Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden arasında 14 Haziran’da Brüksel’deki NATO zirvesinde gerçekleşmesi beklenen görüşme, Ankara-Washington ilişkilerinin geleceği açısından çok kritik nitelikte. Bugün itibarıyla karşımızda özellikle siyasi ve askeri alanda ağır bir gündem var. Diplomasi S-400 ve F-35 sarmalına sıkışmış durumda. Bununla birlikte Ankara, müttefikliği uzun yıllar öncesine dayanan ABD’den FETÖ, PKK-YPG konularında beklediği adımları göremiyor. Doğu Akdeniz ve Kıbrıs başta olmak üzere bir dizi uluslararası konuda ciddi görüş ayrılıkları devam ediyor. Ankara, CAATSA dâhil sert yaptırımlarla karşı karşıya.
Halkbank davası da sıkıntılı bir başlık olarak gündemdeki yerini koruyor. Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” ifadesini kullanması Ankara’nın hassasiyetlerinin Washington tarafından dikkate alınmadığı gibi bir izlenim oluşturdu. Yaşanan bütün sıkıntılara rağmen ikili ilişkileri geliştirmek için bir çaba da söz konusu. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan, 14 Haziran zirvesinden umutlu olduğunun altını çizmişti. Bu süreçte iş dünyasını temsilen Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesindeki Türk Amerikan İş Konseyi (TAİK) yoğun gayret gösteriyor.
ABD-Türkiye arasındaki düşüş eğilimi gösteren siyasi diyalogdan etkilenmeden yollarına devam ediyorlar. Yine önemli kurumlardan biri olan Amerikan Şirketler Derneği AmCham da yeni yatırımların gelebilmesi için çalışıyor. TAİK Başkanı Mehmet Ali Yalçındağ ve AmCham Başkanı Tankut Turnaoğlu ile dün online ortamda bir araya geldik. ABD yönetim çevreleriyle uzun süredir yakın ilişki içinde olan Yalçındağ, kamuoyunda e-ticaret ve medya alanlarında yatırımları yöneten bir iş insanı olarak tanınıyor.
Turnaoğlu da AmCham başkanlığının yanı sıra Türkiye’deki en büyük yabancı şirketlerden biri olan P&G’nin tepe yöneticisi. İki isim, geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başkan Biden’e hitaben ortak mektup kaleme aldılar. Kore ve Afganistan dâhil dünyanın pek çok farklı noktasındaki işbirliklerine atıfta bulunan mektup, güvenlik alanındaki yakınlığın ticaretle taçlandırılması çağrısında bulunuyor.
İş dünyası bu girişimiyle Trump’ın başkanlığı sırasında ilk kez dile getirilen 100 milyar dolarlık ticaret arzusunu yeni yönetimin gündemine de taşımış oluyor. Metinde “işbirliği yoluyla birlikte zenginleşmek için çok sayıda fırsatın, ayrışmada ise kaybedecek birçok şeyin olduğuna” vurgu yapılması dikkatimi çekti. Zira Türkiye’nin F-35 programından dışlanması buradaki üreticilerin uzun dönemde yaklaşık 12 milyar dolar kaybetmesine neden olacak.
Turnaoğlu sohbetimizde AmCham olarak önümüzdeki dönem Türkiye’yi küresel düzeyde ileri taşıyabilmek için hukuk alanından vergi düzenlemeleri ve teşviklere kadar 5 ana hedef belirlediklerini anlattı. Türkiye ve ABD ekonomik ilişkileri 190 yıllık tarihe sahip. Türkiye’de Amerikan menşeli 2 bin firma bulunuyor.
Bunlar arasında Ford, General Electric, Microsoft, Boeing, P&G, Dow, Citibank, 3M, Pfizer, Coca Cola, PepsiCo, UPS, PwC gibi 110’u aşkın dev ölçekli şirket var. ABD toplam yatırımlar açısından Türkiye’de ikinci sırada fakat dış ticaret rakamları potansiyelin çok gerisinde. Biden-Erdoğan görüşmesi siyasi ve askeri meselelerin yanı sıra ekonominin geleceği bakımından da belirleyici olacak.
