Giriş
Tam 9 yıl önce, ‘Parasını Yöneten Hayatını Yönetir’ diyerek başladım bu köşeye.
Ne kadar para kazandığınızdan çok, parayı nasıl harcadığınızın ve nasıl birikim/yatırım yaptığınızın önemli olduğunu anlatmaya çalışıyorum. İşte tam bu noktada finansal okuryazarlık devreye giriyor ve özellikle kadınların finansal okuryazarlık seviyesinin arttığı ülkelerde tasarruf oranları da ekonomik refah da artıyor.
FİNANSAL OKURYAZARLIK NEDİR?
Tanım olarak, bireylerin gelirlerini, birikim ve yatırımlarını akıllıca değerlendirip, bütçelerini doğru yönetebilme yetkinliğine, becerisine sahip olması.
NEDEN ÖNEMLİ?
Kredi, mevduat, sigorta, ödeme işlemleri, faizsiz bankacılık gibi temel kavramların bilinmesi, finansal ürün ve hizmetlere erişim, kendinizden başlayarak, ailenizin, toplumun, bu ülkenin kalkınması için temel gereklilik.
NE KADAR ERKEN O KADAR İYİ
Araştırmalar gösteriyor ki finansal okuryazarlık kavramlarının yetişkinlerde yerleştirilmesi daha zor, finansal davranış kalıpları oturmuş oluyor bir kere... Ancak çocuklar sünger gibi, hemen sağlıklı alışkanlıkları kapıveriyorlar.
KADINLARDA DURUM NE?
Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER) ile VISA, 27 bankanın desteğiyle yürütülen ‘Paramı Yönetebiliyorum’ projesi kapsamında bir finansal okuryazarlık araştırması yaptı ve kadınların hanede para kullanımı kararlarına dahil olma oranlarının yüzde 80, bütçeye katkıda bulunma oranının ise yüzde 51 olduğu görüldü.
Finansal konularla ilgili bilinç, bilgi düzeyi artıyor ancak bu artışın kadınlarda daha fazla olması önemli. Neden mi? Çünkü kadınlar kazandıkları parayı ailelerinin barınma, eğitim ve sağlık giderleri için kullanıyor. Kadınların finansal okuryazarlık seviyesi artınca tasarruf oranları da ekonomik refah da artıyor.
GÜÇ SİZDE!
Trabzon'dan Antalya'ya, Bursa'dan Gaziantep'e Türkiye'nin dört bir yanında binlerce kadının sorunlarını birebir dinliyorum. Belediyelerde 50 binden fazla kadına birebir ev bütçesi eğitimi verdim ve şunu gördüm:
Kadınların birçoğu, ''Ben paradan anlamam, eşim/babam/kardeşim benim yerime halleder'' diye düşünenler bile bu para işinden çok iyi anlıyor. Bütçe yönetimine kadının da katıldığı evler daha bereketli oluyor.
BAŞARI HİKAYESİ
‘BORÇLARIM BİTTİ’
SEVAL, 28 YAŞ, ÖĞRETMEN / SİVAS
“Sevgili Özlem Hanım, finansal anlamda çok büyük sıkıntılar yaşarken bir TV programında sizi gördüm. Bütçe yönetimi denen kavramı hiç bilmiyordum ve gelirimin büyük bir kısmı borçlarıma gittiği için yaşam kalitem düşmüştü. Sizin bütçe dağılımı tablolarınızdan yola çıkarak kendime bir dosya açtım. Aylık giderlerimi, yakın ve uzak hedeflerimi yazmaya başladım. Kendime ve yaşam tarzıma dışarıdan bakmak gibiydi.
En büyük hatamın ‘çalıştığım için her şeyi almaya hakkım var’ düşüncesi olduğunu fark ettim. Sadeleşerek; minik detaylardan zevk alarak çok daha mutlu olmaya, böylece doğaya da daha az zarar vermeye başladım.
Tüm değişimler gibi bu da bireyden topluma doğru işleyen naçizane bir süreç oldu. Bir öğretmen olarak her adımımı gözlemleyen onlarca öğrencime; küçük yaşta bütçe kavramını anlatıyor ve hayatlarındaki minik değişimlerle doğaya sunacakları katkıların önemini vurguluyordum.
Her gün not almanın, her adımı yazmanın zorlaştığı bir dönemde de uygulamanızı keşfettim. Ne yaparsam oraya yazdım. Haftalık çıkan grafikleri eşimle yorumluyor bir hafta sonraki hedeflerimizi belirliyorduk. Sonunda ne mi oldu?
Tüm borçlarım bitti. Henüz tatile gitmeden tatil bütçem hazır ve bunun dışında altın hesabında çok küçük rakamlarla oluşturduğum bir acil durum fonum var. Tüm bunları sizin ve sevgili ekibinizin sayesinde yaptım.”
GÜNÜN SORUSU
İKİNCİ EVİMİ ALMAK İSTİYORUM
SORU: Ev almak istiyoruz. Aslında bu bizim ikinci evimiz, diğerinin ödemesi çok az kaldı, kiraya verdik. O kendini ödüyor, üzerine sadece 300 TL ilave ediyoruz. Aylık gelirimiz 10.000 TL. Yeni alacağımız ev 400 bin TL. 85 bin TL nakit var üstünü kredi çekeceğiz. Evi alabilir miyiz? ● Aygül
CEVAP: Süpersin, düzenli gelirin var. İkinci evi alma amacın yatırım. Doğru yer, doğru fiyat, doğru koşullar mı? Bu çok önemli. Bunu anlamak için şu sorulara cevap vermelisin.
YATIRIM:
- Değeri artacak mı?
- Kira artacak mı?
- Kullanışlı ve güvenli bir yerde mi?
- İşyerine, okula, merkeze uzaklığı?
- Ulaşım sorunu var mı?
EV FİYATI:
- İyi pazarlık ettin mi?
- Civarda satılan muadil evlerle karşılaştırdın mı?
EV FİNANSMANI
85 bin TL peşinat, 315 bin TL kredi alırsan, 10 sene vadede aylık ödeme 4500 TL civarına geliyor.
- Oturulmak için alınan ev taksitlerinin gelirin yüzde 40’ını, yatırım için alınan ev taksitlerinin gelirin yüzde 30’unu geçmemesi iyi olur.
- Maaşın 10 bin lira. Aylık 4500 lira kredi ödemesi, yatırım amaçlı olarak biraz fazla.
- Önünde seni bekleyen büyük harcamalar var mı? Bu tip şeyleri de hesaba katmanda yarar var.
- Tayin, taşınma durumun olacak mı?
- Bütün bunlar için iyi araştırma yap. “Bir evim daha olsun” derken finansal huzurundan olma.
