Giriş
İşyerindeki kiracım beş yılını doldurdu. Beş yıl boyunca endeksin altında zammı kabul ettik. Şimdi normal zammı yapmak istiyorum. TÜİK rakamını mı yapacağım yoksa son kira üzerinden mi hesaplama yapacağım? M.K.
Kira artışları konusunda akıllar iyice karışık. Hele son günlerde “Yüzde 25 uzayacak mı, bakalım düşüneceğiz” gibi laflar ortaya çıkınca akıllar daha da karıştı. Mesela akılların karıştığına dair bir örnek okuyucumun sorusu. Zira TÜİK kiradaki yerler için rakam belirlemez. Yani “Sen işyerini ....TL’ye kiraya vereceksin” gibi bir sınırlama yapmaz. Yapılacak zammın yüzdesini belirler. Bunu da piyasa şartlarını kullanarak belirler. Dolayısı ile TÜİK verileri ile zam yapılacağı zaman, ödenmekte olan kira bedeline TÜİK yüzde oranları tatbik edilir. Mesela kira ilişkisinde yapılacak zam TÜİK-TÜFE-12 aylık ortalamadır. Bu ortalama bir yüzdeyi gösterir, bu yüzde oranı, son ödenen kira bedeline tatbik edilir, çıkan rakam yeni dönem aylık kiradır.
Bazı kira sözleşmelerinde kira artış şartı olarak sadece TÜFE yazar. Bu hesaplamaya elverişli bir şart değildir çünkü TÜFE aslında 4 ayrı rakamı içerir. Bu dört ayrı rakamdan hangisinin tatbik edileceğinin belirtilmesi şarttır. Bunun için TÜİK-TÜFE-12 aylık ortalama gibi açık bir kayıt düşüyoruz. Yoksa TÜFE’nin bir önceki aya göre artış oranı, geçen yılın sonuna göre artış oranı, geçen yılın aynı ayına göre artış oranı ve 12 aylık ortalamaya göre artış oranı vardır ki bunlardan hangisinin tatbik edileceğinin belirtilmesi şarttır. Bu nedenle ben 12 aylık ortalamaya göre artışın belirtilmesini şart olarak söylüyorum.
