Dosta gurur düşmana korku

Savunmada yerlilik oranı son yıllarda atılan adımlarla yüzde 15'lerden yüzde 70'lere çıktı. Türkiye'ye yönelik uygulanan örtülü ambargolar, savunma sanayiinde sıçramanın itici gücü oldu. İhracatta ve yüksek teknolojili üretimde tüm dünyada dikkat çeken sektör, dışa bağımlılığı en aza indirecek adımları da hızla atıyor. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, savunmada Türkiye’nin elde ettiği başarıları anlattı...

Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci’nin evsahipliğinde ziyaret ettiğim Roketsan tesislerinde Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir ile kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdim. Prof. Demir, uzay yolculuğunun ana temel taşlarını oluşturacak teknolojilerin burada geliştirildiğini söyledi. Demir, Roketsan’ın dünyanın en iyi korunan yerlerinden biri olduğunu ifade ederek dünyanın en güçlü 100 savunma şirketi arasında yer alan Türk şirketleri Aselsan, Roketsan, Havelsan, STM, TUSAŞ, BMC ve FNSS’in geliştirdiği sistemlerin dosta gurur düşmana korku verdiğini söyledi.

DENİZ GÜCÜNDE ÇOK İYİYİZ

Anadolu gemisi ne zaman devreye giriyor?

Planlanan tarih 2022’nin sonuydu. Bu tarihi de öne çekmek için Cumhurbaşkanımız söz aldı. En geç 2022 garanti. Daha da erkene çekmek istiyoruz. Anadolu gemisi, denizlerde paradigmayı değiştirecek nitelikte. Zırhlılar ve helikopterlerle birlikte üzerinde İHA ve SİHA’ları da taşıyabilecek. Çok amaçlı operasyonlarda kullanılabilecek.

Üzerine İHA-SİHA inebilen buna benzer başka bir gemi var mı?

Hayır, Anadolu gemimiz bu anlamda dünyada ilk olacak. Cumhurbaşkanımız daha sonraki bir aşamada farklı tipte bir uçak gemisi geliştirilmesi hedefini de ortaya koydu.

Türkiye’nin F-35’e alternatif olarak Rusya’dan SU-35 veya SU-57 alması söz konusu mu?

Bir ara teklif edildi bu uçaklar. Onlara bakıldı. Ama Rus uçaklarının alımına karar vermek mevcut kurgumuzda müthiş bir sistem değiştirmek anlamına gelir. Pilot eğitiminden uçakların idamesine kadar bir dizi alanda değişikliğe gitmek gerekir. Bu işi bu kadar basite indirgememek gerekir. Yani çok zor durumda kalırsanız ‘olmaz’ demiyoruz ama Rus uçağı almanın kendine göre zorlukları var.

Gemi geliştirme çalışmalarında neredeyiz?

Milgem adı üstünde milli gemimiz. Türk mühendislerimizin tasarımlarıyla inşa ediliyor. 1’den 4’e kadar gemilerimiz şu anda sistemde. 5'inci gemimizin şu an inşa işlemi sürüyor. Dünyada bu segmentte gemi tasarlayıp üreten ülke sayısı 5-6’yı geçmez. Pakistan’a gemi satışı gerçekleştirdik. Avrupa’da da bir ülke bu gemimizle ilgileniyor.

YENİ HAVA SAVUNMA SİSTEMLERİ

ABD’den hâlâ Patriot almak istiyor muyuz?

Biz 1 veya 2 sistemle yetinmeyebiliriz. Türkiye’nin birçok yerini korumak için 4 veya daha fazla hava savunma sistemine ihtiyacı var. Bu arada Patriotların belli versiyonlarını, S-400 ile karşılaştırdığınızda kabiliyet açısından çok daha sınırlı durumdalar.

İtalya-Fransa konsorsiyumundan SAMP-T füzesi alımı ne durumda?

Kurgu henüz tamamlanmadı. Üzerinde biraz daha çalışılması gerekiyor. Tarafların onayladığı bir sürecin gerçekleşmesi gerekiyor.

