Mevduat deyip geçmeyin

Enflasyondan dolayı paramızın alım gücünün düştüğü şu günlerde mevduat getirisini iyi anlamak önemli. Gelin hepimizin bildiği, sevdiği, kullandığı, vazgeçilmez yatırım ürünü vadeli mevduata detaylıca bakalım.

Vadeli mevduat sizi zengin etmez. Paranızın en azından risksiz bir şekilde enflasyon karşısında erimesini (yani değer kaybını) engeller. LAKİN bugünlerde neredeyse başa baş bir durum var... Yani siz bankadan yüzde 13 faiz kazanıyorsunuz ancak senelik enflasyon da yüzde 13. Durum başa baş gözükse de, ödediğiniz stopajı unutmayın.

NEDİR BU VADELİ MEVDUAT?

■ Siz bankaya gidip ‘paranızı kiralıyorsunuz’ o da size ‘kira bedeli’ yani ‘faiz’ veriyor’. Risk yok.

■ Mevduat Vadesi: Paranızı bankaya kitlediğiniz süreyi tanımlıyor, 1 ay, 3 ay, 12 ay gibi... (En fazla1 yıl olabilir).

■ Mevduat Senelik (Basit) Faizi: Diyelim 10.000 liranızı bir aylığına yatırdınız. Senelik takribi yüzde 13 mevduat faiz oranıyla bir ay dursa (10.000 TL x yüzde 13 faiz) / 12 ay= 108 TL kazanıyorsunuz. (Brüt 108 TL, vergi kesintisi sonrası elinize geçecek NET tutar 94.1 TL.)

MEVDUAT STOPAJI

■ Mevduattan elde edilen kazancın da vergisi var. Daima size kalacak olan net getiriyi sorun.

Örnek: Aylık mevduattaki 10.000 liranız brüt 108 lira getirir, devletimiz bu kazanç üzerinden yüzde 15 vergi alır, bunun adına da STOPAJ denir. Stopaj kesintisi sonrası elinize geçecek para 94 lira olur.

40 GÜN

Türkiye’de ortalama mevduat vadesi 40 gün.

BİLEŞİK FAİZ

Her dönem ana paranın elde ettiği faiz kazancını üzerine ekleyerek, kartopu misali büyümesi ile elde edilen getiri.

MEVDUAT GÜVENCESİ

Paranız banka başına 100.000 liraya kadar yüzde 100 devlet tarafından garanti altında.

RİSK ALMAYA DEĞER Mİ?

Bir yatırım yaptığınızda (altın, döviz, emlak, hisse...) bunun getirisi en azından hiçbir riski olmayan mevduat faizinden fazla olmalı ki o yatırımınız için risk almaya değsin.

2017'DE NE KADAR KAZANDINIZ?

Sizin toplam yatırımlarınızın (altın, emlak, döviz, hisse...) değeri TL bazında 2017 yılında yüzde KAÇ arttı? Umarım yüzde 13’lük enflasyondan daha fazladır...

HOŞGELDİN FAİZİ

Bankalar reklam yapıyorlar: “Gelin bize, size mevduatınız için hoşgeldin faizi verelim.” Paranızı yatırmadan önce ‘bunun kaç ay geçerli olduğunu’ sorun.

PARANIZ ÇALIŞSIN

Tembel (bir şey yapmayan) para yılda yüzde 12.98 eriyor. Siz çalışıyorsunuz, kazanıyorsunuz, biriktiriyorsunuz, bırakın paranız da çalışsın, kazansın. Bankacınıza danışarak, kendinize uygun riskler alın. (Emekliler sözüm meclisten dışarı, siz olanı koruyun aman!)

BİREYSEL EMEKLİLİK FIRSATI

Soru: Elime 30 bin lira kadar para geçti. Bu parayı kendime güvence olarak saklamak istiyorum. Nasıl değerlendireyim? ● Yonca

CEVAP: Fırsat bu fırsat. BES için devletin katkı payını kaçırma. Yıl sonu olduğu için bireysel emekliliğe 21 bin lira toplu para yatırdığında 5 bin 332 lira devlet katkı payından faydalanabiliyorsun. Yalnız unutma 10 sene paranı çekmemen gerekiyor!

AMAN DİKKAT!

Otomobil bir yatırım aracı değildir. Kontağı çevirdiğiniz anda değerinden yüzde 10-15 kaybeder.

ÜNLÜLERİN PARA KARAKTERİ: SERKAN ÇAĞRI

TÜM PARAMI TAKSİDE UNUTTUM

★ Para deyince aklınıza ilk gelen?

İnsanlar arasındaki alışverişi ve bir takım dengeleri kurmak için lüzumlu görülen bir meta, hatta lüzumsuz.

★ İlk parayı kaç yaşında, ne işten kazandınız? Ne aldınız?

Kendim yaptığım boya sandığında ayakkabı boyayarak kazanmıştım. Oyuncak piyano almıştım.

★ Restoranda hesabı (kadın/erkek) kim öder?

Erkek.

★ Dayanamayıp hep aldığınız bir şey?

Müzik enstrümanı.

★ Şu an cebinizde kaç para var?

Sadece kredi kartı var.

★ Evdeki en güzel tasarruf yöntemi?

Açık ışıkları kapatmak.

★ Birisi borç istese siz de vermek istemeseniz ne dersiniz?

“Veremem” derim.

★ Pazarlık yapar mısınız?

Hiç sevmem.

★ Milyon verseler satmam dediğiniz şey?

Çocukluk klarnetim.

★ Para ile ilgili sizi en çok kim etkiledi?

Babam. Paraya hiç değer vermez anlık yaşardı.

★ Para ile ilgili ilginç bir hikayeniz?

Bir ay boyunca turne yaptım, biriktirdiğim tüm parayı bankaya yatırmaya giderken takside unuttum. Bulamadım tabi.

SERKAN'IN ÇAĞRI'NIN PARA NOTU:

Dürüst, çalışkan ancak paraya gereken önemi vermiyor. 6 veriyorum ve klarnette nefesini nasıl yönetiyorsa, parasını da yönetmesini öneriyorum.