Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’yi temsil ettiği ‘79. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA)’ New York’ta başladı.
Erdoğan’a çok sayıda bakan ve bazı kritik kurumların başındaki isimler eşlik ediyor. Cumhurbaşkanı son birkaç yıldır New York’taki bütün kabullerini ve görüşmelerinin önemli kısmını Birleşmiş Milletler binasının tam karşısındaki Türkevi’nde gerçekleştiriyor. Mükemmel bir konuma sahip olan Türkevi, Dışişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda IC Holding’e bağlı IC İçtaş İnşaat ve Amerikalı Tishman ortaklığıyla inşa edilmişti. 35 katlı ve 171 metrelik bina New York’un ikonik yapıları arasında gösteriliyor.
Erdoğan’ın BM programı oldukça yoğun. Cumhurbaşkanı, liderlerle görüşmelerinin yanı sıra sivil toplum, düşünce kuruluşları, ABD’deki Türkler ve iş dünyasıyla ayrı ayrı etkinliklere katılıyor. Erdoğan pazar günü Arnavutluk Başbakanı Edi Rama’yı kabul etti ve aynı zamanda yakın dostu da olan Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandar Vucic ile görüştü. Erdoğan bugün BM Genel Kurulu’na hitap edecek. Konuşmasının önemli bölümünde krizlerin sona erdirilmesi yönündeki çabalara değinecek olan Cumhurbaşkanı’nın ağırlıklı olarak Gazze’deki insanlık dramına dikkat çekmesi ve Ukrayna-Rusya savaşının durdurulması için çabaların artırılması çağrısını yapacağını tahmin ediyorum. Erdoğan bu konuda Ankara’nın yapıcı çabalarının nasıl sonuç verdiğine değinip uluslararası toplumu daha fazla çaba harcamaya davet edecek muhtemelen.
Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerine çok az bir zaman kala BM zirvesinin düzenleniyor olması toplantıların gündeminde bu konunun ciddi yer tutmasına neden oluyor. Türk tarafının, yarıştan Kamala Harris’in galip çıkması ihtimalini de göz önünde bulundurarak New York’ta temasları bu doğrultuda yoğunlaştırdıklarını gözlemledim. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geleneksel olarak Donald Trump ile açık ve samimi bir diyalog kanalı bulunuyordu. Ancak Joe Biden yönetimi ile Türkiye arasında bir türlü istenen dinamik yakalanamadı. Türkiye açısından kritik konular PKK ile mücadelede ABD’nin tutumu, Amerikan askerlerinin Suriye’den olası çekilme senaryoları ve F-16, F-35 gibi uçakların satışına getirilen kısıtlamalar.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın genel af ilan etmesiyle mültecilerin evlerine dönebilmesine kapı aralanması da Ankara’yı çok yakından ilgilendiren bir gelişme. Türkiye bakımından New York temaslarının belki de en önemli bacaklarından birini iş dünyası ile yapılacak görüşmeler oluşturuyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Murat Özyeğin’in başkanlık ettiği Türkiye-ABD İş Konseyi (TAİK) organizasyonuyla dünyanın önde gelen kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya geliyor. Heyette yer alan bakanlar ve DEİK Başkanı Nail Olpak da Goldman Sachs’ta finans kuruluşlarının temsilcileriyle yoğun bir temas trafiği gerçekleştiriyor.
NUMAN KURTULMUŞ MOSKOVA’DA
Bugün önemli bir başka ziyareti de Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Prof. Dr. Numan Kurtulmuş gerçekleştiriyor. Kurtulmuş ve beraberindeki TBMM heyeti Rusya’nın başkenti Moskova’da üst düzey temaslarda bulunacak. Bölgesel risklere karşın Moskova ve Ankara arasında ilişkiler çok iyi seyrediyor. Ekonomik anlamda daha da ileri götürmek için potansiyel büyük. Ancak uluslararası sistem çok kırılgan. Kurtulmuş’un ajandasında devam etmekte olan çatışmalara çözüm bulma, terörle mücadele, Suriye’nin geleceği gibi başlıkların da ele alınacağını tahmin ediyorum.
