Giriş
Seçim zamanı… Ya borçlar yüzünden kendinizi, çevrenizi suçlamaya devam edip yaşadıklarınıza kahredeceksiniz ya da bir an evvel problemi çözmeye çalışacaksınız. İşte size aksiyon planı...
Her borç ödenir, yeter ki planlı olun. Hepimiz insanız, utanmaya, suçlamaya gerek yok. Bu borçlu durum hayat boyu sürecek anlamına gelmiyor.
KÖK SEBEP: Borçlarınızın oluşmasının kök sebebine inmek bu durumdan daha kolay kurtulmanıza yardımcı olur. Diş ağrısına kanal tedavisi gibi düşünün.
■ LİSTE: Tek tek nerelere borcunuz olduğunu listeleyin. Kredi, kredi kartı, el borcu… Borcun faizi, miktarından daha önemli. En yüksek faizli borcu en tepeye yazın ve ödemeye ondan başlayın.
■ VARLIKLARIM: Sahip olduğunuz her şeyi bir yere yazmak kendinizi güçlü hissetmenize yardımcı olur.
AİLE BÜYÜĞÜ: Aile ve arkadaşlara olan borçlarınızı ertelemek için yanınıza bir aile büyüğü alıp gidin ve konuşun.
MOTİVASYON: Kimse 10 kiloyu bir anda veremez ama ilk birkaç kiloyu verince insana güç gelir. Borç ödemek de kilo vermek gibi. Moral olması için birkaç küçük borç kapatın.
KREDİ KARTI KULLANMA: Borçları kapatana kadar kredi kartınızdan uzak durun.
İLETİŞİM: Ödeme tarihiniz geldi ama ödeme yapamayacaksanız, alacaklıdan süre isteyin. Böylece ödemekten kaçıyor gibi görünmezsiniz. Aksine, bu yaklaşımınız karşı tarafa güven verir.
TOPLA: Bankacınıza danışarak borçlarınızı tek bir yerde toplayabilirsiniz. Artık tüketici kredilerinde 60 aya kadar vadeyle yapılandırma yapılıyor.
KARAR ANI: Borcun kapanmadığı durumlarda satabileceğiniz bir şey varsa (ev, araba, hisse, toprak vb.) satmaktan çekinmeyin. Daha küçük eve geçin, masrafları azaltın. Hayatınızı bir süre için küçültün.
GİZLEMEYİN
● Kimisi 300 lira borcu olduğu için uyuyamaz, kimisi ise milyon lira borcu olsa umursamaz. Kendini tanımak önemli.
● Borcunuz varsa gizlemeyin. Ailenizle bunu samimiyetle konuşun.
● Hayatı kendinize zindan etmeyin, eve kapanmayın. Kısıtlı bütçeniz de olsa dışarıda yemek de yiyin, tatile de gidin.
● ‘Bu işi yapamam’ demeyin. Ek gelir olanakları yaratın.
● Kefil olurken iki değil, üç kez düşünün.
● Ödeme tarihlerine dikkat edin. “Bir iki günden ne olur?” demeyin.
KREDİ KULLANIRKEN DİKKAT!
● Krediyi ne için çekeceksiniz?
● Ne kadar kredi alacaksınız? Baştan karar verin.
● İhtiyacınızdan fazlasını alıp boşa ekstra faiz ödemeyin.
● Bu gerçekten bir ihtiyaçsa, bankaların masraf dahil faiz oranlarını karşılaştırın. Bugünlerde ihtiyaç kredisi yıllık (masraf dahil) faizi yüzde 50’lerde, unutmayın.
● Kredinin geri ödeme tutarı gelirinizin üçte birini geçmesin ki gece başınızı yastığa rahat koyun.
ÜNLÜLERİN PARA KARAKTERİ: ŞARKICI, YAZAR, DERNEK BAŞKANI GÜLBEN ERGEN
KENDİMİ RİSKE ATAMAM
★ Para deyince?
Para araç, amaç değil. Amaç mutluluk...
★ Tasarruflu musun?
Dikkat etmeyi hep bilirdim ama çocuklar doğduktan sonra daha dikkat eder oldum.
★ Çocuklara birikim yapmayı öğretiyor musun?
Ortak bir cümlemiz var. “Kumbarada ne kadar çok paramız olursa bu yıl şuraya tatile gideceğiz” deriz.
★ Çocuklar tasarruf konusunda nasıl?
Ares, Atlas ve ben ışıkları sürekli kapatırız ama Güney açık bırakır. Arkasından gideriz. Faturalara birlikte bakarız. Aramızda az gelmiş, çok gelmiş konuşuruz.
★ Yatırım deyince?
Har vurup harman savurmam, yanlış iş yapmam, kendimi riske atmam ama yatırımdan anlamadığım kesin. ‘Zarar ederim’ diye fazlaca strese giriyorum. Bir kez bile arsa alamadım ya da bir yer alıp kâr edip satamadım.
★ Marka bağımlısı mısın?
Mesleğim gereği bir süre kendimi ifade edeyim derken, üzerimdeki markalardan güç aldım. Ancak kısa sürede fark edip değiştirdim. Marka ben olunca, üzerimdekilerin marka olmasının gerekmediğini idrak ettim. İyiyi seviyorum, paraya kıyıp aldığım bazı parçalar var ama çok ucuza mal ettiğim, çok zevkli kıyafetlerim de var.
★ Para ile ilgili bir anın?
Ares bir gün okuldan geldiğinde posta kutumuzdan elektrik faturamızı almış. Konuştuğumuz rakamın üstünde bir tutar gelmiş. Harçlığından 50 lirayı bir zarfa koyup faturayla birlikte baş ucuma bırakmış. Not olarak da “Anne bu ay faturalara ben de destek olmak istedim. Annem gülsün diye” yazmış. Çok duygulanmıştım.
■ Mottosu: “Boş geçirilecek vaktim yok. olmasın da zaten.”
PARA NOTU: Gülben’i ‘Ahtapot Kadın’ olarak tanımlıyorum. Disiplinli, çalışkan, özgüvenli. Çok çalışıyor, gelecek için biriktiriyor ve bunu çocuklarına da aşılıyor. Helikopter annelerden değil. Yatırım konusuna gelince kendi risk karakterini tanıyarak adım atması gerekiyor. 9
BUGÜN SON GÜN: Gelir Vergisi beyannamelerinin verilme süresi bugün gün sonuna kadar uzatıldı.
