Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geleneksel olarak Amerika Birleşik Devletleri seyahatleri sırasında Türk ve Müslüman toplum temsilcilerinin yanı sıra mutlaka Yahudi toplumu üyeleriyle de bir araya gelir. Cumhurbaşkanı’nın ABD ziyaretlerinin neredeyse tamamını takip ettiğim için geçmişte bu konuya ne kadar önem verdiğine bizzat tanık oldum.
Türkler ve Yahudiler arasında, İspanya ve Portekiz’den zorla göç ettirildikleri 1492’den bu yana özel bir dostluk ve yakınlık var. O tarihte Osmanlı, Engizisyon Mahkemesi zulmünden kaçan insanlara kapılarını açmıştı. Türkiye ile İsrail arasındaki siyasi sorunların büyük boyutlara ulaştığı dönemlerde bile Erdoğan tarihin köklü mirasına sahip çıkarak bu diyalogları hiç kesmedi. Erdoğan’ın geçen hafta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu marjında gerçekleştirdiği New York seyahat trafiğinin önemli bir yerinde bu temaslar vardı. Üstelik Erdoğan bu kez uzun bir aradan sonra ilk kez İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de yüz yüze görüştüğü için bu yakınlaşma daha da anlam kazandı.
Öteden beri bu toplantıların organize edilmesinde ve başarısında Türk Yahudi Toplumu Eş Başkanları İshak İbrahimzadeh ve Erol Kohen’in de önemli rolü var. Erdoğan’ın New York’taki Türkevi’nde gerçekleştirdiği görüşmeye şu önemli Yahudi topluluklarının temsilcileri katıldı: Türk Yahudi Toplumu, ADL, Etnik Anlayış Vakfı Başkanı, Amerikan Yahudi Kuruluşları Başkanları Konferansı, ABD’nin Antisemitizmle Mücadele ve İzleme Özel Temsilcisi, B’nai B’rith International, AIPAC. Avrasya Yahudilerini Destekleme Ulusal Koalisyonu, ZOA, Yahudi Ulusal Güvenlik İşleri Enstitüsü, WJC, Golda Meyr Madalya Komitesi, Sefarad Yaşlanma Derneği Başkanı, Amerikan Sefarad Federasyonu, Amerika Sefarad Yahudileri Kardeşliği, Barış için Amerikalılar, Kamu İşleri için Yahudiler Konseyi, Hahamlar Konseyi, Atlantik Konseyi, New York Eyalet Üniversitesi, İslam Ülkelerinde Görevli Hahamlar İttifakı Başkanı, The Friedlander Grup.
ÖZEL BAĞLARIMIZ VAR
Erdoğan, geçen hafta çarşamba günü öğleden sonra gerçekleşen özel toplantıda, İsrail ile Türkiye arasında yenilenen bağların önemini vurguladı ve mümkün olan en kısa sürede İsrail’i ziyaret etmeyi planladığını yineledi. Erdoğan, geçen yıl da benzer bir söz vermişti ancak Türkiye ile İsrail arasında 2022’de tam olarak yeniden kurulan diplomatik ilişkilerin ardından henüz bu ziyaret gerçekleşmedi. Erdoğan, bunun yerine, Netanyahu’yu ilk olarak Ankara’da ağırlayacağını doğruladı. Netanyahu’nun bu yaz Türkiye’ye yapacağı ziyaret, sağlık sorunları (kalp pili implantasyonu) yaşaması nedeniyle ertelenmişti. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da Mart 2022’de Türkiye’yi ziyaret etmişti. Erdoğan, açılış konuşmasında Yahudi yeni yılını kutladı ve “Yahudi liderlerle görüşmelere her zaman büyük anlam verdiğini” söyledi. Erdoğan, Türkiye’nin antisemitizme karşı mücadele etme kararlılığını da dile getirerek, bunu “insanlığa karşı suç” olarak nitelendirdi. Toplantıya katılan Yahudi liderler Erdoğan’a teşekkür ederek, Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkinin gelişmeye devam etmesini sağlamak için çalışacaklarına söz verdiler. Bazı katılımcılar da Türkiye’de varlığını sürdüren Hamas tarafından tutulan rehinelerle ilgili endişelerini özel olarak dile getirdiler.
