Giriş
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı sitesinden aldığım verilere göre Adana’da 7 bin 724 binada hasar tespit çalışması yapıldı. 59 binadaki 1274 bağımsız bölümün ağır hasarlı ve yıkık olduğu, 394 binadaki 7 bin 270 bağımsız birimin orta hasarlı, 1633 binadaki 38 bin 261 bağımsız birimin az hasarlı olduğu tespit edildi. Adana, depremin merkez üssüne 218 kilometre uzakta bir şehir. Yıkılmayan binaların olduğu bir yerde yıkılan binaların hiçbir mazereti olamaz. Demek ki bilim, teknoloji, imkanlar, yasalar, yönetmelikler sağlam bina yapmak için yeterli. Adanalı inşaat mühendisi Ramazan Yıldırım’ın İngiliz Channel 4 kanalından Krishnan Guru-Murthy ile röportajındaki bilgiler surata tokat gibi çarpıyor...
‘50 BİNAM DA SAĞLAM’
Kendisi de depremde eski eşini kaybeden Yıldırım, binaların nasıl sağlam yapılabildiğini anlatıyor. Yıldırım’ın kendi inşa ettiği, altında Mersii Pastanesi olan binanın önünde verdiği röportajdan en çarpıcı bulduğum notları iletiyorum. “Yaklaşık 50 bina inşa ettim. Hiçbiri yıkılmadı. Bir binanın içine bakınca sağlam olup olmadığını anlayabilirsiniz. Binalarımda her şeyi yönetmeliklere uygun yaptım. Her katta kolonlar farklı yönlere bakıyor. Bu sayede bina sallanıyor ama yıkılmıyor. Deprem insanları öldürmez. Kötü yapılar öldürür” diyor.
‘İÇ MİMARİ DE DENETLENMELİ’
Arel Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Prof. Dr. İnanç Işıl Yıldırım’la konuştum. Şunlara dikkat çekti: Kolonlar, statik planlara göre gerekli yerlere yapılıyor. Ve tek taşıyıcı kolonlar değil, perde duvarlar da yapılıyor. Yani taşıyıcı özelliği olan duvarlar. Betonarme sistemin en önemli taşıyıcıları, kolonlar ve kirişler. Kolonlar dikey, kirişler yatay taşıyıcılar. Yapının en önemli özelliklerinden biri de temeli. Zemindeki yaklaşımlar da çok önemli. AVM ya da dükkan yapmak için zemindeki kolonları kesebiliyorlar. Ya da yüksek katlı binalarda bir dairedeki kişi kolonunu kestirerek tadilat yaptırıyor. O nedenle iç mimari tadilatlar da denetlenmeli. 21. yüzyılda betonarme değil çelik yapılar artırılmalı. Betonarmeler çok ağır yapılar. Yıkılınca insanlar altında kalıyor. Japonya’daki gibi çelik yapılara geçmeliyiz. Hem daha hafif hem de daha güvenli.
‘2.8 MİLYONA KAĞITTAN EV’
Malatya’da Bostanbaşı Asur Sitesi’nin 28.01.2023 tarihli, sadece bir yaşındaki konut ilanında nasıl kanuna uygun yapıldığını belirttiği ve kağıt gibi yıkıldığını sorgulayan bir makaleye de BBC’de rastladım. Malum, dünyanın gündemi de iki haftadır ülkemizdeki afet oldu. Dünya basınının nasıl yorumladığını dikkatle takip ediyorum. Yapılan önemli haberlerden biri olan o makalede “’2 milyon 850 bin TL’ye satılan evin ilanında “Bina, son deprem yönetmeliğine uygun olup rd. temel 35/40 beton kullanılmış olup tüm malzemeler 1. sınıf kalite ve işçilik ile tamamlanmıştır’ yazıyor. Bu da 2018’de güncellenen en son standartlara göre inşa edilmiş olması gerektiği anlamına geliyor.”
KOLON VE KİRİŞİ DÜZGÜN YAPACAKTINIZ, HEPSİ BU!
“Bu güncelleme, depreme yatkın bölgelerdeki yapıların çelik taşıyıcılarla güçlendirilmiş yüksek kaliteli beton kullanımını zorunlu kılıyor. Kolonlar ve kirişlerin, depremin etkisini etkili bir şekilde azaltacak şekilde dağıtılması gerekiyor” yazıyor. İlanında depreme dayanıklı olduğunu belirtip yıkılan bina örnekleri çok. Platon’un “İyi insanların doğru davranması için yasaya gerek yoktur. Kötü insanlar ise her zaman yasayı çiğnemenin bir yolunu bulurlar” sözünden yola çıkarak kötü insanların vicdanına terk edilmediğimiz günleri görmeyi diliyorum.
