Giriş
Dünya tarihinin en pahalı ve tartışmalı askeri projesi olarak gösterilen F-35 savaş uçaklarıyla ilgili çok kritik bir aşamaya gelindi. Uçakların üretim ortağı ve müşterisi durumundaki Türkiye F-35’leri teslim almak üzere beklerken Amerika cephesinde nefes kesen gelişmeler yaşanıyor.
İlk uçağın tesliminin 21 Haziran perşembe günü Teksas eyaletinin Fort Worth şehrinde yapılması öngörülüyor. Buna karşın Türkiye’ye uçağın verilmemesi için son dakika lobi çalışmaları yoğun şekilde devam ediyor.
Siz bu satırları okurken ben 21 Haziran’daki töreni yerinde takip etmek üzere Teksas yolunda olacağım.
Törenlere Washington adına Dışişleri Bakanlığı müsteşar yardımcısı katılacak. Türkiye’yi de Savunma Sanayi Müsteşarı (SSM) Prof. Dr. İsmail Demir yerine Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel temsil edecek. Türk Silahlı Kuvvetleri’ni (TSK) temsilen de Tümgeneral Reha Ufuk Er Fort Worth’te bulunacak.
Washington’da F-35 satışının engellenmesini isteyen çevreler iddialarını şu gerekçelere dayandırıyor:
■ Türkiye’nin ABD çıkarlarıyla uyumlu hareket etmediği iddiası.
■ Türkiye ile Rusya arasında stratejik düzeye ulaşan ilişkiler.
■ Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemlerini satın alması. ABD’li bazı siyasetçiler ve askeri uzmanlar Türkiye ile Rusya arasındaki yakınlaşma nedeniyle uçaklarla ilgili kritik teknolojilerin Moskova’nın eline geçmesinden endişe ediyor.
■ Amerikalı rahip Andrew Brunson’un Türkiye’deki tutukluluk hali.
■ Türkiye ile ilgili insan hakları ihlalleri eleştirileri.
■ Doğu Akdeniz’de Rumların sondaj aramalarına karşı Türkiye’nin tehdit ve uyarıları.
■ Türkiye’nin İsrail ile ilişkisinin bozulması.
Türkiye’nin almak üzere beklediği F-35 Lightning II (Şimşek 2), uçağı tek motorlu, tek pilotlu, bütün hava şartlarında uçan ve radara yakalanma ihtimali düşük çok amaçlı savaş uçağı olarak adlandırılıyor.
F-35 programına katılan ülkeler: Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, İsrail, İtalya, Japonya, Hollanda, Norveç, Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kore.
Türkiye’nin toplam 100 adet uçak almak istiyor. F-35’ler geldikten sonra yine Lockheed Martin yapımı olan F-16’lar kademeli şekilde hizmetten çekilecek.
F-35’e kritik parça üreten Türk şirketleri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi kuruluşlar da yer alıyor.
ABD yönetiminin ve kongresinin nasıl bir karar alacağı henüz belli değil. Son anda uçakları vermeme kararı çıkarsa bu Amerika’nın inandırıcılığına ağır zarar vermekle kalmayacak Ankara-Washington ilişkilerinde telafisi imkansız yara açacak.
