Şakir Paşa neden öldürüldü?

Kabaağaçlızade Mehmed Şakir Paşa, 1855’te Bursa’da doğdu. Annesi, Suriye’nin tanınmış bir ailesi olan Hattatzadelerden Hüseyin Bey’in kızı Zehra Hanım’dır. Babası ise Antalya’nın Elmalı ilçesindeki bir Türkmen aşiretinden, Kabaağaçlı Miralay Mustafa Asım Bey’dir. Aile, Afyonkarahisar’ın Kabaağaç bölgesine yerleşmiş olmalarından ötürü Kabaağaçlı soyadını aldı. Dedeleri arasında din bilginleri ve meşhur hattatlar vardır.

Ağabeyi Ahmed Cevat Paşa, Abdülhamid’in sadrazamlığını yaptı. Ağabeyiyle beraber askeri okuldan mezun olduktan sonra Erkanıharp Mektebi’ni bitirerek kurmay subay oldu. Görev icabı imparatorluğun dört bir yanını dolaştı. Ağabeyi Ahmed Cevat Paşa, 1891’de sadrazamlık koltuğuna oturdu ve kardeşi Şakir Paşa’yı Atina’ya büyükelçi olarak gönderdi.

Şakir Paşa iki evlilik yaptı; ilk evliliğinden Asım adlı bir oğlu, ikinci evliliğinden ise dört kızı ve iki oğlu oldu. Şakir Paşa, Girit’te bulunduğu sırada Sare İsmet adında bir hanımla evlendi. Ağabeyi Sadrazam Cevat Paşa bu arada Abdülhamid’in gözünden düştü, sadrazamlıktan alındı, İstanbul’dan uzaklaştırılarak Şam’a sürüldü ve 1900 yılında 49 yaşındayken veremden vefat etti. Ağabeyinin bu acı kaderi Şakir Paşa’yı derinden etkiledi. Sarayla bütün irtibatını kesti, görevlerinden istifa etti, ailesiyle birlikte Büyükada’daki köşküne çekildi ve günlerini kitap yazmakla geçirdi.

Şakir Paşa, 1914’te yanına iki oğlunu, Cevat ile Suat’ı alarak Afyon’a gitti. Afyon’da vaktiyle bir çiftlik satın almış ama yıllardır gitmemişti. Şakir Paşa, 28 yaşındaki oğlu Cevat ile bir gece kimselerin bilmediği bir neden yüzünden tartışmaya başladı, tartışma kavgaya dönüştü ve Cevat silahını çekip babasını öldürdü.

Cevat, Azra Erhat’a yazdığı mektupta cinayetin nedenini şöyle anlatıyor: “Eh canım münakaşa pek karışık konular üzerindeydi ve pek şiddetliydi. Babam çiftlikte, her zaman bir suikastten korktuğu için, yanında müteaddit tabancalar ve silahlar bulundururdu. Evvela zengin bir adam, sonra asker. Münakaşa öyle bir raddeye vardı ki benim üzerime ateş etti. Ben rastgele oradaki bir tabancayı alarak ona doğru, nişan almadan, ateş ettim. İki el ateş edildi. İlkin onunki, sonra benimki. Aynı zamanda gibi bir şey, bu münakaşa götürmez, yoksa ölen ben olurdum. Hayır o öldü! Amma vicdan azabı duymadım.”

Cevat, Şakir Paşa’nın ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Doğumdan bir önceki gece annesi İsmet Hanım’ın rüyasında Musa peygamberi görmesinden dolayı Musa ön adını aldı. Cevat, çocukluk hayatının ilk yıllarını babası Şakir Paşa’nın elçi olarak bulunduğu Atina’da geçirdi. Kendisine, iki evliliğinden de çocuğu olmayan ve onu kendi çocuğu gibi seven amcasının ismi verildi. İlköğrenimini Büyükada’da, orta ve liseyi 1907’de Robert Kolej’de tamamladı. Lise öğreniminden sonra İngiltere’de denizcilik öğrenimi yapmak istedi ancak ailesinin ısrarı ile Oxford Üniversitesi’nde tarih öğrenimi gördü. Cevat ile babasının arası iyi değildi. Cevat’ın Oxford’da okuması için Şakir Paşa’nın servetini harcamasına rağmen okulunu bitiremediği biliniyordu. Cevat’ın İtalya’da hamile bıraktığı Aniesi adında bir kızı nikahına alıp İstanbul’a getirmesi bardağı taşıran son damla oldu.

Kimileri Şakir Paşa’nın genç karısı ile ilgisi olduğunu öğrenen Cevat’ın, kıskançlıktan bu işi yaptığını düşündü. Kimileri bu işi soğukkanlı bir cinayet olarak algıladı, kimileri de kaza dedi. Yeğeni, “Yaşamını istediği gibi sürdürebilmek için, babasının ortadan kalkmasını gerekli buldu” dedi. Başkaları Cevat’ın babasının hesabından zimmetine para geçirdiğini söyledi. Korkusundan babasını öldürmüş olabileceğini söylediler. Cevat ise nefsimi savundum diye ısrar etti…

Cevat, 14 yıla mahkum oldu. Cezasının yedi yılını çektikten sonra tahliye edildi ancak 1925’te yeniden tutuklandı. Gazetede çıkan yazısı yüzünden Bodrum’a sürüldü. Cezasını tamamladıktan sonra oradan bir daha ayrılmadı. Oğlu tarafından öldürülen Şakir Paşa, “Halikarnas Balıkçısı” takma adı ile tanınan roman ve hikaye yazarı Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın babasıdır.