Yerli savaş uçağının birim maliyeti ne kadar olacak?

Bu kategorideki uçaklar 80-100 milyon dolar civarındadır. Rakamı şöyle değerlendirmek gerekir, ilk geliştirdiğimizde ne kadar oldu, belli bir adetlik üretimde ne kadar olacak? Hedefimiz 80 milyon doların da altına çekebilmek.

F-35’TE YASAL HAKLARIN PEŞİNDEYİZ

Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkiye’nin F-35 programına geri dönüşünü kabul etme ihtimali var mı?

Biz o ihtimale göre hiçbir hesap yapmıyoruz yani böyle bir hesabımız yok. Kendi işimize bakıyoruz. O konu ile ilgili yasal ve finansal haklarımızın peşinde olacağız. Türkiye olarak şu konumda olmak istemiyoruz olmayacağız: ‘Yani ne olur bizi alın ah vah yandık bittik gibi bir derdimiz yok.’

S-400 kapasitesinde bir füze yapma düzeyine ne zaman ulaşabiliriz?

Çok aşamalı ve çok katmanlı bir süreç. Adım adım ilerleyeceğiz. 4-5 yıl içinde bu hedefe hayli yaklaşmış olacağımızı düşünüyorum.

Türkiye’nin S-400’leri NATO sistemine entegre etmeden ‘stand alone’ formatta kullanacak olması sahada bir kabiliyet düşüşüne neden olmayacak mı?

Nasıl kullanılacağı ile ilgili çok net bir senaryo olduğu için orada bir dezavantaj görmüyoruz. Fakat şunu da ifade edeyim, füze nerede, ne şekilde kullanılacak gibi konular bu kadar açık ve ortada konuşulmaz. Hiçbir ülke bunu yapmıyor.

1.4 MİLYAR DOLARLIK HESAP

Türkiye’nin F-35’lerden ötürü Amerika Birleşik Devletleri’nden ne kadar alacağı var?

Alacak ifadesi da tam oturmayabilir şöyle diyeyim, 1.4 milyar dolarlık bir tutar söz konusu. Mesela bunun bir kısmı proje kapsamında şirketlerimiz tarafından kullanıldı, bir kısmı projeye girmek için para olarak harcandı, bir kısmı uçaklar için ödendi. Burada doğrudan ve dolaylı konular var. Bunları adım adım çalışacağız.

Türkiye’nin dışlanması projeye toplamda ne kadar ilave yük getirdi?

500-600 milyon dolar civarında projeye ilave yük geliyor. Bu kendi ifadeleri ki daha fazla olabilir. Bizim hesabımız uçak başına 7 ila 9 milyon dolar maliyet artışı olduğu yönünde.

Türkiye, programa yeniden kabul edilirse, hazır durumda F-35 bulabilecek miyiz?

Bu durumda uçak alımının 5-6 yıl sarkabileceği ileri sürülüyor... O senaryoyla hiç ilgilenmedik. Bize zaten kağıt üzerinde verilen ancak teslim edilmeyen uçaklar var. Aslında bu uçaklar bizim. Amerikan Hava Kuvvetleri kendi bünyesine katmak üzere harekete geçti. Fakat bahsettiğiniz senaryoyu hiç çalışmadık.

MİLLİ UÇAK 2023’TE HANGARDAN ÇIKIYOR

Türkiye, mevcut şartlarda Rusya ile ilave S-400 alımı için görüşüyor mu?

'Türkiye bir sistem aldı, Amerika tepki gösterdi bak ben ikincisini alacağım' gibi bir durum yok. Belirli parametrelerimiz var ödeme ile ilgili teknolojik ortak üretimle ilgili belirli konular var. Bunların netleşmesi hemen bugün yarın olacak şeyler değil.

Milli Muharip Uçak (MMU) Türk Hava Kuvvetleri’ne ne zaman teslim edilebilir? Gerçekçi tarih nedir size göre?

