Giriş
Çocuk Ürolojisi ve Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Selami Sözübir anlatıyor...
GECE ALT ISLATMA NASIL BİR HASTALIK?
5 yaşın üzerindeki çocukların haftada en az 2 kez olmak üzere gece uykusu sırasında farkında olmadan idrar yapmasına gece alt ıslatması diyoruz. Sağlıklı çocuklar da uyku öncesi aşırı sıvı aldıklarında gece altını ıslatabilir. Ancak bu olayı bir rahatsızlık olarak tanımlayabilmemiz için alt ıslatmanın 3 ayda haftada 2 kereden fazla olması gerekiyor. Gece altını ıslatma iki çeşittir: Baştan beri varsa birincil (primer) altını ıslatma, sonradan ortaya çıkmışsa ikincil (sekonder) altını ıslatmadır.
YAYGIN GÖRÜLEN BİR SORUN MU?
Gece altını ıslatma çoğu zaman mesane (idrar torbası) gelişimindeki gecikmenin bir sonucudur. Bu nedenle yaş ilerledikçe sıklığı azalır ve erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha sık görülür. 3 yaşındaki çocukların yüzde 40’ı altını ıslatırken bu oran 5 yaşında yüzde 20’ye, 6 yaşında yüzde 10’a düşer.
NEDEN ÇOCUKLAR GECELERİ ALTINI ISLATIR?
Büyük oranda genetik yatkınlığa dayanır. Anne ve babadan birinde altını ıslatma öyküsü varsa çocukta risk artıyor. Gece altını ıslatan çocukların yüzde 3’ünde böbrek ve idrar yollarına ait doğuştan bozukluklar, böbrek hastalıkları, gizli bel kemikleri açıklıkları (spina bifida), şeker hastalığı, sara hastalığı, parazitler, besin alerjileri saptanıyor.
TEDAVİ NASIL YAPILIYOR?
Gece altını ıslatan çocukların bir kısmı kendiliğinden düzelir. Ancak çocuğa ve aileye sıkıntı vermesi, çocuğun kendine güvenini azaltabilmesi nedeniyle tedavi önerilir. Tedavinin başarılı olmasının ilk şartı aile, çocuk ve hekim arasında işbirliğinin olmasıdır. Ana prensip çocuğa güven vererek suçluluk hissini ortadan kaldırmak ve çocuğun olayı sahiplenmesini sağlamaktır. Öncelikle çocuğun kendiliğinden uyanması denenir, bu mümkün olmuyorsa ailenin çocuğu gece uyandırıp tuvalete gitmesini sağlayan program uygulanır.
Ailenin desteği ile beraber ilaç tedavisi uygulanırsa başarı yüzde 70-80’leri bulur. İlaç tedavisinin en önemli dezavantajı ise tedavi kesildikten sonra rahatsızlığın tekrar riskinin bulunmasıdır. Bu nedenle son yıllarda alarm ve ilaç tedavisinin birlikte kullanılması önerilir. Alarm cihazları çocuk idrar kaçırmaya başlar başlamaz çocuğu uyandırarak mesanesini kontrol etmesine yardımcı olan araçlardır. Alarm tedavisine de en az 3 ay devam etmek gerekir ve bu tedavi ile çocuklarda yüzde 85’lere varan iyileşme sağlanır. Alarm tedavisi sonunda tekrarlama riski ise oldukça düşüktür.
BUNLAR VARSA DOKTORA BAŞVURUN
- Gece altını ıslatma hiç altını ıslatmamış bir dönemden sonra ani olarak başladıysa.
- Çocuk gündüz de altını ıslatıyorsa.
- Kabızlık veya altının kirlenmesi mevcutsa.
- İdrar yaparken ağrı duyuyorsa.
- Bir günde 7’den fazla sayıda idrara çıkıyorsa.
- Tuvalete koşarak ya da son dakikada gidiyorsa.
- Haftada en az 2 gece altını ıslatıyorsa.
- Gece içinde işemesi az miktarda ancak fazla sayıdaysa.
