aralık 1981 doğumluyum. İlk sigortalı işe giriş tarihim 6 Ocak 1997. e-Devlet’te gözüken maaş kök maaş mı? Değilse nasıl öğrenebilirim? 2025’te emekli dilekçemi verirsem maaşım mı yoksa kök maaş mı düşüyor? Acaba emeklilik dilekçemi 2024’te vermek daha mı iyi? Emekli maaşım şu an e-Devlet’te 14 bin 600 lira gözüküyor. 28 Aralık 2024’te emeklilik hakkı kazanıyorum. Emeklilik dilekçesini bu yıl vermem bana fayda sağlar mı? TARIK
Cevap: E-Devlet’te görünen kök maaşınızdır. 2025’te emeklilik dilekçenizi verirseniz bugün sistemde görünen emekli aylığınız, 2025’te yüzde 30-35 az görünecektir. Bu nedenle 31 Aralık 2024’e kadar emeklilik talebinde bulunarak, 2024 yılı emeklisi olmanızda yarar var.
