Giriş
Türkiye önümüzdeki dönemde ankara- Washington ilişkilerinin daha da bozulması ihtimaline karşı bir dizi önlem kararı aldı. Washington yönetiminin Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze sistemini satın alma kararı nedeniyle F-35 uçaklarını satmamakta direnmesi ve bunu resmen ilan etmesi halinde izlenebilecek ağırlıklı strateji de belirlendi.
ABD Kongresi’nden sonra savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Beyaz Saray’ın da F-35 satışını bloke etmesi halinde şu adımlar atılacak: F-35’in çok taraflı bir üretim programı olması nedeniyle bütün program ortaklarıyla temasa geçilecek ve Türkiye’nin üretimden ayrılmak istemediği açıklanacak. Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının ABD’ye ekonomik ve teknik faturası ilan edilecek ve programda oluşacak toplam gecikmenin bedeli ABD kamuoyuyla paylaşılacak.
Amerika Birleşik Devletleri’nin silah üretimi ve satışı konusunda güvenilir bir ülke olmadığı ilan edilecek. Türkiye’nin halen ABD ile devam ettirdiği satın alma, tedarik ve ortak üretim programlarının bundan etkilenebileceği açıklanacak. Türkiye altına imza atılan anlaşmalar gereği ABD’nin sözleşme hükümlerine uymadığını belirterek tahkime (uluslararası bağımsız hukuk kurumuna) gidecek.
Bütün bu adımlardan sonra ABD geri adım atmaz ve F-35 satışını durdurma kararını geri almazsa Türkiye alternatif tedarik ve ortak üretim seçeneklerine yönelecek.
Ankara’da savunma çevreleri ve üst düzey askeri kaynaklar tarafından doğrulanan ve en güçlü alternatif olarak görülen İngiltere’nin tempest (Fırtına) savaş uçağı programına katılım için teklif götürülecek. Londra Hükümeti daha önce Türkiye’nin bu uçağın üretimine katılımına sıcak baktığı mesajını vermişti.
Çin’in J-20 ve Rusya’nın sukhoi SU 57 (PaK-Fa) uçak projesi ABD’nin F-35’ine rakip olarak gösteriliyor ancak Türkiye ikinci bir S-400 krizi yaşamamak için NATO kaynaklarına yönelmek ve ittifak üyeleriyle ortaklık yapmak istiyor. İngiliz savunma devi BAE systems, TFX adı verilen jet üzerinde çalışmak üzere Türk Havacılık ve Uzay sanayi taı /TUSAŞ ile ortaklık kararı almıştı. Bu proje devam ederken Türkiye İngiltere’nin “geleceğin uçağı” olarak nitelendirdiği tempest (Fırtına) ile de ilgilendiğini İngiliz makamlarıyla paylaştı.
İngiltere’nin BAE, roll royce ve İtalyan Leonardo şirketleri tarafından geliştirilmesi öngörülen tempest, havacılık terminolojisinde “6. nesil” olarak kabul edilen ve pilotsuz uçuşa da hazır olan bir uçak. sanal kokpit ve yapay zeka teknolojisine sahip olan uçak kendisiyle birlikte bir drone ordusunu da kontrol etme imkanına sahip olacak. Fırtına’nın (tempest) 2035 yılında hizmete sunulması hedefleniyor.
Amerika’nın aldığı tek taraflı kararlar Avrupa’nın da bağımsız bir savunma programı izlemesinin yolunu açtı. alman Hava Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Karl müllner eskiyen tornado uçaklarının yerine F-35 alınmasından yana tavır koyması nedeniyle kısa süre önce koltuğundan olmuştu. Almanya Başbakanı Angela Merkel Avrupa’nın askeri alanda da kendi kaderini tayin etmesi gerektiğine inanıyor.