Biz hangardan çıkış tarihini 2023 olarak verdik. İlk uçuşumuzu 2025’e çekmeye çalışıyoruz. Bundan sonra da uçağın emniyetli şekilde teslim edilebilmesi için çok sayıda test gerekiyor malum. Bu da ilave olarak 4-5 yıl demektir. Konuya yakın olanlar F-35 ve F-22’nin geliştirilme sürecinin ne kadar zaman aldığını, ne zaman envantere girdiğini iyi bilirler.

10 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT

Silah sistemlerinde en iyi olduğumuz alan hangisi?

İnsansız Hava Aracı (İHA) ve Silahlı İnsansız Hava Araçları'nda (SİHA) çok iyiyiz. Bize teknoloji transfer eder misiniz demeye başladılar.

Bugün ne kadar savunma ürünü satıyoruz?

2023’te hedefimiz ne kadar? Bugün 2 milyar doların üzerindeyiz, 2023 hedefimiz 10 milyar dolar civarında.

Ruslar Türk SİHA’larının performansı nedeniyle füzelerini geliştirme kararı aldı. Bizim sistemlerimiz geri mi kalacak?

Biz de hemen ilgili alanda geliştirme adımlarımızı attık.

Akıncı-Taaruzi İnsansız Hava Aracı ne zaman TSK envanterine girecek?

Üçüncü prototip hazır. Şu anda seri üretim için üretim bandına konuldu. Bu arada Bayraktar TB2’nin de yeni bir versiyonunu tasarlıyoruz.

İnsansız deniz araçlarında ne durumdayız?

Geleceğin harekat ortamında insansız sistemlerin kombinasyonu olacak. Bunları hava, kara ve deniz üstü ve deniz altı olarak özetleyebiliriz. Yarı batık sistemler üzerinde de çalışıyoruz. Yapay zeka ortamında bu sistemler birbirleriyle iletişim içinde olacaklar.

Pakistan’a satmak istediğimiz helikopterlerin motorları konusunda ABD’den hâlâ olumlu bir yanıt gelmedi?

Red kararı çıkmadı, değerlendirme süreci devam ediyor. CAATSA yaptırımları bu konuyu kapsamıyor. Amerika açısından Pakistan pazarında böyle bir ürünle bulunmak önemli diye düşüyorum.

Yerli helikopter motorunda ne durumdayız?

İnşallah iki sene içinde tamamlanacak. Yerli motor geliştirme sürecimiz malumunuz motorumuzun çekirdeği çalıştı. Motor şekli şemaili ile tam randımanlı değil ama bir helikopterin üzerine yerleştirilebilecek aşamaya geldi.

ÇOK BOYUTLU DÜŞÜNMEK ZORUNDASINIZ

Türkiye’nin savaş uçağında İngiliz Rolls Royce şirketinin motoru kullanılabilecek mi?

Rolls Royce bu uçak için belli bir ortaklıkla motor geliştirmeyi teklif etmişti. Bizim kabul edemeyeceğimiz bazı şartları vardı. Bunları uzun süre müzakere ettik. Şu anda anlaşabilir durumda olduğumuzu düşünüyoruz. Rakamsal bazı konular var. Yani top onlarda. Bütün parametreleri önümüzde görüp karar vereceğiz. Yine ilk hangardan çıkışı ve ilk uçuşu gerçekleştirmek üzere dünyada mevcut motorlarla da ilgileniyoruz. Çok boyutlu düşünmek zorundasınız. Ayrıca kendi milli motorumuzu geliştirme çabalarımıza devam ediyoruz. Özetle üç seçenekli bakıyoruz:

1- Rolls Royce ile motor geliştirmek.

2- Dünyadaki mevcut bir motoru kullanmak, fakat bunların hiçbiri bizim beklediğimiz performansta değil.

3- Kendi motorumuzla ilerlemek. Dışa bağımlılığı azaltmak için yerli motor projesini çok önemsiyoruz.