Giriş
KOAH’da besleme düzeni nefes darlığının derecesini artırmayacak ve hastalarda sık görülen kas kaybını önleyecek şekilde planlanmalı. Diyetisyen Kübra Yazıcı, dikkat edilmesi gerekenleri anlatıyor...
UNLU GIDALARI AZALTIN
Karbonhidrat, protein, yağ gibi temel besin ögelerinin enerjiye dönüşümünde oksijen harcanır ve karbondioksit oluşur. Karbonhidratlar enerjiye dönüşürken yüksek miktarda, yağlar ise düşük miktarda karbondioksit açığa çıkarır. Besinlerin metabolizması sonucu fazla oluşan karbondioksit, solunum güçlüklerine neden olabilir. Bu nedenle KOAH hastalarında beslenme içeriği karbonhidrattan kısıtlı, proteinden dengeli ve yağdan zengin olmalı. Günlük alınan kalorinin yüzde 40-45’i karbonhidratlardan, yüzde 15-20'si proteinlerden, yüzde 35-40’ı da yağlardan gelmeli. Bu arada karbonhidrat grubunda tahıl ve ekmek çeşitleri, yulaf, arpa, karabuğday gibi besinler; protein grubunda ise et, tavuk, balık, yumurta gibi gıdalar bulunur.
YİYECEKLERİ İYİ ÇİĞNEYİN
KOAH’da sindirim problemleri, şişkinlik hissi, yemek sırasında nefes darlığı artışı gelişebilir. Bu sorunların önüne geçmek için sık aralıklarla, az miktarda yiyin. Besinleri iyi çiğneyin. Nişastalı, unlu ve şekerli yiyeceklerin tüketimi karbondioksit üretimini artırdığı için bunlardan uzak durun. Beslenme kalsiyum, magnezyum, fosfor, potasyum açısından zengin olmalı. Bu mineraller solunum kaslarının kasılmasında ve harekete geçmesinde görev alırlar. Kalsiyum, süt ve süt ürünlerinde; magnezyum yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler ve deniz ürünlerinde; fosfor, süt ve süt ürünleri, et, tavuk, balıkta; potasyum, avokado yeşil yapraklı sebzeler, bezelye, enginar, kuru meyvelerde bulunur.
KAHVEYİ KAFEİNSİZ TERCİH EDİN
Balgam sorununu rahatlatmak için su tüketimini artırın. En az 8 bardak su için. Kafein içeren içecekler (çay, kahve, kola gibi) balgam yoğunluğunu artıracağından tüketimi azaltılmalıdır. Kahve içmek istediğinizde kafeinsiz kahve tercih edin. Alkolden uzak durun; alkol solunumu yavaşlatabilir ve öksürmeyi zorlaşabilir.
TUZ YERİNE BAHARAT
Ödem artışı söz konusuysa tuzu kısıtlayın. Yemeklerinizi tuzla değil, baharatlarla lezzetlendirin. Akciğer ve kas dokusunun onarımı için et, tavuk, balık, kuruyemiş gibi protein kalitesi yüksek besinleri tüketin. Margarin, kuyruk yağı gibi doymuş yağlardan uzak durun. Zeytinyağını tercih edin. İşlenmiş etlerden (sucuk, salam, sosis vb.) uzak durun. Antioksidan bakımından zengin besinler (taze sebze, meyveler) enflamasyonu (iltihabı) azaltarak solunum fonksiyonlarını iyileştirir ve KOAH belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Balık, keten tohumu, ceviz gibi besinler yüksek Omega-3 içeriği sayesinde KOAH şikayetlerini azaltır.
AKCİĞER SAĞLIĞINI DESTEKLEYEN 10 BESİN
PANCAR:
Akciğer sağlığı için gerekli olan magnezyum, potasyum, C vitamini ve karotenoid antioksidanlarından zengindir.
KIRMIZI LAHANA:
Zengin bir antosiyanin kaynağıdır. Antosiyanin alımı, akciğer fonksiyonları için değerlidir. Ayrıca kırmızı lahana iyi bir posa kaynağıdır. Yüksek posa tüketen bireyler, düşük posa tüketen bireylere göre daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahiptir.
AVOKADO:
Potasyumun en iyi kaynaklarından biri olan avokado, akciğer fonksiyonları için faydalıdır. Her gün yarım avokado tüketimi akciğer sağlığını pozitif etkiler.
ZERDEÇAL:
Zerdeçalın etken maddesi kurkumin, akciğer fonksiyonlarında önemli rol oynar.
YABAN MERSİNİ:
Malvidin, siyanidin, peonidin, delfinidin ve petunidin gibi zengin bir antosiyanin kaynağıdır. Antosiyaninler, akciğer dokusunu oksidatif hasardan koruduğu için haftada 2-3 avuç yaban mersini tüketimi önemli.
ZEYTİNYAĞI:
İçerdiği polifenoller ve E vitamini ile antioksidan içeriği yüksek ve anti inflamatuar özelliğe sahip bir besindir. Salatalarda, yemeklerde yağ tercihi zeytinyağından yana olmalı.
YEŞİL ÇAY:
Antioksidan ve antienflamatuar özelliklere sahiptir ve günlük 1-2 fincan tüketimi önerilir.
BALIK:
Omega-3 bakımından zengin bir besin olan balığın tüketimi KOAH gibi inflamatuar akciğer hastalıkları olan kişiler için özellikle yararlıdır. Haftada 2-3 kez balık tüketimi önerilir.
BREZİLYA CEVİZİ:
En zengin selenyum kaynakları arasındadır. Selenyumun yeterli alımı akciğer sağlığını iyileştirmede önemlidir.
YOĞURT:
Kalsiyum, potasyum, fosfor ve selenyum bakımından zengindir. Bu mineraller akciğer fonksiyonunu artırmaya yardımcı olur. Yapılan bir araştırmada yüksek kalsiyum alımına sahip bireylerin KOAH riskinin yüzde 35 oranında daha az olduğu tespit edilmiş.
