Trump-Putin anlaşabilir

Amerika ve olası Suriye harekâtı için onu destekleyen müttefiklerin üç amacı var: Nüfuz alanlarını genişletmek, Rusya ile İran’ı baskı altına almak ve iç politikada kazanç elde etmek. Suriye’de ölen insanlar pek umurlarında değil.

Bugüne kadar yüzbinlerce kişi hayatını kaybetti. Milyonlarca insan göç etmek zorunda kaldı. Bu bir kriter olsaydı durdurmak için şu ana kadar çoktan harekete geçebilirlerdi.

Özellikle ABD Başkanı Donald Trump ülkesi içinde büyük sıkıntılarla boğuştuğu için Suriye’ye yönelik operasyonu soluk alma imkânı olarak görüyor. Hele süreci istediği gibi götürebilirse “Hiçbir şeyi beceremeyen başkan” imajından da sıyrılabilir.

Trump’ın “Hayvan Esad’ı bugün, yarın vurabiliriz” yönündeki tweetlerine rağmen Amerika hâlâ vuruş pozisyonuna geçmedi. Başkan’ın çıkışlarını dengeleme misyonunu üstlenen Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Kongre gibi kurumlar “Eğer adım atılacaksa bu Amerika’nın gerçekten işine yarasın” istiyor.

Askeri harekâttan vazgeçmeyeceklerse Amerika’nın önünde iki seçenek var:

1- Sınırlı bir operasyon düzenleyip bazı askerî tesisleri hedef almak. 59 adet Tomahawk fırlatarak bunu geçen sene de yaptılar ancak hiçbir işe yaramadı.

2- Rusya ile karşı karşıya gelme pahasına çok yıkıcı bir saldırıyla Esad’ı da vurmak.

Ben, bunun dışında bir ihtimal daha görüyorum. ABD Başkanı Trump ve Rusya lideri Putin “birbirleriyle çatışmamak için” anlaşabilirler.

Bunun aksi olursa bütün dünya için bir felaket demektir. Küresel düzen bu kadar allak bullak olmuşken Washington ve Moskova’nın bu riski göze alamayacağını düşünüyorum.

★

Suriye iç savaşından en fazla zarar gören ülke Türkiye.

Amerika şimdi kontrolsüz şekilde saldırırsa Suriye iyice darmadağın olacak, ülke bütünüyle parçalanacak. Bu durumda YPG-PKK gibi terör örgütleri daha fazla zemin bulacak. Belki onlarca yıl istikrar sağlamak mümkün olmayacak.

Bu senaryo Türkiye’nin karşılaşacağı maliyetleri daha da artıracak.

Ankara, Suriye sahasının yeni aktörlerin katılımıyla daha fazla karışmasını istemiyor. Yeni belirsizliklere tahammül yok.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan son krizde Türkiye adına çok etkili bir duruş ortaya koydu. Erdoğan’ın Trump ve Putin ile yürüttüğü diplomasi, çatışma dışındaki alternatifleri öne çıkarması açısından da önemli. Türkiye bir taraftan Rusya ve İran ile yürüttüğü sürecin içinde kalmak, diğer taraftan da NATO müttefikleriyle beraber çalışmaya devam etmek istiyor. Bence doğrusu da bu.