Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump ile birçok önemli telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Başkan Trump’ın yaklaşık 2 ay önce göreve başlamasından sonraki bu ilk telefon görüşmesinde Erdoğan ve Trump, askeri, savunma konularını ele aldı.
Ukrayna-Rusya savaşındaki durum, Suriye’nin geleceği ve ekonomik iş birliğinin geliştirilmesi başlıkları da konuşuldu.
ABD Başkanlık koltuğuna ikinci kez oturan ve çok radikal kararlarla icraatlarına başlayan Trump’ın karar ve politikaları bütün dünyayı sarsmaya devam ediyor. Neredeyse her gün manşetlerde yer alan ABD Başkanı Donald Trump göreve geldiği günden bu yana Kanada, Panama, Meksika, Grönland açıklamalarıyla gündem olmuş, Gazze ve Filistinlilerle ilgili önerileri nedeniyle büyük tepki çekmişti.
Kanada’yı 51. eyaleti yapmak istediğini söyleyen Trump, kısa süre önce görevine veda eden Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun da gözyaşlarıyla açıklama yapmasına neden olmuştu. ABD Başkanı Donald Trump’ın kabinesi ve yakın çalışma arkadaşları aşırı sağ görüşlere meyilli, İsrail’e tam destek veren ve büyük sempati duyan insanlardan oluşuyor.
Dengesiz ve tutarsız açıklamalarıyla dikkat çeken ABD Başkanı Donald Trump’ın Türkiye konusuna nasıl yaklaşacağı ise şu anda tam bir soru işareti. Önceki başkanlık döneminde belli konularda Türkiye ile iş birliğine yakın duran Trump, Rahip Brunson olayında ise çok sert bir tutum almış ve Türkiye ekonomisine ağır zarar veren kararlara imza atmıştı.
Bu bakımdan içinden geçtiğimiz süreçte Ankara’nın yeni Trump dönemine çok iyi hazırlanması gerekiyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile bu kez telefon görüşmesinin en önemli başlıklarından biri F-35 uçaklarıyla ilgiliydi.
Türkiye, Rusya’dan S-400 savunma sistemlerini aldıktan sonra CAATSA yaptırımlarına tabi tutulmuş ve F-35 programından çıkarılmıştı. Erdoğan, Trump ile görüşmesinde F-35 programına dönmek istediklerini söyledi. Bu açıklama uzun süredir ilk kez net ve açık bir değerlendirme oldu. Türkiye’nin KAAN ve Hürjet uçaklarının geliştirme programına devam etmesi, Avrupa ile Eurofighter görüşmelerine başlaması ve yeni F-16’ları alacak olması nedeniyle F-35’lerden vazgeçmiş olabileceği değerlendiriliyordu.
TİCARET SAVAŞI KORKUSU
Şu anda kamuoyunun gündemine fazla girmeyen ancak çok önemli bir başlık var. Donald Trump MAGA (Make America Great Again – Amerika’yı Yeniden Büyük Yap) yaklaşımı çerçevesinde ekonomiye dinamizm getirmek, istihdamı artırmak, ithalatı kısmak istiyor. Bu çerçevede bir dizi ülkeye çok ağır ilave tarifeler uyguluyor.
Türkiye G-20 ülkeleri içinde tarife ve ilave gümrük vergileriyle en yüksek ticari engel uygulayan ilk 5 ülke arasında bulunuyor. ABD ile aramızda toplam ihracatta en az yüzde 15’lik bir tarife farkı var. 2 Nisan’da yürürlüğe girecek “misilleme tarifeleriyle” Trump’ın Türkiye’ye uyguladığı yüzde 7.5’luk dijital servis vergisi ve yüzde 20’lik KDV sebebiyle benzer orandaki vergileri ABD’ye ihracat kalemlerinde görecek. Belli ürün grupları dışında Türkiye’den ABD’ye her ihracat kalemine yüzde 42.5’a varan ilave tarife uygulanma riski söz konusu.
ABD-Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2024’te yaklaşık 35 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Erdoğan ve Trump’ın 100 milyar dolarlık ticaret hedefi geçerliliğini koruyor. Ancak bu kadar belirsizlik ortamında bu sürecin nasıl gelişebileceğini, Trump’ın anlık ve tepkisel gelişen kararları karşısında Türkiye’nin kendisini nasıl koruyabileceği şu anda bir soru işareti.
